BELGESEL SENARYO YAZIMI VE SÜRECİ - Yazan: Mehmet BİLGEHAN
23 Ağustos 2020 - 19:41
BELGESEL SENARYO YAZIMI VE SÜRECİ
Belgesel, Gerçek hayattan alınan herhangi bir olguyu, kendi tabii çevresi ve akışı içinde ya da buna en yakın biçimde, sonradan kurulmuş dekorlar veya seçilmiş yerlerde işleyen, çok defa belirli bir amacı yansıtan film çeşididir.
Belgesel film, şöyle ya da böyle bir film değil, yalın olarak, kamuoyuna bir yaklaşım yöntemidir.
Belgesel, belirli bir hikâye anlatma ve mesaj verme yönü ağır basan kendine özgü bir tür olduğunu söyleyebiliriz.
Belgeselciliğin babası, John Grierson gerçekliğin yaratıcılıkla işlenmesi' diye tanımlar. Sinemayı bir kürsü gibi görüyor, onu bir propaganda aracı olarak kullanıyorum' diyordu.
Belgeselde amaç; toplumsal olaylar hakkında yorum yapmak veya toplumsal değişimi etkilemek- bugün hala birçok belgeselciye cazip gelen yegâne şey toplumsal bilincin bir aracı olarak
Belgeselin bu görevi yerine getirmesidir.
'Belgesel' sözcüğü pek çok film türüne karşılık gelebilir.
Belgesel yapmanın birçok nedeni olabilir ancak en önemli yenü öğretimdir. Her belgesel önemli oranda topluma, insanlığa bir şey öğretir.
Belgesellerle başka kültürleri, başka insanları, toplumları ve değişik coğrafyaları, ülkeleri öğrenebiliriz.
Seyrettiğimi her belgesel bize bir şeyler öğretmiştir.
Seyrettiğimiz her filim hayatımıza bir şeyler katmıştır, hatta öyle etkili filimler vardır ki hayatımızı değiştirmiştir.
Seyrettiğimiz her belgesel, değişik hayatlar sunarak, kendi hayatımızı yeniden gözden geçirmeye bizi itebilir, bize bir şeyler katabilir, gerçekte kim olduğumuz üzerinde düşünmemizi sağlayabilir.
Belgesel de önemli olan ilk şey konudur. Aslında her şeyin başlangıcı olan bir fikri bulmak, belirlemek ve karar vererek buna ilişkin bir bakış açısı ile bu fikri somut bir tretmana dönüştürmek yapılması gereken ilk iştir. Daha sonra bir belgesel için gerekli temel bileşenler ve elde edilmesi gereken belli bir finansmandır. İhtiyaç duyulan ekipmanlar, bir belgeselcide bulunması gereken beceriler, mülakat teknikleri, prodüksiyon yönetimi, hikâye anlatma teknikler… gibi konulardır.
Belgesel yazım aşamaları: Filmin adı, konu, amaç, hedef kitle, bakış açısı belirtilir (bakış açısı: kimin tarafından anlatılıyor, kim konuşuyor, kim görüyor vb.)
Sırasıyla: Tretman, Akış Planı, Kurgu Taslağı / Çekim Senaryosu belirlenir.
Tretman: Görüntülerin sıralanışıdır, araştırma yapıldıkça değişip gelişebilir, sunuluş biçimi, teknikleri hakkında bilgi veriyor olması önemlidir.
Kurgu Taslağı / Çekim Senaryosu: Tretman tekrar düzenlenir “çekilmiş görüntülere göre” yani çekimlerden sonra yazılır, kurgu için yazılan bir metindir (kurmaca filmden farklı), çekimlerin yeri, süresi, geçişler belirlenir, ses, konuşma, müzik yerleri belirtilerek yazılır.
Bir senaryo yazarken, basitten karmaşığa yönünde hareket etmek gerekir. Zihiin önce öyküyü en basit haliyle düşünmesi gerekir, sonra da aşama aşama genişleterek öyküsünü son haline getirmek önemlidir.
Bir belgesel filminin senaryosu dört aşamada meydana getirilir: Bir Öneri Özeti (Proposal Outline) hazırlanması, bir film tretmanın yazılması, bir sahne/sekans özetinin(sequence outline) hazırlanması ve çekim senaryosunun yazılması
Önce senaryoyu yazıp sonra senaryoya bakarak sinopsis ya da tretman yazmaya çalışmak doğru bir yol değildir. Yazma, bir yöntemi kullanmayı gerekiyor. Aşama aşama geliştirdiğiniz bir öyküyü bütün tasarımlarımızla tutarlı bir şekilde düzenlememiz gerekir. Öykünün dönüşeceği senaryonun matematiğinin hatasız kurulabilmesi için bu şarttır.
Senaryo kurgusu gözüyle bakarsak, tretman dediğimiz şey sinopsisten sonraki, senaryodan bir önceki aşamadır. Kısa bir tretmanda, sahne anlatımlarının çok daha kapsamlı tasvir edildiği uzun bir tretman da yazılabilir.
Sinemayla ilgili her teknik metinde geniş zaman kipi kullanılır. Sinema metinleri; (Yaratıcı Fikir, Plot, Sinopsis, Tretman, Senaryo, Outline, Step-outline) edebi metinler değildir. Edebi sanatlar kullanılmaz. Geniş zaman kipi kullanarak, ekranı ya da perdeyi izliyor ve kâğıda döküyor gibi yazılır.
Başlangıçta üç şeyi tespit etmek önemlidir: Önerilen filmin adı, amacı ve hedef kitlesi.
Ana Başlık: Öneri metninizin başlığı
İçerik Özeti: Filmin amacı, hedef kitlesi ve filme dahil edilecek olan anahtar verilerin bir özeti
Teknik Özellikler: süre, renk, ses ve kullanılacak olan özel efektler hakkında bilgiler.
Çekim Planı: Çekimlere nerede ne zaman yapılacak?
Yapım Planı: Filmin yapımı ile ilgili tüm aşamaların son teslim tarihi.
Bütçe: mümkünse ayrıntılı biçimde…
Taraf ve Hükümler: Yapımcı, müşteri, teslim tarihleri vs.
Belgesel, Gerçek hayattan alınan herhangi bir olguyu, kendi tabii çevresi ve akışı içinde ya da buna en yakın biçimde, sonradan kurulmuş dekorlar veya seçilmiş yerlerde işleyen, çok defa belirli bir amacı yansıtan film çeşididir.
Belgesel film, şöyle ya da böyle bir film değil, yalın olarak, kamuoyuna bir yaklaşım yöntemidir.
Belgesel, belirli bir hikâye anlatma ve mesaj verme yönü ağır basan kendine özgü bir tür olduğunu söyleyebiliriz.
Belgeselciliğin babası, John Grierson gerçekliğin yaratıcılıkla işlenmesi' diye tanımlar. Sinemayı bir kürsü gibi görüyor, onu bir propaganda aracı olarak kullanıyorum' diyordu.
Belgeselde amaç; toplumsal olaylar hakkında yorum yapmak veya toplumsal değişimi etkilemek- bugün hala birçok belgeselciye cazip gelen yegâne şey toplumsal bilincin bir aracı olarak
Belgeselin bu görevi yerine getirmesidir.
'Belgesel' sözcüğü pek çok film türüne karşılık gelebilir.
Belgesel yapmanın birçok nedeni olabilir ancak en önemli yenü öğretimdir. Her belgesel önemli oranda topluma, insanlığa bir şey öğretir.
Belgesellerle başka kültürleri, başka insanları, toplumları ve değişik coğrafyaları, ülkeleri öğrenebiliriz.
Seyrettiğimi her belgesel bize bir şeyler öğretmiştir.
Seyrettiğimiz her filim hayatımıza bir şeyler katmıştır, hatta öyle etkili filimler vardır ki hayatımızı değiştirmiştir.
Seyrettiğimiz her belgesel, değişik hayatlar sunarak, kendi hayatımızı yeniden gözden geçirmeye bizi itebilir, bize bir şeyler katabilir, gerçekte kim olduğumuz üzerinde düşünmemizi sağlayabilir.
Belgesel de önemli olan ilk şey konudur. Aslında her şeyin başlangıcı olan bir fikri bulmak, belirlemek ve karar vererek buna ilişkin bir bakış açısı ile bu fikri somut bir tretmana dönüştürmek yapılması gereken ilk iştir. Daha sonra bir belgesel için gerekli temel bileşenler ve elde edilmesi gereken belli bir finansmandır. İhtiyaç duyulan ekipmanlar, bir belgeselcide bulunması gereken beceriler, mülakat teknikleri, prodüksiyon yönetimi, hikâye anlatma teknikler… gibi konulardır.
Belgesel yazım aşamaları: Filmin adı, konu, amaç, hedef kitle, bakış açısı belirtilir (bakış açısı: kimin tarafından anlatılıyor, kim konuşuyor, kim görüyor vb.)
Sırasıyla: Tretman, Akış Planı, Kurgu Taslağı / Çekim Senaryosu belirlenir.
Tretman: Görüntülerin sıralanışıdır, araştırma yapıldıkça değişip gelişebilir, sunuluş biçimi, teknikleri hakkında bilgi veriyor olması önemlidir.
Kurgu Taslağı / Çekim Senaryosu: Tretman tekrar düzenlenir “çekilmiş görüntülere göre” yani çekimlerden sonra yazılır, kurgu için yazılan bir metindir (kurmaca filmden farklı), çekimlerin yeri, süresi, geçişler belirlenir, ses, konuşma, müzik yerleri belirtilerek yazılır.
Bir senaryo yazarken, basitten karmaşığa yönünde hareket etmek gerekir. Zihiin önce öyküyü en basit haliyle düşünmesi gerekir, sonra da aşama aşama genişleterek öyküsünü son haline getirmek önemlidir.
Bir belgesel filminin senaryosu dört aşamada meydana getirilir: Bir Öneri Özeti (Proposal Outline) hazırlanması, bir film tretmanın yazılması, bir sahne/sekans özetinin(sequence outline) hazırlanması ve çekim senaryosunun yazılması
Önce senaryoyu yazıp sonra senaryoya bakarak sinopsis ya da tretman yazmaya çalışmak doğru bir yol değildir. Yazma, bir yöntemi kullanmayı gerekiyor. Aşama aşama geliştirdiğiniz bir öyküyü bütün tasarımlarımızla tutarlı bir şekilde düzenlememiz gerekir. Öykünün dönüşeceği senaryonun matematiğinin hatasız kurulabilmesi için bu şarttır.
Senaryo kurgusu gözüyle bakarsak, tretman dediğimiz şey sinopsisten sonraki, senaryodan bir önceki aşamadır. Kısa bir tretmanda, sahne anlatımlarının çok daha kapsamlı tasvir edildiği uzun bir tretman da yazılabilir.
Sinemayla ilgili her teknik metinde geniş zaman kipi kullanılır. Sinema metinleri; (Yaratıcı Fikir, Plot, Sinopsis, Tretman, Senaryo, Outline, Step-outline) edebi metinler değildir. Edebi sanatlar kullanılmaz. Geniş zaman kipi kullanarak, ekranı ya da perdeyi izliyor ve kâğıda döküyor gibi yazılır.
Başlangıçta üç şeyi tespit etmek önemlidir: Önerilen filmin adı, amacı ve hedef kitlesi.
Ana Başlık: Öneri metninizin başlığı
İçerik Özeti: Filmin amacı, hedef kitlesi ve filme dahil edilecek olan anahtar verilerin bir özeti
Teknik Özellikler: süre, renk, ses ve kullanılacak olan özel efektler hakkında bilgiler.
Çekim Planı: Çekimlere nerede ne zaman yapılacak?
Yapım Planı: Filmin yapımı ile ilgili tüm aşamaların son teslim tarihi.
Bütçe: mümkünse ayrıntılı biçimde…
Taraf ve Hükümler: Yapımcı, müşteri, teslim tarihleri vs.
Mehmet BİLGEHAN
FACEBOOK YORUMLAR