Bayrağımız – milli vəhdətimizdir...

Bayrağımız – milli vəhdətimizdir...

Cavanşir Feyziyev
Milli Məclisin deputatı/Fəlsəfə doktoru

Bayrağımız – milli vəhdətimizdir...

Sənsən Azadlıq eşqim, sənsən Hürr,- deyəcəyəm,

Ən son nəfəsimdə də sənə səslənəcəyəm,

Şuşada sən qonduğun daşa pir deyəcəyəm,

Çəkəcəyəm gözümə kölgən düşən torpağı,

Azərbaycan bayrağı!

(Ramiz Qusarçaylı)

Dünya xalqlarının tarixinə nəzər yetirdikdə onları bir-birindən fərqləndirən

çoxsaylı cəhətlərlə qarşılaşırıq. Yerləşdikləri coğrafi məkan, malik olduqları etnik

köklər, mədəni, dini, tarixi-siyasi faktorlar bu fərqliliyi yaradan başlıca səbəblərdir.

İnsan birliklərinin qeyd etdiyim amillər əsasında toplum və xalq olaraq

formalaşmağa başladığı zamandan bu yana onların mənsub olduqları özünəməxsus

keyfiyyətlərin ifadə formaları həmişə müxtəlif simvollar və atributlarda öz əksini

tapmışdır. Zənnimcə, bu atributlardan məna və məzmun etibarilə ən güclü təsir

qüvvəsinə malik olan rəmz – məhz Bayraqdır. O bayraq ki, xalqın öz düşüncəsində

daşıdığı idealları, onun milli mənsubiyyətini, siyasi dünyagörüşünün miqyasını, bir

sözlə, millətin bütün özünəməxsus keyfiyyətlərinin məcmusunu xarakterizə edir.

Lakin tarixi həqiqət ondan ibarətdir ki, hər xalqa ən ali dəyərlərini özündə ehtiva

edən bayrağını dalğalandıra bilmək nəsib olmur. Bu baxımdan, Azərbaycan xalqı

xoşbəxt xalqdır. Dövlətçilik ənənələri hələ antik dövrlərdə mövcud olmuş etnik-

siyasi özünütəşkil mədəniyyətinə söykənən Azərbaycan xalqının bu gün müstəqil

bayrağa malik olması da onun xoşbəxtliyi və həm də mənəvi haqqıdır. Çünki o

bayrağı yenidən dalğalandıra bilmək səadəti – xalqımızın azadlığa bəslədiyi

sevgidən qaynaqlanan əzmkar və davamlı mübarizəsi ilə, çoxsaylı qurbanlar

bahasına gerçəkliyə dönmüşdür. Bayrağımızı hər bir azərbaycanlının qürur

mənbəyinə çevirən də bu müqəddəs rəmzin – xalqımızın mübariz ruhunun məhsulu

olmasıdır. Bu mübariz ruh Azərbaycan xalqının yenilməz mənəviyyatının bütün

tarixi dövrlərdə zühur edən ən canlı və ən şanlı təcəssümüdür. Bu ruh xalqımızın

tarixi boyunca nəsildən nəsilə ötürülmüş, zaman-zaman öz qüdrətini daha daartırmışdır. Məhz mübarizlik və yenilməzlik ruhu sayəsində tarixin bütün

dönəmlərində Azərbaycan dövlətçiliyi öz kökləri ilə keçmişinə bağlı olmuş, tarixi

ilə birgə yaşamağı, əski dövrü ilə yeni dövrünün vəhdətini yaratmağı bacarmışdır.

Ona görə də Azərbaycan dövlətçiliyi milli siyasət və ideologiyanın ən mühüm

simvolu olan tarixi bayraq ənənəsində də özünün maddi, mənəvi və siyasi

mədəniyyətinin əsas özəlliklərini, başlıcası isə, ölməz türk ruhunu bu gün də

yaşatmaqdadır.

Ulu türk sivilizasiyasının üstün keyfiyyətləri həm də onun bayraqyaratma və

bayraqyaşatma ənənəsində öz ifadəsini tapmışdır. Təqribən 2500 il ərzində geniş

Avrasiya boyunca böyük imperiyalar yaratmış türklərin tarixi bayraqlarındakı

simvollar bu və ya digər formada sonrakı dövrlərin bayraq ənənələrinə modifikasiya

olunmuşdur. Türk mifologiyasının ulu totemi və vaxtilə Avrasiyanın ən qüdrətli

dövləti olan Göy Türk imperiyasının rəmzi olan Qurd, Səlcuq imperiyalarında güc

və müdriklik simvolu olan və sonralar islam sivilizasiyasının “qalxan və qılıncına”

çevrilmiş Qartal və həmişəyaşar türk ruhunun rəmzi olan Göy rəng uzun əsrlər

müxtəlif konfiqurasiyalarda türk bayraqlarının atributları olmuşdur. Oğuz

türklərinin Qərb qanadına məxsus dövlətlərinin və onların varisi olan Osmanlı

imperiyasının tarixən mövcud olmuş 72 bayrağında da həmin ənənələr ötürülmüş və

bugünkü Türk Cümhuriyyətinin möhtəşəm bayrağını ərsəyə gətirmişdir. Azərbaycan

dövlətçiliyinin bayraq ənənəsində də belə bir varislik uzun əsrlər qorunmuşdur.

Antik Azərbaycanın ilk böyük dövləti olan Midiyanın bayrağındakı ikibaşlı Qartal

sonralar Azərbaycan coğrafiyasının qüdrətli türk dövləti olan Atabəylər

imperiyasının bayrağında, göy rəng üzərində öz əksini tapmışdır. Ağqoyunlu

dövlətində türklərin ərənlik ruhu döyüşkən Qoçla, böyük Səfəvi imperiyasında isə

Günəşlə birgə doğulan iri pəncəli Şirlə simvollaşdırılmışdır. Azərbaycan xanlıqları

da öz bayraqlarında rəmzlərin varisliyini davam etdirmişlər. Məsələn, Qarabağ

xanlığının bayrağı ikibaşlı Qartal simvolu ilə Atabəylər ənənəsini davam etdirmişdir.

XX əsrdə Arazın həm o, həm də bu tayında müstəqillik qazanmağa fürsət tapmış

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin və Cənubi Azərbaycanın bayraqları azacıq

fərqlə, demək olar ki, eyni rəmzləri (göy, qırmızı, yaşıl rəng, ağ rəngli aypara və

səkkizguşəli ulduz) öz üzərində daşımışdır. Üçrəngli bayrağımız hələ 1918-ci ilin 9

noyabrında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin iclasında Azərbaycan

Cümhuriyyətinin bayrağı kimi qəbul edilmişdi. Təcavüzkar Xİ Qırmızı Ordunun

gəlişi ilə endirilmiş bayrağımız düz yetmiş il ərzində unudulmadı, ürəklərdə

yaşadıldı, xatirələrdə canlandırıldı, yaddaşlarda dərin bir iz buraxdı – Azadlıq izi.

Nəhayət, 1990-cı ilin noyabrında ilk dəfə Naxçıvanda Ümummilli liderimiz Heydər

Əliyev tərəfindən Azərbaycan Demokratik Cümhuriyyətinin bayrağı azadlığın

astanasında olan Azərbaycanın dövlət bayrağı kimi qaldırıldı. Azərbaycan XalqCümhuriyyətinin bayrağı Ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında Naxçıvan

Ali Sovetinin sessiyasında Naxçıvanda dövlət bayrağı kimi rəsmən təsdiq edildi.

Həmçinin, Azərbaycan Ali Soveti qarşısında bu bayrağın Azərbaycanın dövlət

bayrağı kimi qəbul edilməsi haqqında vəsatət qaldırıldı. Prezident İlham Əliyevin

2010-cu ildə Dövlət Bayrağı Meydanının açılış mərasimində qeyd etdiyi kimi... “O

vaxt hələ Sovet İttifaqının dağılmasına bir ildən çox vaxt qalırdı. Bizim müstəqilliyə

gedən yolumuz o gündən başlamışdır. Məhz Xalq Cümhuriyyətinin bayrağının

dövlət bayrağı kimi qəbul olunması Azərbaycanı müstəqilliyə daha da

yaxınlaşdırmış və ölkəmizdə gedən proseslərə güclü təkan vermişdir.” Nəhayət,

1991-ci ildə Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyi haqqında Konstitusiya

Aktının qəbul olunması ilə Azərbaycan Respublikası Demokratik Cümhuriyyətin

varisi elan edildi. Bununla da Şərqdə ilk türk cümhuriyyətinin yaradıcısı Məhəmməd

Əmin Rəsulzadənin “Bir kərə yüksələn bayraq bir daha enməz” həqiqəti öz təsdiqini

tapdı. Beləliklə, xalqımızın ən ali dəyərlərini – soykökünü, məqsədini və məramını

özündə əks etdirən əski bayrağımızı yeni Azərbaycan yenidən öz mənəvi ucalığına

yüksəltdi. Azərbaycan xalqı öz dövlət müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra

Demokratik Cümhuriyyətimizin bayrağını yenidən dalğalandırmaqla öz milli

köklərindən, şanlı tarixindən ayrılmaz olduğunu bir daha təsdiqlədi. Yaddaşlardan

süzülüb, xatirələrdən canlanıb, ürəklərin içindən çıxarılb başlar üzərinə qaldırılan

bayrağımız İstiqlalımızı bütün dünyaya bəyan etdi. Xalqın sevinci və bayraq sevgisi

şair Ramiz Qusarçaylının misralarında belə vəsf olundu:

Şənini vəsf etməyə yetər, qüdrətim yetər,

Ulduzunu, ayını göydə mələklər öpər,

Hər rəngində "ya qazi, ya şəhid" bir mən bitər,

Sən ey İstiqlalımın əbədiyyət sancağı,

Azərbaycan bayrağı !

Bəli, bayrağımız əbədidir. Bir zaman endirilsə də, gizlədilsə də, görünməsə də, indi

o daha ucalarda dalğalanır. Bu heç də Ginnes Rekordlarında qeyd edilən dirək

ucalığında deyil. Bizim bayrağımız milli ruhumuz, milli amalımız və milli

məqsədlərimiz ucalığındadır. O elə bir ucalıqdadır ki, oradan dünyanın Şərqi də,

Qərbi də görünür. Üçrəngli, ay-ulduzlu bayrağımız bütün atributları ilə

müstəqilliyimizi, Azərbaycan dövlətçiliyini, milli ideologiyamızın bütövlüyünü və

eyni zamanda, ümumbəşəri ideallara sadiqliyimizi bütün dünyaya nümayiş etdirir.Bu, həm də xalqımızın dünyaya hansı ideya ilə çıxdığını, onun ümummilli

xarakterində ehtiva olunan müsbət məziyyətləri açıq şəkildə dünya birliyinə bəyan

edir. Bayrağımızda əks olunan rənglərin ifadə etdiyi dəyərlər kompleksi – müasirlik,

türklük və islam dininə mənsubluq – xalqımızın çağdaş ümumbəşəri-demokratik

dəyərlərə sahibliyini, ümummilli türk köklərinə bağlılığını, islam inancına

sadiqliyini nümayiş etdirir. Bu qədər ali keyfiyyətlərin vəhdətdə ifadə olunması,

onlara sadiqlik həm də xalqımızın dünya birliyində yerinin özünəməxsusluğunu,

yetkin bir cəmiyyət olaraq yüksək təkamül səviyyəsinə çatdığını göstərir. Necə

deyərlər, dünya bizi bayrağımızdan “görür”. Bayrağımıza bələd olduqca da,

xalqımızı daha yaxından tanıyır, onun malik olduğu ideya və idealların təkcə bir

coğrafi məkanla məhdudlaşmadığının, ümumbəşəriliyinin şahidi olur.

Bayrağımız qürur mənbəyimizdir, and yerimizdir. Müqəddəs bir varlıq kimi üçrəngli

bayrağımıza and içirik. Xalqımızın qəhrəmanlıq tarixindən gələn bu ənənə

keçmişimizdə olduğu kimi bu gün də hər bir vətəndaşımızın üzərinə ciddi mənəvi

məsuliyyət qoyur. Bu məsuliyyət dövləti, milli maraqların daim keşiyində

dayanmağın ictimai-siyasi əxlaqına yüksəlir. Fərd – vətəndaşlığın əxlaqi yükünü öz

çiyinlərində hiss etdikcə, onun dövlətçilik idealları püxtələşir. O, şəxsi həyatındakı

irəliləyişləri belə öz dövlətinin milli inkişafından ayrılmaz şəkildə dərk edir. Milli

simvolların öncülü olan Bayraq vətəndaş əxlaqında məhz bu keyfiyyətləri cilalayır.

Bayraqda təcəssümünü tapan rəmzlər insanın ictimai-siyasi dünyagörüşünün

komponentlərinə çevrilərək, onun konkret fəaliyyət sferasında məqsədəuyğun

istiqamətləri formalaşdırır və stimullaşdırır.

1998-ci ildə ulu öndərimiz Heydər Əliyev tərəfindən təsdiq edilmiş “Azərbaycan

Respublikasının dövlət atributlarının təbliği işinin gücləndirilməsi haqqında”

Sərəncamda vətəndaşlarımıza, xüsusən gənclərimizə dövlət atributlarına dərin

ehtiram hisslərinin aşılanmasının, cəmiyyətdə vətənpərvərlik ruhunun

möhkəmləndirilməsinin önəmi vurğulanır, dövlət atributlarının mahiyyətinin və

əhəmiyyətinin əhali arasında geniş təbliğ olunması, gənc nəslin Azərbaycanın

bayrağına, gerbinə və himninə hörmət ruhunda tərbiyə edilməsi tədbirlərinin

gücləndirilməsi məqsədilə müvafiq tapşırıqlar müəyyən edilirdi. Ümummilli

liderimiz bayrağımız haqqında deyirdi: “Azərbaycanın bayrağı sadəcə bayraq deyil.

O, bizim dövlətçiliyimizin, müstəqilliyimizin rəmzidir. Bu bizim müstəqil

dövlətimizin rəmzidir. Ona görə də, gərək hər bir Azərbaycan vətəndaşı, xüsusən

gənc nəsil bunu dərk etsin, qiymətləndirsin. Onda bayrağa olan məhəbbət eyni

zamanda Vətənə, xalqa, dövlətə olan məhəbbətə bərabər olsun.” Bu günkü

Azərbaycan gəncliyi müstəqilliyimizlə yaşıddır. Ata-babalarının azadlıq eşqi ilə

yoğrulmuş uzun və şərəfli mübarizə hesabına əldə etdikləri müstəqilliyin bayrağını

müasir gəncliyimiz üçün ən ali dəyərə çevirən də məhz nəsillər arasındakı tarixi-mənəvi bağlılıqdır. Məhz buna görədir ki, Azərbaycan gəncliyi fəaliyyətinin bütün

sahələrində uca bayrağımıza, onun daşıdığı ideallara sarsılmaz sədaqətlə xidmət

göstərmək əzmini nümayiş etdirir. Bu günün vətənpərvər Azərbaycan gənci harada

olmasından asılı olmayaraq, bayrağımızı təkcə dövlət rəmzi kimi deyil, tarixi

keçmişimizin və milli varlığımızın təcəssümü kimi, bəşəri dəyərlərin daşıyıcısı kimi

qəbul edir, ürəyi müqəddəs üçrəngli bayrağımızla döyünür.

Dövlətçiliyimizin, milli, mənəvi, əxlaqi dəyərlərimizin daşıyıcısı olan müqəddəs

bayrağımıza ümummilli ehtiram əxlaqının formalaşdırılması Prezident İlham Əliyev

tərəfindən yürüdülən milli siyasətin də hər zaman aparıcı istiqaməti olmuşdur.

Bayrağımıza olan ümummilli sevgi və ehtiram 2007-ci ildə Hakimiyyətlə Xalqın

vəhdətinin yeni bir təzahürü kimi Bayraq Meydanının yaradılması ideyasına gətirib

çıxardı. Ölkə başçısının 17 noyabr 2009-cu il tarixli Sərəncamı ilə təsis edilmiş

Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağı Günü müqəddəs bayrağımıza, tarixi

keçmişimizə və mənəvi-siyasi dəyərlərimizə dövlət səviyyəsində olan diqqət və

ehtiramın ən yüksək səviyyədə göstəricisidir. Artıq dördüncü ildir ki, 9 noyabr

Azərbaycanda rəsmi olaraq Dövlət Bayrağı Günü kimi qeyd edilir. Dövlət Bayrağı

Günü kimi məhz bu tarixin seçilməsi müstəqil Azərbaycanın Demokratik

Cümhuriyyətimizin varisi olaraq öz tarixinə xüsusi önəm verdiyini bir daha sübut

etdi. Bununla da Azərbaycanın hər bir regionunda bayraq meydanlarının yaradılması

kimi yaşarı bir ənənənin əsası qoyulmuş oldu. Dövlət başçısı 2010-cu ilin 1 sentyabr

tarixində Dövlət Bayrağı Meydanının təntənəli açılış mərasimində deyirdi: “Bu

bayraq bizim milli dəyərimizdir. ...Bu Bayraq Meydanının yaradılması

Azərbaycanın gücünü, Azərbaycan xalqının öz dövlətinə sevgisini, dövlət

rəmzlərimizə ehtiramımızı göstərir. ...Necə ki, bu gün bizim parklarda, dənizkənarı

bulvarda minlərlə, on minlərlə insan hər gün gəzintiyə çıxır. Bax, bu meydanda, bu

bayraq altında, milli rəmzlər ətrafında insanlar yığışacaqlar. ...Bu Bayraq Meydanı

Bakının bir mədəniyyət mərkəzinə, Azərbaycanın bir siyasi mərkəzinə çevriləcəkdir.

Ölkəmizin mərkəzi olan Bakı şəhərində belə möhtəşəm meydanın yaradılması

doğrudan da böyük hadisədir”. Bu sözlərlə, Prezident müqəddəs bayrağımızın

kütləvi yerlərdə dalğalanmaqla insanlarımızın milli birlik, özünüdərk, həmrəylik,

vətənpərvərlik idealları ətrafında daha sıx birləşməsinə təkan verəcəyini aydın

şəkildə ifadə edirdi.

Azərbaycan Respublikasının dövlət bayrağı bu gün bütün dünyada yaşayan

azərbaycanlıların həmrəylik simvoluna çevrilmiş, soydaşlarımızın bir bayraq altında

sarsılmaz birliyinin yaradılmasında mühüm rol oynamışdır. Məhz bunun nəticəsidir

ki, dünyanın hansı nöqtəsində yaşamasından asılı olmayaraq, hər bir vicdanlı

soydaşımız üçrəngli bayrağımıza sarılaraq azərbaycançılıq ideallarının təbliğində,

Azərbaycan həqiqətlərinin dünya birliyinə çatdırılması işində yaxından iştirak edir.Bayrağımız keçmişimizi bu günümüzə, bu günümüzü gələcəyimizə bağlayan bir

tarixdir. Bayrağımızda əks olunmuş milli kimlik - türklük ideyası artıq universal

məzmun kəsb edərək, bütün türk dövlətlərinin vahid siyasi-ideoloji xəttində özünə

yer almaqdadır. Bu gün Azərbaycan xalqının öz bayrağına olan sarsılmaz bağlılığı,

sevgisi məhz o bayrağın tariximizi, milli kimliyimizi bariz şəkildə ifadə etməsindən

qaynaqlanır. Bu baxımdan, 2012-ci ildə Türk Dövlətlərinin Əməkdaşlıq Təşkilatı

tərəfindən qəbul edilmiş Türk Birliyinin vahid bayrağının da xüsusi əhəmiyyəti

vardır. Üzv dövlətlərin bayraqlarında əks olunmuş simvolları özündə birləşdirən

Ümumtürk bayrağımız türk xalqları arasında münasibətlərin daha da dərinləşməsinə

xidmət etməkdə və Türk Dövlətləri Birliyi ideyasının reallaşmasında siyasi-ideoloji

simvol rolunu oynamaqdadır. Bu bayraq Göy Türk imperiyasından bu günümüzə

qədər mövcud olmuş və bu gün də var olan suveren türk respublikalarının milli

bayraqlarının başlıca rəmzləri əsasında yaradılan universal Türk Bayrağıdır. Böyük

Gələcəyin - Böyük Buluşmanın müjdəsini verən bu bayraq türk dövlətlərinin hər

birinin milli bayrağı ilə bir cərgədə daha möhtəşəm görünür! Bu gün ən uca zirvədə

dalğalanan bayrağımız Avrasiyanın bütün türk uluslarının cazibə mərkəzində

dayanır, dünya türklüyünü vəhdətə və daha böyük gələcəyə səsləyir.

Bayraq böyük qüvvədir. Bu gün Azərbaycan ordusunun sahib olduğu güc də onun

bayrağımıza olan dərin məhəbbətindən və sədaqətindən qaynaqlanır. Azərbaycan

əsgəri vətənimizin suverenliyinin və ərazi bütövlüyünün qorunması ilə bağlı şərəfli

əsgəri vəzifəsini yerinə yetirməyə başlayarkən müqəddəs bayrağımıza and içir.

Vətən torpağının bütövlüyü uğrunda şəhidliyə hazır olan Azərbaycan əsgəri o

bayrağa sarılaraq şərəfli mübarizəyə qoşulur, vətənin azadlığı uğrunda övladını

qurban vermiş valideynlər şəhid cənazəsinə bükülmüş müqəddəs bayraqla təskinlik

tapırlar.

Bayraq böyük qüvvədir. Bayraq elə bir qüdrətdir ki, əlində ən qorxunc bir silah tutan

məğlubedilməz əsgər də ona baş əyir. Bayraq elə bir cəsarətdir ki, əliboş 20 yanvar

şəhidlərimizi bir an belə tərəddüd etmədən xalqın azadlıq arzusunu boğmaq və məhv

etmək istəyən zirehli tankların altına apardı. Bayraq elə bir şərəfdir ki, xalqların ən

böyük şərəfə layiq gördüyü insanlar onun qarşısında diz çöküb öz xalqına sədaqət

andı içirlər. Bayraq elə bir müqəddəs varlıqdır ki, onun altında ölmək belə şərəflidir.

Anadolu şairimiz Arif Nihat Asyanın yazdığı kimi:

Ey şimdi süzgün, rüzgarlarda dalğalı;

Barışın göyərcini, savaşın kartalı

Yüksək yerlərdə açan çiçəyim.Sənin altında doğuldum.

Sənin altında öləcəyim.

İndi cəmiyyətimizdə Azərbaycan Respublikasının üçrəngli bayrağına ümummilli

sevgi və ehtiram hissi yüksək səviyyədə formalaşmış, bayrağımız milli özündərk və

həmrəylik simvolu kimi hər bir azərbaycanlının ürəyinə yol tapmışdır. Azərbaycan

gəncliyi, ordusu, sosial statusundan asılı olmayaraq hər bir Azərbaycan vətəndaşı

bayrağımıza sadəcə dövlət atributu kimi deyil, sanki öz ürəyi kimi baxır. Azərbaycan

Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Dövlət Bayrağı Meydanının açılış

mərasimində vurğuladığı kimi – “Bizim bayrağımız qürur mənbəyimizdir. Bizim

bayrağımız canımızdır, ürəyimizdir” .

Bu bayrağın itirilməsi – millətimizin ürəyinin, deməli, varlığının itirilməsi deməkdir.

Cəmiyyətimizdə milli özünüdərk amalının, həmrəylik duyğularının, milli

maraqlarımız uğrunda mübarizə əzminin yüksəlişi onu göstərir ki, xalqımızın ürəyi

döyündükcə, milli bayrağımız da dalğalanacaqdır. Çünki Bayrağımız – milli

vəhdətimizin rəmzidir. Bu vəhdət bizim üçrəngli bayrağımızı daha da uca zirvələrə

qaldıracaqdır. Azərbaycanın əbədi varlığını təcəssüm etdirən Bayrağımız bir daha

nəinki enməyəcək, müstəqilliyimizin və tərəqqimizin ulduzu kimi daim parlayacaq,

daim yüksələcəkdir!

Bayrağımızın əbədi olması arzusu ilə,

Cavanşir Feyziyev

Milli Məclisin deputatı, Fəlsəfə doktoru