"Annem, savaşmak istemiyorum" - Fatih Sultan Mehmet

Sara Hatun kimdir, diplomasi tarihindeki rolü nedir, neden hatırlanması önemlidir?

Sara Hatun, başkenti eski Azerbaycan şehri Tebriz olan Akkoyunlu Devleti’nin lideri Uzun Hasan’ın annesidir. Ve bu Anne, diplomat Sara Hatun, oğlu Uzun Hasan’ın Osmanlı İmparatorluğu padişahı ltan Fatih SuMehmet’le (II. Mehmet) savaşmasını istememektedir. Bu olayı Azerbaycan Tarih yazımından ve ders kitaplarından izlemek mümkündür:

“Uzun Hasan, qürub çağını yaşayan Karakoyunlu Devleti’ni ortadan kaldırıp Azerbaycan tahtına oturmak istiyordu. Fakat bu dönemde Osmanlı sultanı Fatih Sultan Mehmet’in “dede-baba” toprakları olan Akkoyunlu toprağına yürüyüş yapacağını duyar. Her zaman müdrik, iyiliksever yardımlarıyla oğlunun yanında bulunan Sara Hatun bu sefer de oğluna yardımda bulundu.
- Oğlum, doğru düşünmüşsün, sultan Mehmet’i yola getirmek için onunla konuşmak gerekir.
- Bunu ancak bir bayan yapabilir, anne.
- Doğru söylüyorsun, bu işi bana bırak. Sultan Mehmet beni dinler. Ne dersin, ne zaman yola çıkayım? 

Uzun Hasan bu müdrük bayanın onun düşündüklerini anlamasına hayran kaldı, ellerini öptü: 
- Sen benim düşündüklerimi nasıl anladın, müdrik annem?
- Oğlum, ben anne değil miyim? Bunun bir sırrı yoktur. Düşüncelerimiz aynıdır. Senin gelişinden amacını anlamıştım. Bu işi bir annem yapabilir söylediğinde neyi kastettiğini anladım. Senin fikirlerinle benimkiler örtüşüyor. Tamamdır.

Birkaç gün sonra Sara Hatun değerli hediyerlerle Sultan Mehmet’in yanına gitti. Sultan Mehmet onu iyi karşıladı. Elinden tutarak tahtının yanındaki tahtta ona yer gösterdi. Sultan Mehmet: - 'Annem, Hasan beyle savaşmak istemiyorum. O da benim kardeşim. Biz birbirimize saldırmasak iyi olur' -diyerek Sara Hatundan önce lafı açtı. Sara Hatun da bu durumu değerlendirmek istedi:
- Tabi ki, sultan oğlum. Hasan beyle dininiz, diliniz birdir. Söylediğin gibi, kardeş kardeşe el kaldırır mı? Hasan bey uzun zamandır Trabzon İmparatoru ile ilişkiler içindedir, şimdi ise onun kızı Despine Hatun Hasan beyin helali olmuştur.

- Zor iştir, ama seni de kıramıyorum. Benim Hasan beyle işim yok. Trabzon İmparatorluğu’na gelince, tarih bu Hıristiyan devletin ölüm hükmünü vermiştir annem. 

Sara Hatun Sultanın fikrinden vazgeçmeyeceğini gördü ve Trabzon tahtına gelininin varislik konusunu dile getirerek Sultanla kendi aralarında Trabzon hazinesini paylaşmak karşılığında anlaştılar. Bu olay 1461 yılında Yassıçimen adlanan yerde yaşandı. Bu Azerbaycan diplomasisinin büyük başarısı idi. Az sonra Uzun Hasan Karakoyunlu sülalesinin iktidarına son vererek başkenti Tebriz olan Akkoyunlu Devleti’i kurdu. Bu olay 1467 yılında yaşandı.

Kaynak: https://asasmedya.info/