Ahıska Türklerinin Rusya Dramı - Yazan: Dr. İbrahim Agara

Uluslararası Ahıska Türk Dernekleri Federasyonu Başkan Yardımcısı ve İzmir Dernek Başkanı Dr. İbrahim Agara, Rusya’nın Rostov ve Krasnodar vilâyetlerine giderek, orada zor şartlar altında hayat mücadelesi veren ve ABD’ye göç etmek zorunda bırakılan Ahıska Türkleriyle görüştü.

Federasyon Danışma Kurulu Üyesi Gazeteci Yazar Hakkı Dedeler, Agara’yla Krasnodar’la ilgili bir röportaj yaptı.

1944’te Stalin tarafından anavatan Ahıska’dan sürülen 120 bine yakın Ahıska Türkü, Orta Asya ve Sibirya’ya gönderildiler. Açlık ve hastalıktan 17 bini çocuk olmak üzere 30 binden fazla insan vefat etti. Sürgün sonrası 45 yıl Özbekistan çöllerini cennete çeviren 100 binden fazla  Ahıska Türkü, 1989 Özbekistan Fergana Vadisi’nde KGB’nin provokasyonları sonucu ikinci bir sürgüne tabi tutuldu. KGB’nin amacı bu Türk Toplumunu yok etmekti. Bu sebepledir ki, terk edilmiş köy ve ilçelere 30-40 Rus ailesi içine zorunlu olarak sadece bir iki Türk ailesi yerleştirildi. Bu dönemde bir kısım Ahıskalı, kendi imkânlarıyla Krasnodar ve Rostov vilâyetlerine yerleştiler. 15 senedir burada yaşamaktadırlar.
Sovyetler Birliği’nin varisi olduğunu kabul ve ilân eden Rusya Federasyonu, Türk oldukları için bu insanları bir türlü kabul etmemekte, Ahıska Türklerine vatandaşlık haklarını ve kimliğini vermemektedir. Bu zor şartlar altında gayrimenkul edinenlere tapu da vermemektedir.

Kimliksiz oldukları için tüm insanlık haklarından mahrum kalan bu insanların bir kısmı, aralarında birleşerek başta TC Büyükelçiliği olmak üzere Moskova’daki tüm yabancı büyükelçiliklerden yardım istediler. Bugüne kadar TC Büyükelçiliği’nden bir cevap alamadılar. Ancak Uluslararası Af Örgütü, İnsan Hakları Cemiyeti ve ABD Büyükelçiliği olaya el koydu. ABD Göçmen Bürosu bu vilâyetlere giderek formlar doldurttu. Şu ana kadar 90’a yakın aileyi ABD’ye götürdü.

20 Eylül-4 Ekim 2004 tarihleri arasında Rusya gezisi yaptınız. Bir Türk vatandaşı olarak genel anlamda gördükleriniz hakkında neler söyleyebilirsiniz?

Rusya’da Türkler ve özellikle Ahıska Türkleri sevilmeyen, hatta insan yerine konulmayan bir kesimdir. Ahıskalılar, insanlık hakları ellerinden alınmış, eğitimsiz, sağlıksız bir toplum hâline gelmiş. Rusya, bir kısmına sadece Rus pasaportu vermiş, çoğunluk bu haktan da mahrum kalmış. Ahıska Türkleri, bilhassa Krasnodar Bölgesinde çok vahim bir durumdadır. Can güvenlikleri yoktur. Yarınlarından endişe etmektedirler. Her gün yeni bir haksızlıkla karşı karşıya gelmekte olan bu topluluğun tahammülü ve dermanı kalmamıştır. Çaresizlikten ne yapacaklarını bilemez bir hâldedirler. Türkiye’nin meseleye kayıtsızlığı onları ümitsizliğe itmiştir.

Ahıska Türkleri ne zamandan beri Krasnodar’da yaşamaktalar, neden böyle bir baskı var?

1989 yılında, Özbekistan Fergana Bölgesi’nde Ahıska Türklerine yapılan soykırımdan sonra 100 binden fazla Ahıskalı Özbekistan’dan mecburen çıkartıldı. Rusya’nın beş vilâyetine, ilçelerine ve köylerine yerleştirildi. Amaç belliydi. Bu uygulamaya riayet etmeyen 15 bine yakın Ahıska Türkü Krasnodar Bölgesine kendi imkânlarıyla yerleştiler, evler satın aldıktan sonra mahallî yöneticiler Ahıskalılara: “Siz buralarda ikamet edemezsiniz, burası sadece Rusların ve Ermenilerin ikametine açıktır. Siz Türk adıyla buralarda yaşayamazsınız!” dediler. Evler alınmıştı ancak tapuları verilmediği için satıp gidemediler. Ahıska Türkleri 15 yıldır bu insanlık dışı baskılar altında, kendi kaderleriyle baş başadır.

          Gazetelerde Krasnodar’daki Ahıska Türklerinin Amerika’ya  zorunlu göçüyle ilgili yazılar okumaktayız. Bu konuyla ilgili neler söyleyebilirsiniz?

Uluslararası Ahıska Türk Dernekleri Federasyonu Başkan Yardımcısı ve bir Türk vatandaşı olarak çok zor şartlar altında ve riskleri göze alarak, Krasnodar’da yaşayan hemşehrilerimizin dramını yerinde incelemek, ümitsizliğe kapılmış Ahıska Türklerinin dertlerini kendi ağızlarından dinlemek ve doğru yolu, çıkış yolunu göstermek, birazcık olsun umut ışığı yakmak için oraya gittim. Abinski, Apşiron ve Beloreçinski ilçelerindeki Ahıska Türklerinin önde gelenleriyle, kırkar ellişer kişilik gruplarla gizli görüşmeler yaptık. Bunlardan bazılarının söylediklerini kendi ifadeleriyle aktarmak istiyorum:

Servel Tederov (Eski Ahıska Türkleri Cemiyeti Krasnodar Başkanı):

               “Krasnodar’da yaşayan Ahıska Türkleri olarak bizler istemeyerek, mecburen ABD’ye göç ediyoruz. Biz Moskova’daki başta Türkiye Büyükelçiliği olmak üzere tüm yabancı büyükelçiliklere durumumuzu bildiren bir rapor sunduk. Bu, 15 senedir Krasnodar Valiliğinin Ahıskalılara sadece Türk ve Müslüman oldukları için yaptıkları zulümleri bildirir bir rapordu. Birkaç ay sonra sadece ABD Elçiliğinden olumlu cevap geldi. ABD’den gelen İnsan Hakları Dernekleri birkaç gün Ahıska Türklerinin evlerini ziyaret ederek bilgi aldılar. ABD Göçmen Bürosu tarafından formlar dağıtıldı. “Bu şartları kabul ederseniz sizleri ABD vatandaşlığına alabiliriz!” dediler. Bu şartların da çok ağır olduğunu bile bile ABD’ye gitmeye karar verdik. Evet, dilimizi ve dinimizi kaybedeceğimizin farkındayız. Ama bunun sebebi biz miyiz? Halen geç kalınmış değil, bugün bile sahip çıkılsa bizler vatanımız Türkiye’ye koşa koşa geliriz.”

Abinski rayonunda ikamet eden Ahıska Türkleri Cemiyeti Yeni Başkanı Servel Bey: 

“15 senedir Krasnodar’da ayakta kalma ve yaşama mücadelesi veriyoruz. Ruslar ve  Ermeniler tarafından baskı altında tutulmaktayız. Rusya ve ABD arasındaki anlaşma sonucu ABD’ye gönderilmek isteniyoruz. Şu ana kadar 90 aile ABD’ye gitti. Şartlar çok ağır, ama biz mecburuz. Başka bir çıkış yolunu görmüyoruz. Millete ihanet eden, Ahıska topraklarına ihanet eden biz değiliz. 60 senedir Ahıska topraklarına dönüş için verdiğimiz mücadeleden bir sonuç alamamaktayız. Gürcistan yöneticileri hep yalan söylediler. Türkiye de bu davaya sahip çıkmadı. Sesimiz ABD’ye kadar gitti, Türkiye’ye gitmedi. Bizler Türk olduğumuz için bu azapları çektik. Türkiye, Ahıskalılara sahip çıkmalıdır, yoksa yarın çok geç olabilir.”

Ahıska Türkleri Cemiyeti Gençlik Kolları Başkanı Cihangir Cebiroğlu: 

“Son on beş senedir Krasnodar’da Ahıska Türklerine yapılan zulümleri bütün dünya duydu, gazeteler yazdı. ABD ile hiçbir bağlantımız olmadığı hâlde gelip bizim aramızda araştırmalar yaptılar ve ABD’ye götürmeye karar verdiler. Neden Türkiye’den resmî bir görevli Krasnodar’a gelmedi? Biz gençler Türkiye’yi karşılıksız seviyoruz. O bayrak bizim de bayrağımızdır. ABD bayrağı altında ABD’li olmak istemiyoruz. Türkiye yöneticilerine sesleniyorum: Altmış senedir Ahıska Türklerine yapılan zulümlere son verilsin ve bu millete sahip çıkılsın. Türkiye’nin her tarafında akrabalarımız var. Bizlere sahip çıkın! Çünkü biz sizlerin bir parçasıyız.”

Beloreçinski ilçesi Ahıska Türk Cemiyeti Başkanı İslam Mikailov: 

“Biz, Beloreçinski rayonunda yaşayan 300’e yakın aile başları olarak ABD’ye göç dilekçesini vermedik. Çok büyük baskılar altındayız. Dışarıya çıkamıyoruz. Hatta, pazar alışverişini bile yapamıyoruz. Yakalandığımız zaman para cezası alıyoruz. ‘Ne zaman buralardan gideceksiniz?’ diye zorluyorlar. 1998-2002 yılları arasında Moskova’daki Türk Büyükelçiliğine Türkiye’ye göç etmek üzere dilekçeler verdik ve bir cevap alamadık. Türkiye yetkililerine sesleniyorum: Biz Türküz. Kars, Konya ve İstanbul Türklerinden hiçbir farkımız yok. Türk bayrağını ve milletini canımızdan çok seviyoruz. Lütfen bize sahip çıkın.”
Ahıska Türk temsilcilerinden 20’ye yakını ile görüşmelerde bulundum. Hepsi, Türkiye’nin kendilerine sahip çıkmasını istiyor.

Gezideki toplantılarınız sırasında sizi rahatsız eden hususlar nelerdi?

Eski Sovyetler Birliği vatandaşı olan Ahıska Türkleri, yıllarca emek ve hizmet ettikleri Rusya Federasyonu’nda insanlara reva görülmeyen muameleler Ahıskalılar’a yapılmakta. Tarım ve ağır sanayinin yükselmesinde büyük katkıları olan, II. Dünya Savaşında 25 bin kayıp vermiş bit topluma: “Sen Türksün, senin burada yerin yok! Ahıska’ya, Türkiye’ye veya cehenneme git; yeter ki Rus topraklarını terk et!” demeleri ve bunun devlet seviyesinde yapılması çok üzücüdür. Bölgede hepsi kendi dilini konuşan 27 çeşit millet var. 28. dille yani Türkçe’yle konuşan Ahıskalılar’a yapılanlar, haksızlıktan öteye bir vahşet boyutundadır.

Bu olaylar neden Türk basınına yansımamaktadır?

Ah bir bilsem! On yıldır bunun bir türlü cevabını kendim de bulamadım. Ahıskalılara yapılan insanlık ayıbı, Avrupa ülkelerine ve Amerikan Senatosuna kadar gitti. İnsan Hakları Dernekleri bu konuyu ciddî olarak gündeme aldılar. Konunun çok vahim olduğunun farkına vararak, şöyle veya böyle de olsa Ahıskalılardan bahsettiler. Bu konunun Türk medyasında yer almaması hayret vericidir. Kendi insanına sahip çıkmayan medyanın Türk Medyası olduğundan şüphe ediyorum.

Siz Krasnodar’daki Ahıska Türklerinin  kurtuluş yolunu nasıl görüyorsunuz?

TC Devleti, Ahıska Türkleri’nin arkasında dursaydı, destekleseydi, Rusya’nın ve özellikle Krasnodar Valisi Tkaçov’un başı derde girerdi. Çünkü Rusya’daki Ahıska Türklerinin insanlık hakları elinden alınmış ve insanlık suçu işlenmiştir. Ahıskalılar davacı, ama kimi kime şikâyet edecekler? Ahıska Türkleri konusunda TC hükûmetleri üzerine düşeni tam olarak yapmadılar. Halen yürürlükte olan 3835 Sayılı Ahıska Türklerinin Türkiye’ye Kabulü ve İskânına Dair Kanun tam olarak işletilmedi. Hükümet yetkilileri Krasnodar’da yaşayan Ahıska Türk temsilcilerini Ankara’ya davet edip, sorunlarını bizzat kendi ağızlarından dinlemesi, çözüm yollarını birlikte araştırması gerekiyor. ABD, oraya göç eden Ahıskalılara  üç yıllık faizsiz kredi veriyor ve kabul ediyor da, Türkiye niçin benzer bir uygulama yapmıyor? Tek kelimeyle Rusya’da yaşayan Ahıska Türklerinin durumu çok vahim. Türkiye Devleti’nin ve 70 milyon Türk insanının bu insanlara sahip çıkması gerekiyor. Yarın çok geç olabilir.

KAYNAK: BİZİM AHISKA DERGİSİ, 1. SAYI