Anadolu’daki Köyümden Sohbetlerimiz -23
Sonbaharda Tarımda Neler Yapılır?
Mustafa KARA
Sonbahar, tarımda bir geçiş mevsimidir. Bu dönem, hem hasat sezonunun tamamlandığı hem de kışa hazırlığın başladığı zaman dilimidir. Sonbaharda yapılan tarımsal çalışmalar, hem o yılın verimini artırır hem de bir sonraki üretim sezonu için sağlam bir temel oluşturur.
Tarımda Sonbaharda Yapılacak Önemli İşler ve Çözümler
1. Hasat İşlemleri
Ne Yapılır?
Sonbaharda, özellikle Ege Bölgesi özelinde biber, domates gibi yazlık sebzelerin hasadı tamamlanır.
- • Kışlık kavunlar filelere asılarak muhafaza edilir.
- • Tatlı için kabaklarda raflara kaldırılır.
- • Tarladan toplanan soğanlar kuru bir alana serilerek kışlık tüketime hazırlanır.
- • Bahçelerdeki ürünlerle salça, toz biber ve kurutulmuş biber dizileri hazırlanarak kilerlerde yerini alır.
Bağlarda kalan ihtiyaç fazlası üzümler toplanır. Geleneksel yöntemlerle:
- • Üzümler sıkılır, elde edilen suya ak toprak veya pınar meşe külü eklenir.
- • Kazanda birkaç saat kaynatılır ve tortuların dibe çökmesi için gece boyunca bekletilir.
- • Ertesi sabah, üstte kalan berrak su dikkatlice başka bir kazana alınır ve tekrar kaynatılır.
- • Kaynama sırasında köpürmeyi önlemek için ayva yaprağı ile kesme yapılır.
- • Kıvam koyulaşınca kazandan alınır ve doğal pekmez hazır hale gelir.
Bu şekilde hazırlanan üzüm pekmezi, nezle, grip gibi hastalıklardan korunmak ve kışın bağışıklığı güçlendirmek için sağlıklı bir alternatiftir.
2. Toprak İşleme ve Dinlendirme
- • Bağ bozumu yapılır, sebze bahçeleri sökülür.
- • Bahçelerdeki kurumuş dallar, ilk yağmurlardan sonra temizlenmelidir.
- • Tarla sürülmeden önce, yanmış veya taze hayvan gübresi bol ve eşit şekilde alana dağıtılır.
- • Gübre uygulandıktan sonra toprak sürülerek havalandırılır.
Sonbahar aylarında şu ürünlerin ekimi yapılır:
- • Tahıllar: Arpa, buğday, yulaf
- • Yem bitkileri: Yonca
Ekim sırasında:
- • Toprağın “tavlı” olması (yani nemli ama çamur olmayan kıvamda olması) sağlanmalıdır.
- • Büyük alanlarda ekim yapacak üreticilerin toprak analizi yaptırarak eksik besinleri belirlemesi ve ona uygun organik gübreleme yapması önemlidir.
Ayrıca ekim nöbeti (münavebe) uygulanmalıdır. Aynı ürünün her yıl aynı tarlaya ekilmesi, toprağın yorulmasına ve verimin düşmesine neden olur.
3. Kışlık Sebze Ekimi
Sonbaharda şu soğuğa dayanıklı sebzelerin ekimi ve dikimi yapılır:
- • Taze soğan, ıspanak, turp, brokoli, bezelye, sarımsak, pırasa, marul, maydanoz gibi soğuğa dayanıklı ürünler ekim dikim yapılır.
Bu ürünler, kış ve ilkbahar aylarında hasat edilir.Böylelikle sofralarınızı şenlik çeşit sağlamış olursunuz.
4. Ağaç Bakımı ve Yaprak Dökümü
Sonbaharda ağaçların dalları, soğukların etkisiyle yapraklarını döker.
Bu evre, ağaçların biyolojik olarak dinlenme sürecine hazırlandığı dönemdir.
- • Ağaç altlarındaki dökülen yapraklar temizlemek isterseniz temizleyebilirsiniz, fakat o yaprakların tekrar toğrağa dönüşmesine imkan vermemiz daha doğru olacaktır.
- • Kuruyan dallar uygun olan aylarda budanarak ağaç sağlığı korunur.
5. Zeytin Hasadı
Zeytinlerin olgunlaştığı bu dönemde:
- • Kırma, çizik ve çekiç yöntemleriyle sofralık zeytinler hazırlanır.
- • İhtiyaç fazlası zeytinlerden zeytinyağı elde edilir.
Zeytinyağı, hem kahvaltılarda hem de yemeklerde kullanılmak üzere sağlıklı bir üründür.
6. Sulama Sistemlerinin Kontrolü ve Bakımı
- • Damlama ve sulama sistemleri toplanır, sökülür ve temizlenir.
- • Boruların içinde su bırakılmamalı, don olaylarına karşı önlem alınmalıdır.
- • Bu işlemler, sistemlerin kışın zarar görmesini engeller.
Sonbahar Tarımı İçin Genel Öneriler
- • Ekim ve dikim yapılacak ürünlerde yerel tarım takvimi dikkate alınmalıdır.
- • Geçtiğimiz yıl yaşanan don olayları göz önünde bulundurularak erken önlemler alınmalıdır.
- • Üreticiler mutlaka Tarım Sigortası (TARSİM) yaptırmalıdır.
- • Çiftçiler, tarım eğitimleri, seminerler ve danışmanlık hizmetlerine katılarak bilgi ve becerilerini artırmalıdır.
Son Söz
Sonbahar, sadece hasadın değil, yeni bir üretim sezonunun da başlangıcıdır. Bu dönemi doğru ve bilinçli değerlendiren üreticiler, hem toprağını korur hem de verimini artırır. Geleneksel yöntemlerin modern bilgilerle desteklenmesi, sürdürülebilir tarım için büyük önem taşır.
Mustafa KARA
Köşe yazarı
FACEBOOK YORUMLAR