MANZARALAR

MANZARALAR

Bakışı, dikkati çeken her şey, görünüş, konusu bir doğa veya şehir parçası olan resim, gravür veya desen, tablo, durum… Manzara, bir kara parçasının görünür özellikleri, arazi şekilleri ve bunların doğal veya insan yapımı özelliklerle nasıl bütünleştiğidir ve genellikle estetik çekicilikleri açısından ele alınır.

Bu tanımlamalardan yola çıkarak insan manzaraları yakalamak, görmek, kayıt etmek mümkün mü sualini sorup cevaplamak niyetinde değilim ancak belleğimde yer edinmiş bazılarını paylaşmak hoş olur, kanaatindeyim.

Toplumun sağaltım merkezlerinden sayılacak kahvehanelerdeki insan manzaraları çok çeşitliliğe sahip. Sabahtan akşama kahvehanenin dört köşesinden ilham alanlarını tutun da çöktüğü yerden kalkamayan deve misali sabitkadem olanlardan çıkın. Çeşit, çeşit…

Yaşlısından gencine, fakirinden zenginine, irisinden ufağına, uzunundan kısasına, velisi ve delisine, okumuşundan cahiline kadar geniş bir yelpazenin ürünleriyle karşı karşıya kalmak mümkün olmaktadır, bu kutsallığı tescillenmemiş mekânlarda.

Sandalyesinde pıtrak dikeniyle karşılaşmışçasına yerinde durmakta zorlananlara inat, sağ mı diye endişeye kapılmanıza sebebiyet verecek kadar sessiz ve hareketsiz olanı görmeniz mümkün. Konuştuğunu anlamakta zorlandığınızın aksine anlatısını bütün kahvehane sakinlerine dinletenler de azımsanmayacak miktardadır.

Boş duranı Allah da kullar da sevmez söylencesinden ilham alarak ikili ve dörtlü ekipler ile sanki milli mücadele içerisinde kendisini bulanları seyretmek ayrı bir keyif aracı olarak karşımıza çıkıverir. Donanımları satranç taşlarını, tavla pullarını, okey taşlarını cengâverane bir tarzda, illa rakiplerini endişeye sevk edecek bir hal ile alıp-verenler kadar etrafın dikkatini üzerine çekecek nispette geliştirdikleri söylemler ve eylemler karşısında manzaranın bir parçası oluveriyorsunuz, sizde.

Her gün yeniden doğarız, bizden kim usanır, kavlince bulduğu nenem kurabiyesini, ya da seyyar satıcıdan temin ettiği nevalesini alıcı bir kuşa kaptırma şüphesini bertaraf etme adına ve bir an önce savaşa iştirak kaygısıyla büyük lokmalar halinde, alelacele yutma çabalarının seyri doyumsuz hoşlukları da beraberinde getirmektedir.

Yalnızlığı bir sığınak veya kafa dinleme vasıtası kılmak isteyenlere de hayli fırsatlar verilmektedir, bu mekânlarda. Günün belirli saatlerinde açlık nöbetinin vuruşlarını azaltma maksadıyla tek kişilik ikramlarını eline almış olanlar, yalnızlar rıhtımında yiyecekleri nevaleyi kaptırma endişesi olmadan ‘segman atma’ törenini neticelendirme cihetine giderler.

Bütün bu görüntüler veya manzaralar demek daha doğru olacaktır, sağaltma merkezi konumundaki kahvehanelerin yöntem ve tekniklerinin basitliğine mukabil ne kadar etkili ve tesirli olduğunu bize göstermektedir.

Akşama doğru veya gece yarısına kadar süren eylemlerin sonucunda yorgun askerler yüklerini bir süre sırtlarından indirmenin rehaveti ile mutlu ortamlarını, tekrar kavuşma dileğiyle terk edip yola çıktıklarında, gerçeklerle yüzleşmeden uykunun kollarına teslim olmaktadırlar.

Kutsallaştırılmamış mekânların toplumsal patlamaları yutan kara deliklerine verdiğimiz yüzlerce yiğidimizin ağıtını sessizce duyarız bu manzaralarda…

Muammer AZMAK 18.11.2025