Veli Metin Türkoğlu: Kızılderililerin Büyük Birader Dediği Türk Bakan

İhsan Sabri Çağlayangil; 1965-1971 ve 1975-1977 arasında Dışişleri Bakanlığı, 1979-1980'de Cumhuriyet Senatosu başkanlığı ve Cumhurbaşkanı vekilliği yapmıştır.



İhsan Sabri Çağlayangil, Dışişleri Bakanlığı döneminde bir röportaj vesilesiyle şunları söylüyor:
   
     1956 da Bursa Valisi iken, inceleme için bizi Amerika’ya göndermişlerdi. Kızılderilileri merak ettim. Mevcutlarını sordum. 400 bin kişi dediler. “Hepiniz bu kadar mısınız? Daha çok olmalısınız?” dedim.
   
    Tabii bu sorunun cevabını Amerika’da almak, Amerikalıdan almak mümkün değildir.  Beni o zamanlar Missisipi Nehri’nin membasında “Çıpı” aşireti diye bir Kızılderili aşiretine görürdüler. Bu Kızılderili aşireti o güne kadar beş kişiye (Kızılderili olmadığı halde)  Kızılderili ismi vermişler. Beni de Kızılderililiğe davet ederek aşiretlerine kaydedip, “Çiçu İsuya” ismini verdiler.
   
    Sordum nedir bunun manası diye; dediler ki:  “Büyük Birader.”
   
    Bir merasim yaptılar. Bana geyik derisinden bir elbise giydirdiler ve meşhur tüylü başlıklarını takarak bir tören yaptılar. O zamanlar 80 yaşında olan ve iki üniversite bitirmiş bir aşiret reisi vardı. Törene gelmiş olan Amerikalılara dedi ki:  “Bu memleket bizimdi, siz bizden zorla aldınız. Zulmederek aldınız. Fakat bir şikâyetimiz yoktur. Çünkü bu memleketi dünyanın en medeni, en çağdaş yurdu haline getirdiniz. Ama bu ülkeyi bizden aldığınız sıralarda, bizim medeniyetimiz sizden çok üstündü. Fakat bugün aşiretimize kabul ettiğimiz Valinin mensup olduğu millet o zamanlar bizimkinden de ileri bir medeniyet seviyesindeydi. Yaşı küçük de olsa biz bu Türk valisine,  ‘Büyük Birader’ ismini bu yüzden verdik.”
   
    Ben çok duygulandım ve mukabelede bulundum. Beni bir Kızılderili müzesine götürdüler. Gördüklerime hayret ettim. Bizim kilimlerimiz, bizim kaplarımız, cezvelerimiz, hatta Anadolu’da yün eğirmek için kullanılan bizim iğlerimiz. Ben şaşkınlıkla “bunlar bizim” dedim.
   
    Adam gülerek, “biz büyük hicrette, Orta Asya’dan Alaska’ya,  oradan da buraya gelmişiz” dedi. Adamın yüzüne baktım, gerçekten bizim gibiler, Amerikalıya benzemiyorlar.
   
    Ben bir defa daha gurur duydum. Türkün cihana nasıl yayıldığını gözlerimle gördüm. Meğer bizi onlar kendi kökleri olarak görüyorlarmış!..

28 Ocak 2021
Yayınlayan: Veli Metin Türkoğlu

KAYNAKLAR :
- Turgay Tüfekçioğlu arşiv notları
- Oğuz Çepni Boyu Birliği (STK) – 16 Ocak 2021
https://www.facebook.com/permalink.php?id=107611044065107&story_fbid=243036517189225

İLGİLİ YAYINLAR :