Mete Han'dan günümüze Türk ordusu

Mete Han tarafından M.Ö. 209 yılında kurulan düzenli Türk ordusu, Türk Kara Kuvvetlerinin de kuruluşu kabul ediliyor. Mete Han, kara ordusunu sayı itibarıyla 10 bin atlıdan oluşan en büyük birlik olan "Tümen" şeklinde sınıflandırdı. Ardından, tümenler binlere, binler yüzlere, yüzler onlara ayrıldı. Başlarına Tümenbaşı, Binbaşı, Yüzbaşı ve Onbaşı rütbelerine sahip birer komutan görevlendirildi ve aşağıdan yukarıya doğru emir komuta zinciri içerisinde birbirine bağlandı.

Böylelikle, ordu daha düzenli ve sistematik hareket etmekte ve savaşta başarı kazanmaktaydı. Söz konusu teşkilat yapısı, geçmişten günümüze bütün Türk devletlerinde varlığını sürdürdü. Özellikle Göktürkler, Uygurlar, Selçuklular ve Osmanlılar döneminde Türk ordusu dünyanın sayılı ordularından birisi olmuştur.

TÜRK KARA KUVVETLERİNİN KURULUŞU VE HUN HÜKÜMDARI METE HAN

Türk ordusunun 28 Haziran 1963’te 600. kuruluş yıl dönümünü kutladığı tarihlerde, Türk Kara Kuvvetlerinin kuruluş tarihi, yeniçeri ordusunun kurulduğu 1363 yılı olarak kabul ediliyordu. Aynı yıl, Askeri Tıbbiye zamanlarında Türkçülük akımının etkisine girmiş ve buradaki eğitiminden 3. sınıfta ayrılan tarihçi, öğretmen, şair ve yazar olan Hüseyin Nihal Atsız, bu tarihlere eleştiri getirerek Hun hükümdarı Mete Han'ın onluk sisteme dayalı bir ordu kurduğu tarih olan M.Ö. 209 yılının, Türk ordusunun gerçek kuruluş tarihi olduğunu savundu.

1968 yılında tarihçi ve siyasetçi Yılmaz Öztuna ise Genelkurmay Başkanı Cemal Tural’a bu öneriyi sundu. 1973 yılına gelindiğinde ordunun kuruluşunun 610. yıldönümü kutlanırken Atsız, bu iddiayı yeniden gündeme getirdi. 12 Eylül 1980’den sonra Atsız’ın bu iddiası benimsendi ve halen M.Ö 209, Kara Kuvvetleri Komutanlığının kuruluş yılı olarak kabul edilmektedir.

Böylelikle, 28 Haziran 2023 tarihi, Türk Kara Kuvvetlerinin 2232. kuruluş yıldönümü olacak. Geçmişten günümüze köklü bir tarih anlayışıyla hareket eden Türk ordusu, asker millet olmanın verdiği özgüven ile dünyada ve bölgesinde caydırıcı bir güç unsuru olmaya devam ediyor.

METE HAN'IN ONLUK SİSTEMİ VE TÜRK ORDU TEŞKİLATI

Günümüzde birçok ordu tarafından kullanılan onluk sistemi, ilk kez Mete Han uygulamıştır. Mete Han tarafından kurulan ilk daimi Türk ordusu, 10'lu teşkilat sistemine göre oluşturulmuştur. Bu teşkilatta en büyük birlik 10 bin kişilikti ve bu birliğe "Tümen" adı veriliyordu. Tümenler de 1000'li, 100'lü ve 10'lu olmak üzere kademeli olarak küçülen birliklere ayrılıyordu. Söz konusu bu teşkilat, ufak değişikliklerle bütün Türk devletlerinde varlığını sürdürmüştür. Sisteme göre ordu, her biri 10 askerden oluşan parçalara ayrılır. Her bir on askerin başına "onbaşı" geçer. 10 tane onlu asker, 100 askeri oluşturur ve başına "yüzbaşı" geçer. 10 tane yüzlü asker, 1000 askeri oluşturur ve başına "binbaşı" geçer. 10 tane binli asker, 10 bin askeri oluşturur ve başına "tümgeneral" geçer. Bütün orduyu ise başkomutan yönetir.

Bir savaş anında Başkomutan, bütün tümgeneralleri toplayarak karar alır. Tümgeneraller, komutası altındaki Binbaşılarına bu kararı açıklar. Binbaşılar, komutası altındaki yüzbaşılarına kararı açıklar. Yüzbaşılar da komutası altında bulunan onbaşılara kararı söyler. Onbaşılar da komutası altındaki 10 askere emri verir. Böylece ordu daha düzenli ve sistematik hareket eder. İletişim hızlanınca savaşta başarı kazanma ihtimali yükselir. 

Mete Han ile tarih sahnesine çıkan bu teşkilatlanma modeli günümüze kadar uzanan yelpaze içerisinde hüküm süren diğer Türk devletleri ile süregelmiş, özellikle Göktürkler, Uygurlar, Selçuklular ve Osmanlılar döneminde Türk Ordusu dünyanın sayılı ordularından birisi olmuştur.

1040 yılında Dandanakan Meydan Muharebesi’nde Gaznelileri yenerek bağımsızlığına kavuşan, 26 Ağustos 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi’nde Bizanslıları yenerek, Anadolu’yu yeni bir Türk yurdu yapan Büyük Selçuklu Devleti’nde, Türk Kara Kuvvetlerinin teşkilat ve eğitimi sağlam esaslara bağlanmıştır. Büyük Selçuklu Devleti’nden sonra, Anadolu Selçukluları ve Mısır Türk Memlukları da mükemmel ordular meydana getirmişlerdir.