Kazakistan'da başkentin adının yeniden Astana olması için imza kampanyası başlatıldı

Kazakistan’da başkent Nur Sultan’ın isminin değiştirilip tekrar Astana olması için imza kampanyası başlatıldı. İmza kampanyası çerçevesinde şimdiden 80 binden fazla imza toplandı.

Kazakistan’da yaşanan hükumet karşıtı protestolar ve siyasi gerilim sonrasında ülkede hayat normale dönmeye başladı. Nursultan Nazarbayev’in mirasının gözden geçirilmesi olasılığı, Kazakistan’daki protestoların başlangıcından beri aktif olarak tartışılıyor. Özellikle Astana’nın adının başkente iade edilmesi konusundaki çağrılar giderek yükseliyor. Ülkede başkentin adının değiştirilmesini talep eden bir imza kampanyası başlatıldı. Şimdiden 80 binden fazla imzanın toplandığı kampanyanın metninde, “Toplumdaki ruh hallerini göz önünde bulundurarak Kazakistan Cumhurbaşkanı, hükümeti ve parlamentosundan eski ismin başkente iade edilmesini rica ediyoruz.” ifadesine yer verildi.

NAZARBAYEV’İN ADINI TAŞIYAN TÜM SOKAK İSİMLERİNİN DE DEĞİŞTİRİLMESİ TALEP EDİLİYOR

Ayrıca kampanyayı başlatanlar ülke genelinde Nursultan Nazarbayev’in adını taşıyan tüm sokaklarını yeniden adlandırılmasını ve onlara “ülkenin devletliğini, birliğini ve bağımsızlığını vurgulayan” tarafsız isimler vermeyi teklif ediyor. Bilindiği üzere Nazarbayev’in cumhurbaşkanlığından istifa etmesinin ardından Mart 2019’da Astana’nın adı Nur-Sultan olarak değiştirilmişti.

KAZAKİSTAN’DA SON DURUM: HAYAT NORMALE DÖNDÜ MÜ?

Kazakistan Cumhurbaşkanının davet ettiği ve 6 Ocak’ta ülkeye konuşlandırılan Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÇ) Barış Gücü askerlerinin ülkeden çekilmesi sürüyor.
Almatı Havalimanı’ndan dün Rus askerleri, bugün ise Kırgızistan, Belarus, Tacikistan ve Ermenistan askerlerini taşıyan 10’u aşkın uçağın ülkelerine hareket ettiği bildirildi.
Ülkede uzun zamandır benzeri görülmemiş olayların ardından hayat normale dönerken, çalışmaları askıya alınan ikinci kademe bankalar ile döviz büroları hizmet vermeye başladı. Kazakistan’daki internet erişimi kısıtlamaları tamamen kaldırıldı. Almatı Havalimanı’nda iç hat uçuşlarına başlandı.

Çimkent şehri ile Türkistan, Karagandı, Doğu Kazakistan, Batı Kazakistan, Pavlodar ve Kuzey Kazakistan eyaletlerinde OHAL’e son verildi.

SİYASİ KRİZLERLE ÇALKALANAN KAZAKİSTAN’DA GÜN GÜN NELER YAŞANDI?

Kazakistan’ın Mangıstav eyaletinde 2 Ocak 2022 tarihinde akaryakıt fiyatlarındaki artan zam nedeniyle başlayan protestolar ülke geneline hızla yayıldı. Almata’da da başlayan gösteriler, ülke genelinde hükumet karşıtı protestolara dönüştü. Ülkede protestolar hükümetin istifasına rağmen devam ederken, göstericiler, kurucu Cumhurbaşkanı Nazarbayev’in dokunulmazlığının kaldırılmasını talep ediyor. Cumhurbaşkanı Tokayev, halkı sabır ve itidale davet ederken, Kazakistan Ankara Büyükelçisi Abzal Saparbekulı da, ülkedeki son durum hakkında bilgi notu paylaştı. Öte yandan, Kazak medyası, Almata’da göstericilerin belediye binasını ele geçirdiğini bildirdi.

Kazakistan genelinde protestolar devam ederken, Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev 5 Ocak 2022’de ulusa sesleniş konuşması yaptı. Tokayev, bugünden itibaren Kazakistan Güvenlik Konseyi başkanı olarak göreve başladığını duyurdu. Bu görevi, ülkede Kazakistan’ın kurucu Cumhurbaşkanı Nazarbayev yürütüyordu. Ülkede protestocular, Almata ve Aktöbe’deki belediye binalarını ele geçirdi. Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, başkent Nur Sultan’da 5 Ocak 2022 saat 16:00’dan itibaren olağanüstü hal ilan edilen kararı imzaladı. Sokağa çıkma yasağı başkentte 23:00 – 07:00 saatleri arasında geçerli olacak. Olağanüstü hal 19 Ocak gece yarısına kadar yürürlükte kalacak. Kazakistan’da 5 Ocak 2022 itibarıyla tüm yurtta OHAL ilan edildi. Kazakistan kolluk güçlerinin göstericilere müdahale edeceği bildirildi.

6 Ocak 2022 gece erken saatlerde Almata’da Kazakistan kolluk güçleri, yoğun “terörle mücadele” operasyonuna başladı. Ülkede, göstericilerin çoğu etkisiz hale getirildi. Bununla eş zamanlı olarak, Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, Rusya’nın başını çektiği askeri müdahale gücü yetkisi olan Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü’nden yardım istedi. Öte yandan, Kazakistan’a Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü’nü davet ederek, Rus ordusunun Kazakistan’a girmesine izin veren Kazakistan Cumhurbaşkanı Tokayev, ayaklanmalardan yurt dışında eğitilen bir dizi terörist grupları sorumlu tuttu. Kremlin, Rusya ve Kolektif Güvenlik Antlaşması Örgütü kapsamında Kazakistan’a Rus ordusunu sokacak. Bu kapsamda, ülkenin kuzeyindeki etnik Rusların durumu da merak konusu.

Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev, 7 Ocak 2022’de Kazakistan’daki son durumu değerlendirmek üzere ulusa sesleniş konuşması yaparak ülkede en yüksek muhalefetin olduğu Almata şehrinde 20 bin “terörist” bulunduğu dile getirdi ve orduya “vur emri” verdiğini kaydetti. Yine 7 Ocak’ta Kazakistan’daki Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü silahlı güçleri başına Rus Korgeneral Andrey Serdyukov’un getirildiği öğrenildi. Serdyukov, Rusya’nın Şubat 2014’te başlattığı Kırım’ı işgal etme operasyonunu yönetmesi ve 2019 yılında da Suriye’deki Rus birliklerinin komutanlığını yapmasıyla tanınıyor. Serdyukov’un Kırım ve Suriye dışında daha önceki dönemlerde Yugoslavya ve Çeçenistan’daki çeşitli bölgelerdeki operasyonlarda tecrübeli olduğu biliniyor.

8 Ocak 2022 itibarıyla, Kazakistan’ın eski devlet başkanı Nursultan Nazarbayev’in iddiaların aksine ülkeyi terk etmediği, başkent Nursultan’da bulunduğu Nazarbayev’in sözcüsü Aydos Ukibay tarafından duyurulurken, yine aynı tarihte Belarus tarafından, Nazarbayev’in Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko ile telefonda görüştüğü kaydedildi. Yine 8 Ocak 2022’de Kazakistan Ulusal Güvenlik Komitesi’nin daha önce 6 Ocak 2022’de Ulusal Güvenlik Komitesi Başkanı görevinden alınan Karim Masimov hakkında, Kazakistan Cumhuriyeti Ceza Kanunu’nun devlete ihanet maddesine dayanılarak soruşturma başlattığı duyuruldu.
Kazakistan Ulusal Güvenlik Komitesi tarafından 8 Ocak 2022’de yayımlanan açıklamada, söz konusu suçu işlediği şüphesiyle Masimov’un gözaltına alındığı, Masimov’un ve yine soruşturma çerçevesinde gözaltına alınan başka kişilerin, hep birlikte geçici tutuklama merkezine yerleştirildiği açıklandı. Yine 8 Ocak’ta Cumhurbaşkanlığı Basın Sözcüsü Berik Uali, Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’in bazı bölgelerdeki trajik ölümlerle bağlantılı olarak 10 Ocak 2022’yi ulusal yas günü ilan etmeye karar verdiğini duyurdu. Son resmi rakamlara göre yaşanan olaylarda 18’i güvenlik güçleri mensubu olmak üzere 44 kişinin hayatını kaybettiği, resmi olmayan verilere göre ölü sayısının çok daha fazla olabileceği ifade ediliyor. Olaylarda 4 bin 400’ü aşkın kişi gözaltına alındı.