Türkiye ve Rusyanın Suriye formülü

RUSYA İLE YAPILAN GÖRÜŞME

 Dünkü görüşmeler son derece başarılıydı. İki lider de uçak düşürme hadisesi öncesi dönemine çıkma kararı aldılar. Bu da 9 aylık kesintiden sonra iki ülke için ilişkilerin önemini anladığını gösteriyor. Türkiye ve Rusya en kritik dönemde bile ilişkilerini belli düzeyde götürmüştür. AK Parti iktidara geldikten sonra, Batı ile ilişkilerini nasıl yürüttüyse Rusya ile de götürmüştür. Batı ile Rusya ilişkilerini tamamlayacı gördük. Rusya ile ilişkilerimizi daha iyi noktaya getireceğiz. 

"ÜÇLÜ MEKANİZMA KURULUYOR"

Cumhurbaşkanımız Erdoğan ve Putin'in telefon görüşmesinin ardından, Soçi'de de görüşmelerimizde bir yol haritası belirledik. Burada alınan kararları hayata geçirmeye başlıyoruz. Suriye konusunda aramızda değişik mekanizmalar vardı. Şimdi üçlü bir mekanizma kuruyoruz, bu akşam St. Petersburg'a gidiyoruz ve karşıtlarıyla görüşüyorlar. Dışişleri Bakanlığı, MİT Müsteşarlığı'ndan ve Genelkurmay'dan yetkilerler geliyor. 24 Kasım hadisesinden sonra ilişkilermiz hasara uğradı. Biz sabırlı olduk, istemediğimiz ve haklı olduğumuz bir hadiseydi. Bunu Rusya aleyhine kullanmadık. Rusya daha duygusaldı, uçağı düşmüştü. Bu nedenle çaba sarf ettik. Tekrar o günlere dönüyoruz. Bundan sonra atacağımız adımlarla daha ileri gideceğiz. 

Ticaret hacmimiz yüzde 43 düşmüş. Bunda ekonomik gerileme de var. Bunu yükseltmemiz lazım. Hedefimiz 100 milyar dolar. Putin, Türk ürünlerinin önündeki engelleri kaldıracağını söyledi. Bizden bir ricası oldu, Rusya'nın ambargo uyguladığı ülkelerin bizim üzerimizden geçmemesi için önlem almamızı istediler. Biz zaten buna müsaade etmeyiz. Diğer taraftan işadamlarına yönelik kısıtlamalar kalkıyor. St. Petersburg'da bir köprü projesini Türk ve İtalyan firmaları birlikte gerçekleştirecek. Görüşmeler samimi ve yapıcı bir ortamda gerçekleşti. Turizmde kısıtlama vardı, bunlar da ortadan kalkıyor. Charter seferleri için uzmanlar gönderdik, onlar gönderdi. Güvenlik önlemlerini gördüler. Sıkıntı görünmüyor.

Türkiye ile Rusya arasında önemli projeler var biri Akkuyu Nükleer Santrali, diğeri Türk Akımı. Akkuyu için süreç hızlandırılacak. Türk Akımı konusunda fizibilite izni vermiştik. CED raporunu kabul edeceğimizi söylemiştik. Görüşmeler devam edecek ve en kısa sürede Türk Akımı çalışmalarına başlanacak. Batı Akımı'ndan aldığımız Rus gazını ikame edecek. Yılda 16 milyar metreküp gaz gelecek, fazlası TANAP'a bağlanacak. 2018'de bunu tamamlamayı düşünüyoruz, bu gaz Avrupa'ya gidecek. Savunma sanayisi konusunda çalışmaları birlikte sürdüreceğiz. Yansımalarını önümüzdeki günlerde söyleyeceğiz. Kısıtlamaları önümüzdeki günlerde, haftalar aylar istemiyoruz. 9 aylık süreç yeteri kadar etkiledi. Akkuyu, Türk Akımı gibi projeler zaman alacak projeler. Biz de süreci hızlandıracağız. Tarihi bir ziyaret oldu.

Bundan sonraki süreçte yapmamız gerekenler var. Lavrov'la birlikte Üst Düzey İşbirliği Konsey toplantısını en geç 2017 başında düzenleyeceğiz. Alanya'ya Lavrov hiç gelmemiş, burada gerçekleştireceğiz. İşadamlarımızı, büyük projeleri alabilmesi için ortak fon kurulacak. İşadamlarımızın önü açılacak. Birçok önemli projeye katılacaklar. Bunun faydası olacağını düşünüyorum.

RUSYA-İRAN-AZERBAYCAN

Darbe girişiminin olduğu gün, Bakü'den Samsun'a gelmiştim. Bakü'de Dışişleri Bakanı ve Aliyev'le görüşmelerimizde birçok konuyu değerlendirdik. Azerbaycan-Rusya-İran mekanizması kurulduğunu söylediler. Aynı mekanizma Azerbaycan-Türkiye-Rusya mekanizmasının kurulması gündeme geldi. Birçok siyasi ve bölgesel projeler var. Taşımacılık önündeki engeller, kotalar kalkacak. Charter önündeki yasak ve kara taşımacılığı için önemli kararlar aldık. Üçlü düzeyde de görüşülecek.

Kafkasya'nın geleceğine tehdit olan Karabağ problemi var. Biz geçmişte çaba sarf ettik. Rusya'nın girişimleri var. Hem Minsk üçlüsü ve Putin'in girişimleri var. Rusya'nın önerilerine bakıyoruz, bizim Ermenistan'a yaptığımız önerilerle örtüşüyor. Biz de bölgenin istikrarı ve geleceği için bu sorunun çözümü için üzerimize düşeni yapacağız. Üçlü mekanizma içinde değerlendirme imkanımız olacak.

SURİYE MESELESİ

 Ateşkes, insani yardım ve siyasi çözüm konusunda aşağı yukarı aynı düşünüyoruz. Ateşkes konusunda farklı düşünceler olabilir. Biz sivillerin zarar görmesini ve ılımlı muhalefetin zarar görmesini istemiyoruz. Halep'in kuşatılmasını istemiyoruz. Ama siyasi çözüm konusunda Cenevre müzakereleri başlaması lazım. Ateşkes konusunda, Rusya'nın farklı tutumu olmadı. Rusya ve rejimin hava saldırıları oldu. Biz uyarılarımızı yaptık. Rusya ve biz aynı şeyi söylüyoruz. Ilımlı muhalefet ve Rusya'nın girdiği bölgelerin ayrışması lazım. Suriyeliler hangi çizgiye gidecek ona bakmak lazım. Tüm bu konularda Rusya ile bu detayları heyetler arası görüşmelerde ele alacağız. Nasıl ayrılabilirler, arazide ateşkes nasıl uygulanabilir? Rusya bizden nereleri vurmamamız gerektiğini bildirin dedi. Sivil nerede, ılımlı muhalifler nerede, bilgileri kendileri ile paylaşacağız. Ortada bir DAEŞ terör örgütü var onları hedef alalım, sonra diğer grupları ayırmak için çaba sarf edelim.

Siyasi çözüm konusunda hemfikiriz. Esadlı mı, Esadsız mı olacak? Bu konularda farklılık olabilir ama bunları birbirimiz eleştirme yerine diyalogla nasıl yakınlaştırabiliriz, koalisyon içinde birçok ülke var. Biz bu sorunun çözümüne katkı sağlayacağız. Ateşkesin bir an evvel tam anlamıyla sağlanması lazım. Sonuç getirici müzakereler olmalı. Otel odalarında, aracılarla mesaj göndermek olmaz. Karşılıklı Suriye'nin geleceği için neler olabilir, nasıl bir sistem istiyorlar, anayasa, geçiş süreci nasıl olacak, Suriye seçimlere hazırlanacak sürece girebilsin. 

karar gaz.