TÜRK DEVRİ
04 Kasım 2023 - 10:59 - Güncelleme: 04 Kasım 2023 - 11:07
TÜRK DEVRİ
Yazan:Naci YENGİN
Türk Devletleri Teşkilatı son toplantısını 3 Kasım 2023 tarihinde Astana’da gerçekleştirdi.
Temeli 3 Ekim 2009 tarihinde Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgizistan tarafından atılan “Türk Konseyi ”ne dayanan teşkilat Nahcivan’da kuruldu.
Daha sonra Özbekistan ve Macaristan’ın da “Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi” adını 12 Kasım 2021’de “Türk Devletleri Teşkilatı” olarak değiştirdi.
Türk Devletleri Teşkilatı’na yakın zamanda Türkmenistan, Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin de katılımlarıyla daha güçlenecektir.
Astana’da gerçekleştirilen 10. Türk Devletleri Teşkilatı sonuç bildirgesiyle dünyaya önemli mesajlar verildi.
“Türk Devri” temasıyla toplanan zirveden çıkan bazı önemli mesajları ve altını çizdiğim satırlar şunlar:
-Türk halklarının ortak tarih, dil, kültür, gelenek ve değerleri temelinde TDT çerçevesinde çok taraflı işbirliğini ilerletme,
- Türk Dünyasındaki işbirliğinin derinleştirilmesindeki ve Türk Dünyasının değerlerinin ve çıkarlarının bölgesel ve uluslararası alanda daha fazla tanıtılmasındaki rolünü güçlendirme taahhütleri,
-Türk Dünyasının çıkarlarını ilgilendiren bölgesel ve uluslararası konularda bütünlüklü bir tutum geliştirilmesi amacıyla istişarelerde bulunulması,
-Türkiye'nin Türk Dünyası içinde güçlü bağların ve işbirliğinin geliştirilmesinde oynadığı kritik rolün bilinciyle Türk halklarını birbirine bağlayan ortak değerlere ve arzulara olan sarsılmaz bağlılıkları için Türkiye liderliğine ve Türk halkına derin şükranları,
- Kazakistan Cumhuriyeti, Kırgız Cumhuriyeti, Tacikistan Cumhuriyeti, Türkmenistan ve Özbekistan Cumhuriyeti arasında 21. yüzyılda Orta Asya'nın Kalkınması için Dostluk, İyi Komşuluk ve İşbirliği Antlaşması'nın imzalanmasını memnuniyeti,
- Üye Devletlerin Macaristan ile çok yönlü işbirliğini yoğunlaştırma konusundaki kararlılığını bir kez daha teyit ettikleri,
- “Türk Yargı Eğitim Ağı”nın 12 Aralık 2022 tarihinde İstanbul'da imzalanan Mutabakat Zaptı temelinde kurulması,
- Astana'nın 2024 Türk Dünyası Finans Merkezi ve İstanbul’un 2025 Türk Dünyası Finans Merkezi olarak ilan edilmesini memnuniyetle karşıladıkları,
- Türk Yatırım Fonu'nun kardeş Türk devletleri arasındaki ticari, ekonomik ve yatırım işbirliğini teşvik etmesinin önemini vurguladıkları,
- Üye Devletleri Dijital Ekonomi Ortaklık Anlaşmasını imzalamaya teşvik ettikleri,
- 9 Mayıs 2023 tarihinde Taşkent'te Türk Devletleri Coğrafya Konseyi'nin (TDCK) kurulmasını takdirle karşıladıkları,
- "TURAN" Özel Ekonomik Bölgesi (TURANSEZ) konseptinin kabul edilmesini övgüyle karşıladıkları,
- Türk Dünyası Ekonomi Sözlüğü girişimini memnuniyeti,
- Bakü-Tiflis-Kars Demiryolu Hattının yanı sıra, Doğu Zengezur Ekonomik bölgesi ile Azerbaycan Cumhuriyeti Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'ni birbirine bağlayan ve Çin Kırgızistan-Özbekistan, Kazakistan – Türkmenistan – İran ve Tirmiz - Mezar-ı Şerif - Kabil - Peşaver demiryolu hatlarının önemi,
- Türk devletleri ile dünyanın her yerinde yaşayan topluluklar arasındaki kültürel, dilsel ve sosyal ilişkilerin güçlendirilmesinin önemi,
- “Türk Dili Konuşan Diaspora Ortak Faaliyet Stratejisi”, yıllık “Türk Diasporası Ortak Faaliyet Planları”, “Türk Dünyası 2040 Vizyonu” ve “TDT 2022-2026 Stratejisi” kapsamında işbirliği,
- Türk devlet olgusunun ve tarihinin ayrılmaz parçaları olan Türk Kağanı Alp Er Tunga ve diğerleri de dâhil olmak üzere Türk halklarının büyük kültürel mirasının tanıtılmasına ve desteklenmesi,
- Türkmenistan'ın Anev kentinin "2024 Türk Dünyası Kültür Başkenti" ve Kazakistan Cumhuriyeti'nin Aktau kentinin "2025 Türk Dünyası Kültür Başkenti" olarak kabul edilmesini memnuniyeti,
- Türk Dünyası Ortak Alfabe Komisyonu'nun kurulmasını memnuniyetle karşıladıklarını, Komisyon’un 29 Mayıs 2023 tarihinde Astana'da Türk Akademisi tarafından düzenlenen ilk toplantısının sonuçlarını desteklediklerini ve Üye ve Gözlemci Devletlerin ilgili makamlarını gerekli çalışmaları sürdürmeye çağırdıkları,
- 27 Ekim 2023 tarihinde Almatı'da düzenlenen "Ortak Türk Alfabesinin Bütünleştirici Rolü: Bilimsel ve Sosyal Yönleri" konulu Uluslararası Konferansın Sonuç Bildirgesini memnuniyetle karşıladıkları.
Türk devletleri teşkilatının yayınladığı sonuç bildirgesinden sonra Türk Devletleri Teşkilatına düşen görev ortak para birimi (TURAN), ortak marş (TURAN MARŞI) ve ortak alfabeye (TURAN ALFABESİ) geçmek olmalıdır. (TÜRK DEVRİ https://www.tarihistan.org/yazarlar/naci-yengin/turk-devri/10909/)
Not: Sonuç Bildirgesinin tamamını merak edenler için: https://www.turkicstates.org/assets/pdf/haberler/astana-bildirisi-3113-214.pdf (4 Kasım 2023, 10.16)
FACEBOOK YORUMLAR