TARİHTE BUGÜN: Köprülü Hamdi Bey ve 18 Şubat - Yazan: Fazlı Köksal
18 Şubat 2021 - 20:29
Günün Portresi: Köprülü Hamdi Bey
1888 yılında Makedonya'da Köprülü kasabasında doğan Hamdi Bey ilköğrenimini Köprülü’de, orta öğrenimini Üsküp İdadisi'nde yaptı.
Daha sonra yüksek öğrenim yapmak üzere İstanbul'a gitti ve Mülkiye Mektebi'ne (Siyasal Bilgiler Fakültesi) girdi. Hamdi Bey yirmi dört yaşlarında Mülkiye öğrenimini bitirdi. Mezuniyetinden sonra İhtiyat Zabit Mektebi (Yedek Subay Okulu) ne girdi ve 1911 yılında Asteğmen olarak diploma aldı.
Hamdi Bey devlet memurluğuna Kosova da Maiyyet Memurluğu ile başladı. 1912 yılında Balkan Savaşı çıkınca Yedek Subay olarak orduya katılıp savaş sonuna kadar askerlik görevini yerine getirdi. Komutanı Kazım Özalp, onun askerde geçirdiği değişimi “Önceleri bir düşünce adamı olan, okumayı seven, şiir yazan yağlı boya, kara kalem resim yapan, ud, keman, tambur çalan, şık ve temiz giyinen her gün tıraş olmayı ihmal etmeyen titiz Maiyyet Memurundan gözünü budaktan sakınmayan çetin bir savaşçı, yaman bir kavga adamı ortaya çıkmıştı,” diye anlatır.
Hamdi Bey Edirne'nin düşmanlardan geri alınmasından sonra Demirköy İlçesi Kaymakamlığı'na atandı. 1915 yılında Malkara Kaymakamlığı. 1916 yılında önce Keşan ardından Balıkesir'in Sındırgı İlçesi Kaymakamlığı'na 13 Temmuz 1917'de Edremit Kaymakamlığı'na atanmıştır.
Hamdi Bey Edremit Kaymakamlığı sırasında öğretmenlerin ve ilçe ileri gelenlerinin de yardımıyla Edremit Darül- Eytamı (Edremit Yetimler Yurdu)nı kurdu. Kaymakamlıktan ayrıldığı zaman burada 105 şehit çocuğu barınıyordu. Darül- Eytam'ın bir odasında Edremit İdman Yurdu ismiyle spor kulübü kurdu. Ayrıca bir basımevi kurulmasına. Bir gazete çıkarılmasına öncülük etmiş. Kasabaya elektrik getirtmek için etütler yaptırmış, kasabanın imar planını çizdirmiş, kanalizasyon işini başlatmıştır.
Hamdi Bey iki yıl Edremit Kaymakamlığı yaptıktan sonra 9 Nisan 1919 tarihinde Damat Ferit tarafından ittihatçı olduğu için görevden alındı ve hakkında tutuklama kararı çıktı. Bu durumdan o tarihte Balıkesir Mutasarrıfı ve yakın arkadaşı olan Tunalı Hilmi sayesinde kurtularak Yunan işgali altındaki Burhaniye'ye gitti ve bölgedeki dağınık Kuvâ-yi Milliye'yi örgütledi. Ayvalık'taki Ali Çetinkaya ile sonra da Bandırma'daki 61. Tümen Komutanı Kâzım Özalp ile güçbirliği yaptı. Balıkesir Kongresi'ne katıldı. Bu kongrede Balıkesir Heyet-i Merkeziye üyeliğine seçildi.
Yunan birliklerince Ayvalık'ın işgali üzerine bölgedeki 172. Alay Komutanı Kaymakam Ali Bey ile birlikte, bu bölgede bir cephe oluşturdu. 172. Alay'ın birlikleri ve yöre halkından gönüllülerin oluşturduğu milis kuvvetler, bölgedeki Yunan ilerlemesini durdurdu.
Asker ve silah tedariki, Anzavur Ayaklanması, Yunan birliklerinin Soma - Salihli hattında gelişen taarruzlarında etkin rol aldı. Had safhaya ulaşan cephane ihtiyacını karşılamak için 26/27 Ocak 1920'de Eceabat yakınlarında Fransız kuvvetleri denetimindeki Akbaş cephaneliğe tarihe “Akbaş Baskını” olarak geçecek olan baskını yalnızca 40 süvari Kuvayı Milliye gönüllüsü ile gerçekleştirdi. Baskında çok sayıda silah ve mühimmat ele geçirdi. Senegal’li sömürge askerleri, hiç bir direniş göstermemişlerdir. Anadolu kıyısında bekleyen vapurun çektiği mavna ve kayıklar Akbaş koyuna yanaşmış ve malzeme yüklenmiştir. İngiliz devriye gemilerine yakalanmadan Anadolu kıyısına taşınan malzeme bu kez kara üzerinden iç kesimlere sevk edilmiştir.
Yönettiği Akbaş Cephaneliği Baskını'ndan sonra Biga'da görevliyken Anzavur Ahmet’e bağlı kuvvetler Biga’ya saldırdı. Köprülü Hamdi Bey Yenice’deki cephaneleri kurtarmak, kurtaramasa Anzavur’un eline geçmemesi için hava ya uçurmak amacıyla Yenice’ye doğru geri çekildi. Yenice'ye giderken Anzavur Ahmet ve Gâvur İmam'ın adamları tarafından Yukarı İnova köyü yakınlarında yakalanarak 18 Şubat 1920 günü şehit edildi. Hamdi Bey'in öldürülmeden önce Anzavur’un askerlerine söylediği şu sözler kurtuluşa ve Türk Milletine olan inancın ifadesidir; "Kuvayı Milliye yalnız ben değilim. Kuvayı Milliye bütün millettir. O ölmeyecektir."
Hamdi Bey'in cesedi bir araba ile ilçeye getirilerek çarşı ve sokak aralarında ayaklarından ipler takılarak sürüklenir ve teşhir edildikten sonra cenazesi Anzavur’un askerleri tarafından Biga hükûmet meydanına atıldı. Korkudan cenazeye kimse sahip çıkamadı. Ancak Bandırma'ya giden bazı kişilerin şikâyeti üzerine 14. Kolordu Komutanı Yusuf İzzettin Paşa Biga'ya gelerek şehitleri eski mezarlığa gömdürdü. Cumhuriyet'in ilanından sonra cenazesi bulunduğu yerden alınıp başka bir yere nakledildi. 1941 yılında ise törenle Biga şehitliğine defnedildi.
18 ŞUBAT
1294 - Moğol İmparatoru Kubilay Han öldü.
1405 - Timur İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı Timur öldü.
1451 - Fatih Sultan Mehmet, ikinci kez tahta çıktı.
1695 - Osmanlı donanması, Sakız Adası'nı Venedikliler'den geri aldı.
1856 - Islahat Fermanı yayınlandı.
1919- Direnmeyi savunan subaylar hakkında İngilizlerin zorlaması devam ediyor. Yakup Şevki Paşa'nın görevinden alınmasını yeterli görmeyen Karadeniz Ordusu Başkumandanı Milne, 9. Ordu Komutanı'nın İstanbul'a çağırılmasını istedi.
1920 - Edremit eski Kaymakamı Köprülü Hamdi Bey ile yardımcıları Kani ve Ali Rıza Beyler, Anzavur kuvvetleri tarafından öldürüldü, cesetleri Biga'ya getirilerek belediye bahçesine atıldı ve orada bulunan İngiliz subayına gösterildi.
1920 - Teğmen Şahin'in kumandasındaki Kuvayı Milliye, Kilis-Antep yolu üzerinde bulunan Fransız yiyecek kollarına baskın yaptı.
1920 - Mustafa Kemal, Nazilli Mevki Kumandanı eliyle Refet Bey'e gönderdiği yazıda, Antalya ve Burdur çevresinde memur ve eşraftan bazılarının İtalyanlarla dikkat çekici ve zararlı ilişkileri bulunduğu yolunda haberler aldıklarını belirterek, zararlı sonuçlar doğuracağından kuşkusu olmadığı bu gibi temaslar hakkında önleyici tedbirler alınmasını, bu konuda gerekenlere talimat verilmesini istedi.
1920- İttihatçı liderlerden Halil Paşa, ordudan çıkarıldı. 2 Nisan 1919'da tutuklanmış olan Eski Doğu Orduları Kumandanı ve Enver Paşa’nın amcası Halil Paşa, 5 Ağustos'ta Bekirağa Bölüğü'nden kaçmış, Sivas'a gitmiş ve burada Mustafa Kemal tarafından Sovyetlerle ilişki kurmakla görevlendirilmişti.
1921- 29 Kasım'da Bolşeviklerin iktidar olduğu Ermenistan'da İngiliz yanlısı Taşnaklar ayaklanarak iktidarı ellerine geçirdiler. Daşnak iktidan 2 Nisan'a kadar devam edebilecek, bu tarihte Bolşevikler yeniden iktidara gelecektir.
1922- Türkiye Büyük Millet Meclisi, üyelerinin dava vekilliği yapmalarını yasaklayan bir karar aldı.
1925 - Diplomat, hukukçu ve siyasetçi Kamran İnan doğdu
1937 - İstanbul'da eşekle nakliyat yasaklandı.
1941 - 16 yaşın üzerindeki erkek çocukların maden Ocaklarında, 12 yaşın üzerindekilerin tekstil sanayiinde çalıştırılmasına ilişkin kararname çıktı.
1941 - Anıtkabir için mimari yarışma açıldığı resmen ilan edildi.
1941 - Petrol Ofisi kuruldu.
1943 - Naziler, Beyaz Gül hareketi üyelerini tutukladılar.
1952 - TBMM, Türkiye'nin NATO üyeliğini onayladı. Türkiye, 21 Şubat günü NATO üyesi oldu.
1957 - BM'de Kıbrıs görüşmelerine başlandı. BM, 26 Şubat'ta sorunun öncelikle ilgili taraflar arasında görüşülmesine karar verdi.
1967 - Millî Eğitim Bakanlığı bütçesi görüşüldü; 35.000 köyden 15.000'inde okul olmadığı açıklandı.
1971 - Elâzığ Senatörü Profesör Celal Ertuğ, "Bir dikta ortamına adım adım yaklaşılmaktadır. Ordunun mesajı açıktır. Demirel derhal istifa etmelidir" dedi. Başbakan Süleyman Demirel ise, "Meşru yollardan geldim. Bulurlar 226'yı, bizi devirirler" dedi.
1985 - Bakanlar Kurulu ilk defa bir grev kararını erteledi. Tarım Koruma İlaçları A.Ş'nin İstanbul Kartal ve İzmit Derince'deki iş yerlerinde alınan grev kararının, 60 gün ertelenmesi kararlaştırıldı.
1985 - Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu, Ziraat Bankasının hamamcılara tarım kredisi verdiğini saptadı.
1987 - Türkiye'de 12 Eylül sonrası yaşanan en büyük grev olan NETAŞ grevi, bugün anlaşmayla sonuçlandı.
1988 - İstanbul'daki Spor ve Sergi Sarayı'nın adı, "Lütfi Kırdar" olarak değiştirildi.
1995 - Sosyaldemokrat Halkçı Parti ve Cumhuriyet Halk Partisi, CHP çatısı altında birleşti. SHP’li Hikmet Çetin oy birliğiyle Genel Başkan seçildi.
1997 - Tansu Çiller, TEDAŞ ve TOFAŞ soruşturmalarından aklandı. Refah Partisi milletvekilleri Tansu Çiller'in aklanmasından yana oy kullandılar.
2004 - İran'ın Nişabur kenti yakınlarda kontrolden çıkan bir yük treninde meydana gelen patlama ve yangında, 200'ü kurtarma personeli olmak üzere 295 kişi öldü. Tren; kükürt, petrol ve gübre taşıyordu.
2005 - SEKA İzmit Fabrikası çalışanlarının, iş yerine kapanma eyleminin 30. gününde polis panzerlerle fabrika bahçesine girdi. İşçiler bu gelişme üzerine kendilerini mekanik atölyesine kilitledi.
2005 - Eşekli kütüphaneci Mustafa Güzelgöz öldü
2008 - Amerika Birleşik Devletleri, Afganistan ve Türkiye; Kosova'nın tek taraflı bağımsızlığını tanıdığını açıkladı.
https://evelzamanizinde.blogspot.com/
Daha sonra yüksek öğrenim yapmak üzere İstanbul'a gitti ve Mülkiye Mektebi'ne (Siyasal Bilgiler Fakültesi) girdi. Hamdi Bey yirmi dört yaşlarında Mülkiye öğrenimini bitirdi. Mezuniyetinden sonra İhtiyat Zabit Mektebi (Yedek Subay Okulu) ne girdi ve 1911 yılında Asteğmen olarak diploma aldı.
Hamdi Bey devlet memurluğuna Kosova da Maiyyet Memurluğu ile başladı. 1912 yılında Balkan Savaşı çıkınca Yedek Subay olarak orduya katılıp savaş sonuna kadar askerlik görevini yerine getirdi. Komutanı Kazım Özalp, onun askerde geçirdiği değişimi “Önceleri bir düşünce adamı olan, okumayı seven, şiir yazan yağlı boya, kara kalem resim yapan, ud, keman, tambur çalan, şık ve temiz giyinen her gün tıraş olmayı ihmal etmeyen titiz Maiyyet Memurundan gözünü budaktan sakınmayan çetin bir savaşçı, yaman bir kavga adamı ortaya çıkmıştı,” diye anlatır.
Hamdi Bey Edirne'nin düşmanlardan geri alınmasından sonra Demirköy İlçesi Kaymakamlığı'na atandı. 1915 yılında Malkara Kaymakamlığı. 1916 yılında önce Keşan ardından Balıkesir'in Sındırgı İlçesi Kaymakamlığı'na 13 Temmuz 1917'de Edremit Kaymakamlığı'na atanmıştır.
Hamdi Bey Edremit Kaymakamlığı sırasında öğretmenlerin ve ilçe ileri gelenlerinin de yardımıyla Edremit Darül- Eytamı (Edremit Yetimler Yurdu)nı kurdu. Kaymakamlıktan ayrıldığı zaman burada 105 şehit çocuğu barınıyordu. Darül- Eytam'ın bir odasında Edremit İdman Yurdu ismiyle spor kulübü kurdu. Ayrıca bir basımevi kurulmasına. Bir gazete çıkarılmasına öncülük etmiş. Kasabaya elektrik getirtmek için etütler yaptırmış, kasabanın imar planını çizdirmiş, kanalizasyon işini başlatmıştır.
Hamdi Bey iki yıl Edremit Kaymakamlığı yaptıktan sonra 9 Nisan 1919 tarihinde Damat Ferit tarafından ittihatçı olduğu için görevden alındı ve hakkında tutuklama kararı çıktı. Bu durumdan o tarihte Balıkesir Mutasarrıfı ve yakın arkadaşı olan Tunalı Hilmi sayesinde kurtularak Yunan işgali altındaki Burhaniye'ye gitti ve bölgedeki dağınık Kuvâ-yi Milliye'yi örgütledi. Ayvalık'taki Ali Çetinkaya ile sonra da Bandırma'daki 61. Tümen Komutanı Kâzım Özalp ile güçbirliği yaptı. Balıkesir Kongresi'ne katıldı. Bu kongrede Balıkesir Heyet-i Merkeziye üyeliğine seçildi.
Yunan birliklerince Ayvalık'ın işgali üzerine bölgedeki 172. Alay Komutanı Kaymakam Ali Bey ile birlikte, bu bölgede bir cephe oluşturdu. 172. Alay'ın birlikleri ve yöre halkından gönüllülerin oluşturduğu milis kuvvetler, bölgedeki Yunan ilerlemesini durdurdu.
Asker ve silah tedariki, Anzavur Ayaklanması, Yunan birliklerinin Soma - Salihli hattında gelişen taarruzlarında etkin rol aldı. Had safhaya ulaşan cephane ihtiyacını karşılamak için 26/27 Ocak 1920'de Eceabat yakınlarında Fransız kuvvetleri denetimindeki Akbaş cephaneliğe tarihe “Akbaş Baskını” olarak geçecek olan baskını yalnızca 40 süvari Kuvayı Milliye gönüllüsü ile gerçekleştirdi. Baskında çok sayıda silah ve mühimmat ele geçirdi. Senegal’li sömürge askerleri, hiç bir direniş göstermemişlerdir. Anadolu kıyısında bekleyen vapurun çektiği mavna ve kayıklar Akbaş koyuna yanaşmış ve malzeme yüklenmiştir. İngiliz devriye gemilerine yakalanmadan Anadolu kıyısına taşınan malzeme bu kez kara üzerinden iç kesimlere sevk edilmiştir.
Yönettiği Akbaş Cephaneliği Baskını'ndan sonra Biga'da görevliyken Anzavur Ahmet’e bağlı kuvvetler Biga’ya saldırdı. Köprülü Hamdi Bey Yenice’deki cephaneleri kurtarmak, kurtaramasa Anzavur’un eline geçmemesi için hava ya uçurmak amacıyla Yenice’ye doğru geri çekildi. Yenice'ye giderken Anzavur Ahmet ve Gâvur İmam'ın adamları tarafından Yukarı İnova köyü yakınlarında yakalanarak 18 Şubat 1920 günü şehit edildi. Hamdi Bey'in öldürülmeden önce Anzavur’un askerlerine söylediği şu sözler kurtuluşa ve Türk Milletine olan inancın ifadesidir; "Kuvayı Milliye yalnız ben değilim. Kuvayı Milliye bütün millettir. O ölmeyecektir."
Hamdi Bey'in cesedi bir araba ile ilçeye getirilerek çarşı ve sokak aralarında ayaklarından ipler takılarak sürüklenir ve teşhir edildikten sonra cenazesi Anzavur’un askerleri tarafından Biga hükûmet meydanına atıldı. Korkudan cenazeye kimse sahip çıkamadı. Ancak Bandırma'ya giden bazı kişilerin şikâyeti üzerine 14. Kolordu Komutanı Yusuf İzzettin Paşa Biga'ya gelerek şehitleri eski mezarlığa gömdürdü. Cumhuriyet'in ilanından sonra cenazesi bulunduğu yerden alınıp başka bir yere nakledildi. 1941 yılında ise törenle Biga şehitliğine defnedildi.
18 ŞUBAT
1294 - Moğol İmparatoru Kubilay Han öldü.
1405 - Timur İmparatorluğu'nun kurucusu ve ilk hükümdarı Timur öldü.
1451 - Fatih Sultan Mehmet, ikinci kez tahta çıktı.
1695 - Osmanlı donanması, Sakız Adası'nı Venedikliler'den geri aldı.
1856 - Islahat Fermanı yayınlandı.
1919- Direnmeyi savunan subaylar hakkında İngilizlerin zorlaması devam ediyor. Yakup Şevki Paşa'nın görevinden alınmasını yeterli görmeyen Karadeniz Ordusu Başkumandanı Milne, 9. Ordu Komutanı'nın İstanbul'a çağırılmasını istedi.
1920 - Edremit eski Kaymakamı Köprülü Hamdi Bey ile yardımcıları Kani ve Ali Rıza Beyler, Anzavur kuvvetleri tarafından öldürüldü, cesetleri Biga'ya getirilerek belediye bahçesine atıldı ve orada bulunan İngiliz subayına gösterildi.
1920 - Teğmen Şahin'in kumandasındaki Kuvayı Milliye, Kilis-Antep yolu üzerinde bulunan Fransız yiyecek kollarına baskın yaptı.
1920 - Mustafa Kemal, Nazilli Mevki Kumandanı eliyle Refet Bey'e gönderdiği yazıda, Antalya ve Burdur çevresinde memur ve eşraftan bazılarının İtalyanlarla dikkat çekici ve zararlı ilişkileri bulunduğu yolunda haberler aldıklarını belirterek, zararlı sonuçlar doğuracağından kuşkusu olmadığı bu gibi temaslar hakkında önleyici tedbirler alınmasını, bu konuda gerekenlere talimat verilmesini istedi.
1920- İttihatçı liderlerden Halil Paşa, ordudan çıkarıldı. 2 Nisan 1919'da tutuklanmış olan Eski Doğu Orduları Kumandanı ve Enver Paşa’nın amcası Halil Paşa, 5 Ağustos'ta Bekirağa Bölüğü'nden kaçmış, Sivas'a gitmiş ve burada Mustafa Kemal tarafından Sovyetlerle ilişki kurmakla görevlendirilmişti.
1921- 29 Kasım'da Bolşeviklerin iktidar olduğu Ermenistan'da İngiliz yanlısı Taşnaklar ayaklanarak iktidarı ellerine geçirdiler. Daşnak iktidan 2 Nisan'a kadar devam edebilecek, bu tarihte Bolşevikler yeniden iktidara gelecektir.
1922- Türkiye Büyük Millet Meclisi, üyelerinin dava vekilliği yapmalarını yasaklayan bir karar aldı.
1925 - Diplomat, hukukçu ve siyasetçi Kamran İnan doğdu
1937 - İstanbul'da eşekle nakliyat yasaklandı.
1941 - 16 yaşın üzerindeki erkek çocukların maden Ocaklarında, 12 yaşın üzerindekilerin tekstil sanayiinde çalıştırılmasına ilişkin kararname çıktı.
1941 - Anıtkabir için mimari yarışma açıldığı resmen ilan edildi.
1941 - Petrol Ofisi kuruldu.
1943 - Naziler, Beyaz Gül hareketi üyelerini tutukladılar.
1952 - TBMM, Türkiye'nin NATO üyeliğini onayladı. Türkiye, 21 Şubat günü NATO üyesi oldu.
1957 - BM'de Kıbrıs görüşmelerine başlandı. BM, 26 Şubat'ta sorunun öncelikle ilgili taraflar arasında görüşülmesine karar verdi.
1967 - Millî Eğitim Bakanlığı bütçesi görüşüldü; 35.000 köyden 15.000'inde okul olmadığı açıklandı.
1971 - Elâzığ Senatörü Profesör Celal Ertuğ, "Bir dikta ortamına adım adım yaklaşılmaktadır. Ordunun mesajı açıktır. Demirel derhal istifa etmelidir" dedi. Başbakan Süleyman Demirel ise, "Meşru yollardan geldim. Bulurlar 226'yı, bizi devirirler" dedi.
1985 - Bakanlar Kurulu ilk defa bir grev kararını erteledi. Tarım Koruma İlaçları A.Ş'nin İstanbul Kartal ve İzmit Derince'deki iş yerlerinde alınan grev kararının, 60 gün ertelenmesi kararlaştırıldı.
1985 - Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu, Ziraat Bankasının hamamcılara tarım kredisi verdiğini saptadı.
1987 - Türkiye'de 12 Eylül sonrası yaşanan en büyük grev olan NETAŞ grevi, bugün anlaşmayla sonuçlandı.
1988 - İstanbul'daki Spor ve Sergi Sarayı'nın adı, "Lütfi Kırdar" olarak değiştirildi.
1995 - Sosyaldemokrat Halkçı Parti ve Cumhuriyet Halk Partisi, CHP çatısı altında birleşti. SHP’li Hikmet Çetin oy birliğiyle Genel Başkan seçildi.
1997 - Tansu Çiller, TEDAŞ ve TOFAŞ soruşturmalarından aklandı. Refah Partisi milletvekilleri Tansu Çiller'in aklanmasından yana oy kullandılar.
2004 - İran'ın Nişabur kenti yakınlarda kontrolden çıkan bir yük treninde meydana gelen patlama ve yangında, 200'ü kurtarma personeli olmak üzere 295 kişi öldü. Tren; kükürt, petrol ve gübre taşıyordu.
2005 - SEKA İzmit Fabrikası çalışanlarının, iş yerine kapanma eyleminin 30. gününde polis panzerlerle fabrika bahçesine girdi. İşçiler bu gelişme üzerine kendilerini mekanik atölyesine kilitledi.
2005 - Eşekli kütüphaneci Mustafa Güzelgöz öldü
2008 - Amerika Birleşik Devletleri, Afganistan ve Türkiye; Kosova'nın tek taraflı bağımsızlığını tanıdığını açıkladı.
https://evelzamanizinde.blogspot.com/
FACEBOOK YORUMLAR