Prof. Dr. Nurper Ülküer: Erken Çocukluk Gelişimi

Çocuğun gelişim hizmetlerine yapılan yatırımlar en maliyet etkili yatırımlardır. Toplumsal bir “eşitleyici (equalizer)” olarak – Erken Çocukluk Gelişimi

Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi (ÇHS) Genel Yorum No.7, yaşamın ilk 8 yılını kapsayan dönemi erken çocukluk dönemi olarak kabul eder.  Çocuk gelişiminin, bilhassa erken yaşlarda ki gelişimin “insani kalkınmanın” temeli, ve etkili bir toplumsal eşitleyici olduğunun bilimsel verilerle kanıtlanmış olması, çocuk gelişimi konusunun uluslararası araştırma, sosyal politikalar geliştirme ve ekonomik yatırımlarla ilgili platformlarında giderek daha önem kazanmasına yol açmıştır.

Erken çocukluk gelişimi ile ilgili en belirleyici araştırmalar, sinirbilim beyin gelişimi çalışmaları ile kar-maliyet hesaplamalarına dayanan ekonomi araştırmalarıdır.

Erken çocukluk dönemi, beynin en hızlı geliştiği dönemdir:

-  Beyin normal ağırlığının % 87 sine yaşamın üçüncü yılında ulaşır;
-   Üç yaşında ki çocuğun beyni, bir yetişkinin beyninden en az iki kat daha aktiftir
 -  Yaşamın ilk yıllarında beyin sinir hücreleri (nöronlar) saniyede 750-1000 yeni bağlanma, “sinaps” oluşturur.

Bu bağlanmalar, çocuğun sağlıklı olması ve iyi beslenmesinin yanında, hatta daha da fazla, çevresinde ki yetişkinlerle olan etkileşimleri, uyaranların zenginliği ile yakından ilişkilidir. Başta işitme, görme dil gelişimi olmak üzere, duygusal kontrol, sosyalleşme, temel alışkanlıklar gibi yetilerin gelişimini sağlayan beyin sinir hücre bağlanmalarının en hızlı olduğu hassas dönemler ise ilk yedi, hatta ilk 4 yaşlardır.

Yine bu dönemde, beyin en esnek, yani öğrenmeye en açık dönemindedir ve esnekliğinin (plasticity) %50sini ilk yedi yılda yitirir.

Bu dönemde uzun süreli ve yoğun yaşanan olumsuz deneyimler (şiddet, istismar, ihmal, savaş, göç v.b.), çocuğun beyin yapısını geri dönülemeyecek şekilde etkiler

Erken Çocukluk gelişimi hizmetleri en maliyet etkili yatırımlardır

Nobel ödüllü ekonomist James Heckman’ın, ve arkadaşlarının analizlerine göre erken çocukluk eğitimine yapılan her dolar, 6 ila 17 dolar kazanım olarak ülke ekonomisine geri dönmektedir.  Uzun dönem kazanç ise 11-34 milyar dolar olarak hesaplanmaktadır.  Benzer analizler daha değişik boyutlarda ve 70’ten fazla ülkede tekrarlanmıştır.

Çocuk Hakları Sözleşmesi (ÇHS). Genel Yorum No. 7 'Erken Çocuklukta Çocuk Haklarının Uygulanması'. Çocuk Hakları Komitesi, Kırk Birinci Oturum, Cenevre, 9-27 Ocak 2006.

CSDH (2008). Closing the gap in a generation: health equity through action on the social determinants of health. Final Report of the Commission on Social Determinants of Health. Geneva, World Health Organization.

 Dekaban, A., S. (1978). Changes in brain weights during the span of human life: relation of brain weights to body heights and body weights. Annals of Neurology, 4(4): 345–56.

 Brotherson, S. (2009). Understanding Brain Development in Young Children. Bright Beginnings, NDSU Extension Service, North Dakota State University.

 Shonkoff, J. P. (2009). Investment in early childhood development lays the foundation for a prosperous and sustainable society. Encyclopaedia on Early Childhood Development [online]. Montreal, Quebec: Centre of Excellence for Early Childhood Development and Strategic Knowledge Cluster on Early Child Development. Retrieved

 Nelson, C. A. (2000). The neurobiological bases of early intervention. In J. P. Shonkoff & S. J. Meisels (Eds.), Handbook of early childhood intervention, second edition (pp. 204–227). Cambridge, MA: Cambridge University Press.

National Scientific Council on the Developing Child. (2005/2014). Excessive Stress Disrupts the Architecture of the Developing Brain: Working Paper 3. Updated Edition. //www.developingchild.harvard.edu

Heckman, James, Rodrigo Pinto, and Peter Savelyev. 2013. “Understanding the Mechanisms Through Which an Influential Early Childhood Program Boosted Adult Outcomes.” American Economic Review 103(6): 2052-2086.

Heckman, J. (2008) Schools, Skills and Synapses Economic Inquiry (ISSN 0095-2583) doi:10.1111/j.1465-7295.2008.00163.x Vol. 46, No. 3, July 2008,

Shonkoff, J. P. & Richter, L. (2013). The powerful reach of early childhood development: A science based

foundation for sound investment. In P. R. Britto, P. L. Engle, C. S. Super, L.Sherood, N.Ulkuer (Eds.) Handbook of Early Childhood Development Research and its Impact on Global Policy. (pp 1–23). New York: Oxford University Press.

Prof. Dr. Nurper Ülküer

Çocuk Gelişimi Bölümü Öğretim Üyesi
https://www.e-psikiyatri.com/