"Muzaffer Halkın Muzaffer Lideri" Aliyev İktidarda

Tuba ÇEBİ
 

Demokratik seçimler iç ve dış politika yaklaşımlarını derinden etkilemesi sebebiyle her ülke için başlı başına önem taşımaktadır. Ancak, Azerbaycan açısından bu seçimler ayrıca bir önem taşımaktadır. Çünkü iktidarın politik misyonu ve vizyonu dolayısıyla Azerbaycan iç politik eğilimleri ve uygulamaları farklılık gösterebilir. Azerbaycan cumhurbaşkanlık seçimleri iç politika ile birlikte dış politika konusunda da önem arz etmektedir. Türk dünyası ile ilişkiler, Güney Kafkasya politikaları, II. Karabağ Savaşı, küresel enerji tedariği gibi birçok dinamiği içinde barındırarak Azerbaycan dış politikasını oluşturan vizyon seçim öncesi önemli olduğu gibi seçim sonrası da oldukça önem taşımaktadır.

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev döneminde özellikle bölgesel birçok sorunun çözüme kavuştuğu, bilhassa bölge ötesi güçler tarafından Güney Kafkasya’da tesis edilmeye çalışılan Ermenistan hegemonyasının kırıldığı ve Azerbaycan’ın öz topraklarını geri alması gibi birçok başarılı ve stratejik eylem hayata geçirildi. En önemlisi de II. Karabağ Savaşı’nda elde edilen zafer oldu. 1990’ların başından itibaren dış yatırımı çekmeye çalışan devlet politikasının İlham Aliyev döneminde başarılı bir şekilde hayata geçirildiğini, bilhassa enerji alanında birçok iş birliği yapılarak Azerbaycan’ı önemli bir enerji üssüne çevirme misyonunda ilişkin kayda değer yol katedildiği görülmektedir. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 2022  yılında gerçekleştirdiği Bakü ziyaretinde Azerbaycan’ı “kritik ve her zaman güvenilir bir enerji partneri” olarak tanımlamıştı. Rusya-Ukrayna Savaşı dolayısıyla gıda ve enerji konusunda darboğazdan Avrupa için önemli ve stratejik ortaktı, Aliyev yönetimi küresel koşulların ve Azerbaycan’ın konumunun ve doğal kaynaklarının sağlayabileceği avantajları başarı bir şekilde kullandı. Azerbaycan’ın AB’ye gaz ihracatı yaklaşık iki katına çıktı. Çok sayıda enerji ve ulaştırma projeleri hayata geçirildi. Türkiye ile ilişkiler geliştirildi ve Şuşa Beyannamesi ile müttefiklik seviyesine çıkarıldı.

2024 seçiminin önemli noktalarından biri ise 30 yıl aradan sonra ilk kez Azerbaycan'ın tüm topraklarında cumhurbaşkanı seçimi yapılmış olmasıdır. Azerbaycan’ın 1991’de bağımsızlığını ilan etmesinin ardından 8 kez cumhurbaşkanlığı seçimleri yapılmış, I. Karabağ Savaşı’yla beraber Azerbaycan topraklarının yaklaşık yüzde 20’sini teşkil eden Karabağ bölgesi Ermeni işgali altındaydı. II. Karabağ Savaşı sonrası Azerbaycan kendi topraklarına kavuştu. Bu seçim için Ermenistan işgalden kurtarılan bölgelere sandıklar kuruldu. Eylül 2023’de yapılan anti terör operasyonu öncesinde Ermeni yönetimin sözde "başkent" olarak kullandığı Hankendi'de, Karabağ'ın sembol şehri Şuşa'da, Hocalı'da, Hocavend'de, Ağdere'de, Ağdam'da, Cebrayıl'da, Fuzuli'de, Zengilan'da, Gubadlı'da, Laçın'da ve Kelbecer'de seçim yapıldı.

Azerbaycan’ın dış politika vizyonu bölgesel aktörlerin ve ülkelerin ötesinde küresel birçok konuya tesir etmesi sebebiyle de bu seçimler birçok ülke tarafından dikkatle takip edildi. Türkiye başta Rusya, Almanya, İtalya, Japonya ve diğer ülkelerden 63 uluslararası medya kuruluşu seçimleri takip etti. 7 Şubat 2024 tarihli Cumhurbaşkanlığı Seçimine katılan partiler: Yeni Azerbaycan Partisince (YAP) aday gösterilen Cumhurbaşkanı Aliyev'in yanı sıra Milli Cephe Partisi Genel Başkanı Razi Nurullayev, Büyük Kuruluş Partisi Genel Başkanı Fazıl Mustafa, Büyük Azerbaycan Partisi Genel Başkanı Elşad Musayev, Bütün Azerbaycan Halk Cephesi Partisi Genel Başkanı Kudret Hasanguliyev ile bağımsız adaylar Zahid Oruç ve Fuat Aliyev katıldı.

Seçim sonuçları ise; İlham Aliyev oyların yüzde 93,9'unu alırken, Aliyev'i yüzde 1,8 oyla bağımsız aday Zahid Oruç takip etti. Büyük Kuruluş Partisi Genel Başkanı Fazıl Mustafa 1,5, Bütün Azerbaycan Halk Cephesi Partisi Genel Başkanı Kudret Hasanguliyev 1,2, Milli Cephe Partisi Genel Başkanı Razi Nurullayev 0,9, Büyük Azerbaycan Partisi Genel Başkanı Elşad Musayev 0,4 ve bağımsız aday Fuat Aliyev 0,3 oy aldı.[1]

"Muzaffer Halkın Muzaffer Lideri" sloganıyla seçime giren İlham Aliyev, 5. kez zafer kazandı.

[1] https://www.aa.com.tr/tr/dunya/ilham-aliyev-kesin-olmayan-sonuclara-gore-azerbaycandaki-cumhurbaskani-secimini-yuzde-92-1-oyla-kazandi/3130958