Mekke’de Raye Mescidi
Mehmet Akif Erdoğru
Mekke’de hacıların ziyaret ettikleri ve iki rekât tahiyyat namazı kıldıkları yerlerden biri de Raye Mescidi’dir. Eyüp Sabri Paşa, on dokuzuncu yüzyıl sonlarında, bu mescidin, Cin Mescidi’nin güney tarafında yer aldığını belirtir. Cübeyr bin Mutim bin Adî’nin (Hz. Muhammed’in amcaoğullarından, öl. 678-79) su kuyusunun yanındadır. Dört etrafı dükkân ve evlerle çevrili bir çarşıdır. Hacılar, Cin Mescidini ziyaret ettikten sonra, bu mescidi ziyaret ederler ve burada iki rekât tahiyyat namazı kıldıktan sonra giderler. Mescidin bulunduğu mahal, Hz. Muhammed’in Mekke’yi fethinde sancağını diktiği yerdir. Hz Muhammed burada iki rekât namaz kılmıştır. İmam Ezraki’ye (Ahbaru Mekke isimli eserin müellifi olan tarihçi, öl.864) göre, Abdullah b. Ubeydullah b. Abbas b. Muhammed b. Ali b. Abdullah b. Abbas (Hz. Muhammed’in amcaoğlu, sahabi, öl. 687-88)) bu mahalde bir mescit tesis etmiştir. Mutasımbillah-i Bağdadî (Abbasi halifesi, 833-842) bu mescidi tamir ve termim etmiştir (Miratü’l-Haremeyn, 2. Cilt, s.1311). Mescidin önemi, Mekke’nin fethinde Hz. Muhammed’in bayrak diktiği ve iki rekat namaz kıldığı yer olmasından gelir.15 Haziran 2025 günü hacı kafilesiyle birlikte bu mescidi ziyaret ettim. Bir görüşe göre yeni mescit eski mescidin yerine değil farklı bir yere, Şecere Mescidinin karşına 2000 yılında Suudî idaresi tarafından yapılmıştır. Eski mescit küçük bir bina olup yıktırılmıştır. Yeni bina gayet modern bir bina olup Arap mimarisinin özelliklerini taşır. Kısacası mimari bakımdan dikkat çekici bir özelliği yoktur.
Bu mescidi Osmanlı padişahı II. Selim’in 15 Şubat 1568 yılında tamir ettirmek istediğine dair Mekke kadısına hitaben kaleme alınmış bir emir İstanbul’da Osmanlı Arşivinde korunmaktadır (Osmanlı Arşivi, Mühimme Defteri, cilt 7, hüküm no: 886). Bu emirde, Mekke kadısından (kadının ismi yazılmamıştır) Raye Mescidinin harap olduğu; tamir edilmesi lazım geldiği, ne kadar malzeme ile tamir edileceğinin tespit edilerek İstanbul’a bildirilmesi istenmektedir. Bu belge, Osmanlı idaresinin bu mescide değer verdiğini gösterir. Gerçekten tamir edilip edilmediğine dair elimizde şimdilik sarih herhangi bir belge yoktur. Ancak Kıbrıs fatihi II. Selim’in Mekke ve Medine’deki İslam eserlerine önem verdiği dikkate alındığı zaman, bu mescidin de Osmanlı idaresi tarafından 1568’de tamir edildiği sonucu çıkarılabilir.
Mekke kadısına hüküm ki,
Mekke-i Mükerreme’de Mescid al-Raye demekle maruf mahall harap olup tamiri lazım olduğu ilam olunup ne mikdar nesne ile tamir olunduğu malum olmak lazım olmağın buyurdum ki vüsul buldukda mevzi-i mezburun üzerine ehl-i hibre götürdüb tahmin-i sahih ile tahmin etdirüp göresin ne miktar nesne ile tamir ve termim olunmak kabil ise sıhhati üzere malum edinüp yazup arz edesin fi 17 Şaban sene 975 (Osmanlı Arşivi, Mühimme Defteri, cilt 7, hüküm no: 886)
FACEBOOK YORUMLAR