HAKAS TÜRKLERİNİN GELENEKSEL KIYAFETLERİNİ YANSITAN SİMGELER

HAKAS TÜRKLERİNİN GELENEKSEL KIYAFETLERİNİ YANSITAN SİMGELER

Genelde her kalkın milli özelliklerini yansıtan simgeleri vardır. Bunların içinde en yaygınlarından biri de tahta oyuncak bebeklerdir. Hakas Türk'leri de bu simgelerle halkının milli değerlerini en iyi şekilde tanıtan halklardandır. Söz konusu Hakasların geleneksel kıyafetlerini yansıtan tahta bebeklerdir.
Hakas Türkler'inin geleneksel kıyafetleri "günlük" ve "özel" olarak ikiye ayrılmaktadır.
Özel günlerde giydikleri bayramlık kıyafetleri oldukça renkli ve çeşitlidir. Bu giyseler ipekten, kadifeden ve değerli kürklerden oluşmaktadır. Onları özel yapan ise geleneksel çizgileridir. Çizgilerdeki ve kesimlerdeki süslemelerin uyumu dikkat çekicidir. Kıyafetlerin üzerindeki el işi nakışlar onları değerini kılmaktadır. Hakasların kıyafetlerine göre halkın sosyal tabakaları ayırt edilebilir. Aile ve maddi durumları da bunlarla belirleniyor.
Kıyafetlerdeki en önemli parça erkekler de gömlek, kadınlarda ise elbisedir. Gömlek ve elbise aynı kesimde olup, geniş ve rahattır. Elbiselerin kolları genelde geniş biçilir ve göğüs kısmı yırtmaçlı olur yakası geriye bükülür. Elbiselerin üst kısmı sade kalır. Daha sonra onlara nakışlarla süslenmiş önlükler ilave edilir. Elbiselerin içliği ve omuz destekleri de aynı kumaştan dikilir. Elbise bayanların vücudunu beli etmeyecek şekilde geniş dikilip sadece boyun, ve kol uçları açıkta bırakılır. Elbisenin yaka ve bilek kısmı ayrı kumaştan seçilip ilave edilir ve geleneksel çizgiler içeren el işi nakışlarla süslenir. Kadın elbiselerinde kadının medeni hali ve yaş özelliğine göre farklılıklar uygulanır ve buna özel özen gösterilir. Evli kadınların en belirgin giysesi elbiselerinin üzerine giydikleri yelekleri "sigedektir". Genç kadınlar siyah kadifeden uzun kaftanlar giyerler.
Hakas erkek ve kadınlarının kışlık kıyafetleri deri kürklerden ve kürk şapkalardan oluşur.
Kürklere "ton" denilir. Erkek tonları "ak ton","köbiskek","sodan ton" olarak, kadınların ise "suu ton" ( günlük), "çaha", "küpeyke" (abiye kürk) tüylerle süslenmiş kürk, "hat ennig ton" en şık kürkleri, idektig ton" (en pahalı ve değerli kürkleri) olarak ayrılır.
Kışlık şapkalar uzun tüylü hayvan kürklerinden yapılır. Erkek şapkalarının en değerlisi "kamçat pörük" ve "kıs pörük" olup, bir at diğeri ile biçilir. Bu şapkalar yuvarlak şekilde olup, XVII asırdan günümüze kadar değerini korumuştur. Aynı şapkaları "Kırgız zenginleri ve bekleri de giymişlerdir. "Kıs pörük" Hakas milli kahramanı İranak-pik ile de özdeşleşmiştir. Sıradan halk ise "hurusha pörük" dedikleri kuzu derisinden yapılmış şapka giyerler. Kadın şapkalarının günlüğüne "tumah", özel günlerde giydiklerine ise"çapıh" demişler ve onlar da kuzu derisinden yapılmıştır. Çapıhı genelde evli kadınlar giymişler. Düğünlerde giydikleri şapkaya ise "sahpa" yada "tagayah" derler. En yaygın şapkaları "tülkü pörük " tilki kürkünden yapılmış şapkalarıdır. Bu şapka Hakasların milli folklorunda da sık yer alan en eski giysilerindendir. Şapkanın arkadan ikiye ayrılmış olanları da meşhurdur. Genelde ayrılmış bölgeye tilkinin kuyruğu denk getirilir.
Geçtiğimiz asırın ikinci yarısından günümüze kadar Hakas geleneksel kıyafetleri sadece aile içi törenlerde ve "Tun Payram, Çıl Pazı" gibi milli bayramlarda giyilmektedir. Hakasların kendi milli kültürlerine olan ilgi ve sevgileri milli kıyafet ustalarının da şevkle çalışmalarına yol açmaktadır. Bu nedenle de Hakasların milli zenginlikleri artarak devam etmektedir.