Zangezur Koridoru Moskova'dan geçiyor: Rusya İran'ı "Turan Yolu"na getirebilecek mi?
İran'ın Rusya'yı "Turan yolundan" alıkoyma girişimleri de "suya düşebilir"; Tahran, Türk dünyasını birleştirecek her türlü iletişimi kıskanıyor; Anlaşmazlıkların çözümü için en uygun platform 3+3" - siyaset bilimciden ilginç açıklamalar.
12 Eylül 2024 - 09:20
İran'ın dünya için ayrı bir önem taşıyan ve küresel öneme sahip Zengezur Koridoru'nun açılması konusunda yıkıcı faaliyeti devam ediyor. Tahran, Ermenistan'a ciddi kazançlar getirecek bu koridorun açılmasını engellemek için Erivan'a ciddi baskı yapıyor.
İran, son dönemde bile bu sorun nedeniyle Rusya ile ilişkilerde "kırmızı çizgiyi" aşıyor. Hiçbir zaman resmi olarak Moskova ile ters düşmeyen Tahran'ın Zengezur konusunda Rusya ile pazarlık yapması ilginçtir. Güney komşumuzdan kuzey komşumuza mesajın, eleştirinin, protestonun gelmediği gün yok. İran'ın resmi veya eski yetkilileri, Rusya'yı Zengezur Koridoru'nun hayata geçirilmesi yönündeki tutumundan caydırmaya çalışıyor. Anormal olan şu ki, Rusya ile İran arasındaki yakın ilişkiler son yıllarda bir işbirliği formülü haline gelmiş olmasına, emperyalist güçlerin bu iki ülkeyi fiilen bölme ve ezme planlarına rağmen, resmi Tahran Rusya'yı hedef alıyor. Aslında İran'ın, topraklarında ABD ve Fransa'nın askeri varlığını sağlayan ve başta İran karşıtı koalisyon olmak üzere Batılı başkentlerin sınırlarına yaklaşmasını engelleyen Ermenistan'ı cezalandırması gerekirdi. Ama bakın, ABD askeri kargosunun Zvartnots havaalanına indiğini "görmeyen" İran'ın Erivan'daki büyükelçisi Azerbaycan'ı karalamakla meşgul. Veya Pentagon'un İran'ın "kulaklığı altında" Zengezur'da askeri üs kurmasına sessiz kalan Tahran yetkilileri, Zengezur koridorunun açılmasını kendilerine tehdit olarak değerlendirerek bilgisiz davranışlar sergiliyorlar.
Aslında birçok kişi Zengezur koridorunun açılacağını anlıyor ancak bu tür engeller sürenin uzamasına neden olacak. Aynı zamanda Azerbaycan'ın ortaya koyduğu ve 3+3 formatında iş birliğine vurgu yapan Zangezur projesi, aralarında Ermenistan ve İran'ın da bulunduğu bölge devletleri için ek fırsatlar da yaratacak. Ancak tüm bunlara rağmen İran'ın Rusya'yı etkileme çabaları anormaldir. Rusya'nın alternatiflere ihtiyacı olduğunu, bunlardan en önemlisi Azerbaycan'ın batı bölgesini Nahçıvan bölgesine bağlayacak Zengezur koridorunun hizmete açılması olduğunu gerçekten İran'da anlamıyorlar mı? Öyle görünüyor ki Kremlin, Tahran'ın bu konudaki yanlış tutumunun sonuçlarının farkında ve bu nedenle molla rejimini caydırmaya çalışıyor. Resmi bilgilere göre, İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Ekber Ahmadian, Rusya'daki Zengezur Koridoru'nu müzakere etmek üzere Moskova'ya gitti. Ahmediyye'nin Zengezur Koridoru'na ilişkin Rus yetkililerle ikili görüşmelerde bulunduğu belirtiliyor. Ayrıca BRICS üyesi ülkelerin üst düzey güvenlik yetkililerinin katılacağı toplantıya da katılacak. Uzmanlar ne düşünüyor, sonuç olacak mı? Moskova İran'ı inatçılığından vazgeçirebilecek mi?
Sahib Memmedov
Sosyal Araştırmalar Merkezi İcra Direktörü Avukat Sahib Memmedov, Yeni Müsavat'a yaptığı açıklamada, aslında daha önce var olan demiryolu hattının restorasyonu ve otoyolun inşa edilmesinin sadece İran'ın ekonomik çıkarlarına aykırı olmadığını, tam tersine İran'ın İran'ı hedef aldığını söyledi. Bu yolları kullanarak İran bizzat Avrupa'ya ve bölge ülkelerine ulaşabiliyor, ayrıca mallarının İran topraklarına taşınması için ek iletişimler de alabiliyor: "İran devletinin "uluslararası sınırların değişmezliği ve kabul edilemezliği" yönündeki açıklamaları. "Herhangi bir jeopolitik değişimin olmaması" genel olarak saçmadır. Zengezur üzerinden iletişimin yeniden sağlanması sınırlarda veya jeopolitik değişikliklere yol açmıyor. Ermenistan'ın yollar üzerindeki egemenlik hakları da tanınıyor. Ermenistan yolların yapımını üstlenirse yolun sahibi olacak ve ulaşımdan kar elde edecek. Aslında bu iletişim Ermenistan için de olumlu bir fırsat yaratıyor." S. Mammadov'a göre İran'ın iletişimin açılmasını engellemesinin nedenleri aslında açık: "Sadece onların açıklamaları ve beyanları gerekçe değil, mazerettir. Tehdit olmayacak ama Ermenistan topraklarından geçerse tehdit olacak. Bu konuda en ciddi tehditler bile Rusya Federasyonu'nun sınırlarının korunması "misyonunun" ikinci planda kalmasıdır. bir tehdit değil, Erivan'da büyük bir ABD büyükelçiliği ve küçük bir ülkeye göre çok fazla diplomatik birlik olması bir tehdit değil, ABD-Ermenistan askeri tatbikatları bir tehdit değil, ama Ermenistan topraklarından geçen kısayollar bir tehdit mi? Ne yazık ki Azerbaycan dostluk ilişkilerini doğru değerlendiremiyor. İlişkilerde istikrarsız bir pozisyon almaya devam ediyor." Uzman, Kuzey-Güney ulaşım koridorunun tam olarak işletilmesindeki gecikmelerin nedeninin de İran olduğunu kaydetti: "Kızıldeniz'de yaşananlar hem Kuzey-Güney ulaşım koridorunu hem de Kuzey-Güney ulaşım koridorunu etkiledi. "Maalesef İran, tüm bölge ülkeleri için Zengezur koridorunu tıkıyor. Basra Körfezi'nde durum her an kötüleşebilir. Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı üzerinden mal taşınmasına yönelik ciddi tehditler var. Bu durumda bölgede daha fazla iletişimin olması çok önemli."
S. Mammadov, Rusya'da da bunu anladıklarını ve bu konuda İran'ı ikna etmeye çalıştıklarını ifade ederek, şöyle konuştu: "Her halükarda Rusya'nın yaptığı açıklamalara bakılırsa öyle görünüyor. Ermenistan konusunda ise mevcut hükümetin bir yandan Avrupa'nın dediğini yapmaya çalıştığını, diğer yandan ABD'nin düşmanı İran'la ittifak yaptığını bir kez daha belirtmemiz gerekiyor. Bu devletler askeri ve ekonomik olarak Rusya'ya bağımlı kalmaya devam ediyor. Üzücü bir durum. Ayrıca böyle bir pozisyon bölge için iyiye işaret değil."
İlyas Hüseyinov
Sosyal Araştırmalar Merkezi sektör yöneticisi siyaset bilimci İlyas Hüseynov, İran'ın Zengezur Koridoru'na yönelik kaygı ve protestolarının giderek genişleyerek bölgesel çatışmalara dönüştüğünü kaydetti: "İran ile Rusya arasında gözlenen gerilimin özü, bölgesel çözüm arzusuyla açıklanabilir. hakimiyet. İran tarafının defalarca Ermenistan açısından koridor perspektifinin bulunmadığından bahsettiği dikkate alınmalıdır. Burada bir ulaşım koridorunun açılmasından bahsediyoruz, kimse İran topraklarını kısıtlamıyor, İran'a da herhangi bir kısıtlama getirilmiyor. Dolayısıyla İran'ın bu konudaki açıklamalarının mantığı anlaşılamıyor. Aslında "Turan Koridoru"nu sabote ediyorlar. ABD, AB, Çin, Rusya, İran ve diğer güç merkezlerinin mücadelesi artık koridor bağlamına odaklanmış durumda. Bu kapsamda İran Yüksek Ulusal Güvenlik Konseyi Sekreteri Ali Ekber Ahmadian, Rus mevkidaşı Sergey Shoigu ile bir görüşme gerçekleştirdi.
İ. Huseynov, bu tür anlaşmazlıkların çözümü için en uygun platformun 3+3 olduğunu düşünüyor: "Bu arada, bölgesel işbirliği düzeyinde bir sonraki toplantının kardeş Türkiye'de yapılacağını da belirteyim. Bölgedeki sorunlar çözülmezse Washington, Londra, Paris, Berlin ve Brüksel masa etrafında bölgemizin geleceğini görüşecek. Bu açıdan bakıldığında İran'ın inatçılığından vazgeçirilmesi için Moskova'nın tüm kaynaklarını seferber etmesi gerektiğini düşünüyorum."
İran açıklamalarının rengini koyulaştırırken, Ermenistan'ın Zengezur Koridoru'ndaki mantıksız ısrarını sürdürmesi ya da saçma iddialarda bulunması dikkat çekicidir. İşaretin verildiği bir diğer yer ise İran. Ama sonunda kaybedecektir. Aynı şekilde Azerbaycan topraklarının işgalden kurtarılmasına direnenlerden biri de savaşın kızıştığı dönemde Araz Nehri boyunca askeri operasyonları engellemeye çalışan Müslüman komşumuzdu. 44 gün savaşının ardından bile Azerbaycan'ı tehdit etti, hatta Rusya'yı bu sürece dahil etmeye çalıştı ama Kremlin o dönemde Tahran'a "sarı kart" göstermişti. Bakalım bu kez tepkiler ne olacak... Ancak Rusya Devlet Başkanı'nın, Azerbaycan ziyaretinden döndükten sonra Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ile yaptığı telefon görüşmesinde Zengezur koridorundan özellikle bahsettiğini de unutmamak gerekiyor. Bu anlamda İran'ın Rusya'yı "Turan Yolu"ndan engelleme girişimleri de "suya düşebilir"...
E. PAŞASOY,
Kaynak:Müsavat.com
FACEBOOK YORUMLAR