~~ TÜRK TARİHİNİN DÖNÜM NOKTASI: 19 MAYIS 1919
Birinci Dünya Savaşının sona ermesi üzerine Müşir Ahmet İzzet Paşa başkanlığındaki hükümet Mondros Mütarekesini imzalamış ve yerine yeni hükümeti Tevfik Paşa kurmuştur. Harbiye Nazırlığına Cevad Paşa, Genel Kurmay Başkanlığına ise Fevzi Paşa getirilmiştir. Mustafa Kemal Paşa, Ali Rıza Paşa başkanlığında kurulacak hükümette Harbiye Nazırı olarak görev almak istiyor ancak Cevad ve Fevzi Paşalar tarafından ikna edilerek bu isteğinden vazgeçiriliyor. Fevzi Paşa’nın Beykoz’da bulunan evinde yapılan bir toplantıda Cevad ve Fevzi Paşalar ile Mustafa Kemal Paşa arasında Anadolu’da bir mukavemet kuvveti kurulması için mutabık kalınmıştır. Galip düşmanların merhametine sığınmak bir şey kazandırmaz, bunlar sadece kuvvetten anlarlar. Hiç olmazsa Anadolu’nun işgal edilmeyen bölgelerinde az çok bir kuvvetin bulunması şarttır. Devletin az çok bir kuvvete dayanması gerekirdi. Alınan kararla Diyarbakır, Kütahya, Sivas v.s. deki silahlar teslim edilmemiş ve saklanmıştır.
Mustafa Kemal Paşa’nın geniş yetkiler ile Anadolu’ya gitmesi için Cevad ve Fevzi Paşalar gayret göstermişler ve Padişah Vahdettin’i ikna etmişlerdir. Anadolu’ya Mustafa Kemal Paşa ile birlikte gönderilecek subayların isim listelerini hazırlamışlardır. Sadrazam Damat Ferit Paşa da Mustafa Kemal Paşa’nın Anadolu’ya gitmesi için çalışıyor çünkü O’ndan çekiniyordu, Mustafa Kemal Paşa aynı zamanda Padişah’ın fahri yaveri olduğundan, Vahdettin’i ikna etmekten ve kendi yerine geçmesinden korkmaktadır. Anadolu’da bir mukavemet meydana getirmek, milli kuvvetleri toplayarak onların başına geçmek kararı ile gitmeye hazırlanan Mustafa Kemal Paşaya istediği bütün yetkiler, maddi ve manevi imkanlar verilmiştir. Erzurum’da Kazım Karabekir Paşa küçük bir ordunun başında idi, Ali Fuat ve Mersinli Cemal Paşaların kolordusu vardı. Anadolu’da Redd-i İlhak, Müdafaa-i Hukuk gibi cemiyetler kurulmuştu. Harbiye Nazırı Şakir Paşa, Yunanlıların İzmir’i işgal edeceklerine inanmamış ve Fevzi Paşa’nın Genel Kurmay Başkanlığından ayrılmasına sebep olmuştur. İzmir’in işgali üzerine Şakir Paşa kalp krizi geçirmiş ve vefat etmiştir. Yerine gelen Şevket Turgut Paşa, Cevad ve Fevzi Paşalar tarafından Mustafa Kemal Paşa’ya destek olmaya ikna edilmiş ve üçü birden 5 maddelik bir program hazırlamışlardır:
1- Üç ordu müfettişliği teşkil edilecek, ordunun emir ve komuta mekanizması tanzim edilecektir. 1. Ordu müfettişliğine İstanbul’da Fevzi Paşa, 2. Ordu müfettişliği Konya’da Mersinli Cemal Paşa, 3. Ordu müfettişliği ise Erzurum’da olacak komutanı da Mustafa Kemal Paşa olacaktır. 2- Mümkün olduğu kadar çok sayıda silah ve cephane Anadolu’da toplanacaktır. 3- İstanbul Hükümeti tamamen işgal kuvvetlerinin elinde esir olduğundan buradan verilecek emirler icra edilmeyecek, ancak Anadolu’da kurulacak bir milli iradenin emirleri dinlenilecektir. 4- Milli galeyandan faydalanılarak bir Kuvva-i Milliye meydana getirilecektir. 5- Sadece savunmada kalınmakla yetinilmeyerek fırsat buldukça düşman kuvvetlerine karşı silahlı taarruzlara da geçilecektir.
Mustafa Kemal Paşa, bu ortamda ve bu şartlar altında yanında kurmay heyetinde yer alan Refet BELE, Kazım DİRİK, Mehmet Arif, Hüsrev GEREDE, Kemal DOĞAN, Cevat Abbas gibi 16 subay ve 2 sivil katiplerle birlikte o devrin en modern gemisi olan Bandırma gemisi ile Samsun’a çıkmıştır. Gemide Atatürk’ün emrine verilen otomobil bile mevcuttur. Askeri tarihte hiçbir komutana verilmeyen yetkiler bu büyük komutana verilmiştir. 19 Mayıs bir milletin var olma- yok olma mücadelesinin başlama tarihidir, Türk Milletinin kaderini değiştirmiştir, 19 Mayıs bir milletin, kendi yurdunda parya olmasına karşı verdiği bir istiklal savaşıdır, milli bir isyandır, esarete karşı baş kaldırmadır, mazlum Milletlere örnek olmuştur. Cezayir’de Fransız işgalcilerine karşı savaşırken şehit düşen mücahitlerin göğsünden Atatürk’ün fotoğrafı çıkmıştır. Atatürk, sadece bizim değil tüm mazlumların lideridir.
Seyhan Çağlar EMEN