KİMLER BÜYÜK ADAMDIR ?
Devlete bağlılık yönünden birkaç çeşit vatandaş vardır. 1. Grup kahramanlardır, hiçbir karşılık beklemeden kendini feda eden vatandaşlardır, bunların sayısı azdır, kahramanlık ileri atılıp bir daha geri dönmemektir. 2. Grup iyi vatandaşlardır, bunlar iyi bir isim bırakmak için kendilerini feda edebilirler. 3. Grup, kendilerini feda etmeden başka konularda fedakârlık yapan ve çileye katlanan vatandaşlardır. 4. Grup ise sadece çıkarları için fedakârlık yapan kötü niyetli vatandaşlardır. Bir de hainler vardır ki herkese zarar verirler, bunların örneklerini herkes çevresinde bulabilir.
Bir milletin yükselmesi veya zor durumlara düşmesi bu dört grubun çoğalıp azalması ile orantılıdır. Milletin yükselmesinde başrol oynayan büyük adamlar ancak ilk iki gruptan çıkmıştır. Hangi kişiler büyük adam kabul edilebilir, vasıfları şunlardır: 1- Büyük adam, her şeyden önce iyi niyet sahibidir, çıkar kaygısı yoktur, hedefi millete hizmettir. 2- Büyük adam, her dönemde erdem ve meziyet diye tanımlanan vasıfların birçoğuna sahip olan adamdır. 3- Büyük adam, özel hayatında da yüksek ve temiz olan adamdır. Bir takım meziyetleri olan reziller, hiçbir zaman büyük adam değildir. 4- Makamı için milleti değil, aksine gerektiği zaman milleti uğruna makamını hatta hayatını feda edebilen adam büyük adamdır. Mareşal Fevzi ÇAKMAK ile( Mustafa Kemal ATATÜRK ve İsmet İNÖNÜ’nün Harp Okulundan hocası olan) Yakup Şevki (SUBAŞI ) Paşalar makam ve üniformalarını terk ederek Üsküdar’daki Özbekler Tekkesi Şeyhi Ata Efendinin tavsiyesi üzerine sivil kıyafetleri ile Ankara’ya giderek, hiçbir kaprise kapılmadan, rütbe ve yaş farkına bakmadan Atatürk’ün emrine girmişler ve Milli Mücadelede büyük hizmetler görmüşlerdir. Atatürk, İsmet Paşa ve diğer komutanlar hayatları boyunca bu iki komutana saygıda kusur etmemişlerdir, bu komutanların hepsi de büyük adamlardır. 5- Gerçekleri görebilen, acı gerçeklere cesaretle bakabilen, haksızlık bilmeyen adam büyük adamdır. 6- Sözü ile işi arasında çelişki olmayan, yalan ve hile ile işi bulunmayan adam büyük adamdır. 7- Büyük adam olmanın şartlarından biri de zekâdır, ahmaklardan büyük adam çıktığını tarih kaydetmemiştir. 8- Adam seçmesini, her işin ehlini bulmasını bilen adam, büyük adamdır. 9- Büyük adam olmak için mensubu bulunduğu ailenin asil ve düzgün yapıya sahip olması gerekir, soysuz, ahlaki ve manevi değerlerden mahrum, çürümüş ve yaşantısı bozuk ailelerden büyük adam çıkmaz. 10- Büyük adam, şeref konusunda çok titizdir, verdiği sözden asla geri dönmez, sözüne sadık adam, büyük adamdır. 11- Büyük adam, sorumluluktan kaçmaz. Balkan Savaşında Edirne’yi aç- biilaç 5,5 ay savunduğu halde tutsak düştükten sonra Bulgarlar tarafından serbest bırakılarak törenle İstanbul’a gönderilen Şükrü Paşa, başarısızlığından dolayı Divan-ı Harpte yargılanması için Harbiye Nazırlığına başvurmuştur. Şükrü Paşa büyük adamdır. 12- Büyük adam, hizmetlerine karşılık taltif, takdir ve iltifat beklemez. Kanije kalesini savunan Tiryaki Hasan Paşa kendisine verilen vezirlik unvanını “ Vezirlik benim gibi 80 yaşında bir ihtiyara mı kalmış” diyerek kabul etmek istememiştir. Hasan Paşa büyük adamdır.
Yukarıda belirttiğim meziyetleri çoğaltmak mümkündür. Büyük adam nadiren yetişir, bir millet için büyük adam yetiştirmek ne kadar büyük bir mutluluk ise, yetiştirmemek de o kadar büyük felakettir. Bundan daha büyük ve korkunç olan felaket ise sıradan adamları büyük adam sanacak kadar gafil olmaktır. Hiçbir makam, rütbe, mansıp, ve maddi çıkar beklemeden devletine, milletine ve ülkesine hizmet eden, vatanına mideden değil gönülden bağlı olan vefalı insan büyük adamdır. Büyük adamları, büyük milletler yetiştirir, büyük adamlara sahip milletler de büyük işler başarırlar. Büyük adamlar, yaptıkları hizmete karşılık hiçbir şey beklemezler, sadece aptallar daima başkalarından aferin beklerler oysa takdir ve tekdir yetkisi bize değil başkalarına verilmiştir. Stewe REICH diyorki “ Gerçekten büyük olmayan “ Büyük adamlar” çevrelerini küçük insanlarla doldururlar.”