1923 YILINDA ÜLKEMİZİN DURUMU

                                                     1923 YILINDA ÜLKEMİZİN DURUMU
       Eriş ÜLGER tarafından yazılan ve Parola yayınlarınca basılan “ Atatürk Milliyetçiliği” adlı eserde Atatürk’ün 30 Ekim 1923 tarihinde İsmet Paşa’ya yazdığı bir mektup yayınlanmıştır. Bu mektupta Atatürk, ülkemizin içinde bulunduğu şartları sayılarla anlatmaktadır, İzmir İktisat Kongresinde alınan kararları eleştiren, bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olan aydınlarımızın bu mektubu dikkatlice okuduktan sonra düşüncelerini tekrar gözden geçirmelerini tavsiye ederim.  O günleri yaşayan babam ve annemin anlattıkları ile Atatürk’ün mektupta yazdıkları yüzde yüz örtüşmektedir ve hiçbir abartılı rakam veya söz yoktur, gelelim mektupta yazılanlara:
       “ Doktor sayısı: 337, Sağlık Memuru sayısı: 434, Ebe sayısı: 136, Eczane Sayısı: 60 ( sadece 8’i Türk),  Trahomlu Hasta sayısı: 3 Milyon kişi, Diş doktoru: Hiç yoktur, sıtma, tifüs, tifo ve frengi hastalığı oldukça salgındır. Bebek ölümleri oranı: % 60, nüfusumuzun % 80’i köylerde yaşıyor, köylerimizde telefon, motor ve makine hiç yoktur, kiremidi bile ithal ediyoruz. Düşmanın yaktığı köy sayısı 830, yakılan bina sayısı ise 114 bin 408’dir. Elektrik sadece İstanbul, İzmir ve Tarsus’ta vardır ve üretilen toplam elektrik enerjisi miktarı sadece 50 KW. Saattir. Yunanistan’dan gelecek göçmen sayısı 400 bin kişidir, çocukların ancak 1/ 4’ü ’ü okula gidebiliyor. 40 bin köyden ancak üç bininde okul vardır, halkın eğitim sorunu henüz çözülememiştir, oysa Cumhuriyetin insan malzemesini hazırlamalı, namus cephesini güçlendirmeliyiz. Allah yardımcımız olsun.”
       Nüfusumuz 13 Milyon, 11 Milyonu köylerde yaşıyor, şeker, un, ayçiçeği ithal ediliyor ancak beş bin dekar arazi sulanabiliyor, beş bin köyde sığır vebası var, bir milyon kişi frengili, iki milyon kişi sıtmalı, anne ölüm oranı % 18, ortalama ömür 40 yıldır. Sermayenin % 15’i Türk’tür, Devlete ait Hereke İpek, Feshane Yün, Bakırköy Bez ve Beykoz Deri Fabrikaları ile Tarsus’ta Özel kişilere ait Rasim DOKUR ve Sadık ELİYEŞİL Çukurova Bez Dokuma Fabrikaları üretim yapmaktadırlar. Sanayi işletmelerinin % 96’sında motor yoktur, on kişiden fazla istihdam edilen işletme sayısı 280’dir ve bunların 250’si Yabancı Sermayeli işletmelerdir.  Kişi başına Düşen Milli Gelir 45 A.B.D. Dolarıdır, tüm ülkedeki otomobil sayısı 1.190’dır, dört şehirde otomobil vardır, dört mevsim ulaşıma elverişli karayolu yoktur.
       Medeni Kanunumuz henüz yürürlüğe girmemiştir, Kadın ve Çocuk hakları yoktur. Okur- yazar oranı çok düşüktür, okumuş aydınlarımızı, Birinci Dünya Savaşında ve Kurtuluş Savaşında cephelerde kaybetmişiz, nüfusumuz kadın, çocuk, yaşlı, özürlü ve hasta kişilerden ibarettir, genç sayısı çok azdır. İbrahim Müteferrika’dan itibaren 150 senede 417 kitap basılmıştır, matbaaların çoğu İstanbul’dadır ve sahiplerinin çoğu azınlık mensubudur. Voltaire: “ İstanbul’da bir yılda yazılanlar, Paris’te bir günde yazılanlardan azdır.” diyor. Sadece İstanbul, İzmir ve Adana’da gazete basılmaktadır, erkeklerin ancak yüzde 7’si ve kadınların ise sadece binde 4’ü okuma yazma biliyor, okur- yazar erkeklerin çoğunu subaylar ve gayrimüslim mensupları oluşturuyor. Okul çağındaki çocukların % 75’i okula gidemiyor, toplam 4 bin 854 ilkokul, 72 ortaokul ve 23 Lisemiz mevcuttur, Ankara’da iki lisemiz vardır. Tüm Liselerde sadece 230 kız öğrenci vardır, Öğretmenlerin % 30’unun öğretmenlik eğitimi yoktur yani Eğitmen’dir. Sadece Üniversite ( Darülfünun) eğitim yapmaktadır. Ülkemizdeki Liselerimiz,  1919- 1923 yılları arasında erkek öğrenci mezun vermemiştir çünkü tamamı Kurtuluş Savaşına katılmıştır, okuma yazma bilen 18 yaşındaki gençler Ankara’da Cebeci Çayırında 45 günlük silahlı eğitimden sonra Yüzbaşı rütbesiyle ve Bölük komutanı olarak Sakarya Savaşında görevlendirilmişlerdir ve bu genç yüzbaşıların % 85’i şehit olmuştur,  bu sebeple Sakarya Savaşı’na Subaylar Savaşı diyebiliriz. İsmet ve Asım Gündüz Paşa’ların hatıralarını okuyanlar bu gerçekleri birinci ağızlardan öğrenebilirler.