Tarkan’ın şarkısı: Geççek mi? / Tarihsel bir bakış
Son günlerde ülke gündeminin ağırlıklı noktası Ukrayna meselesi olsa da bir hafta öncesine kadar Tarkan’ın gündeme düşen şarkısı ülkede bir hayli etki yaratmıştı. Aslında şarkının mğlak sözleri yoruma açıktı. Geçecek olan neydi? Ekonomik kriz mi? Covid 19 mu? AK Parti iktidarı mı? Tarkan’ın şarkısının Sezen Aksu’nun uğradığı ağır eleştiriler sonrasında ortaya çıkışı, Sezen Aksu-Tarkan yakınlığı da düşünüldüğünde dolaylı olarak eleştirilenin ve iktidardan gidecek olanın Ak Parti olduğunu düşündürüyor. Dolayısıyla bu şarkı önümüzdeki seçimlerde bir seçim şarkısı olarak kullanılmaya aday.
Aslında son 50-60 yıllık süreçte partilerin seçim propaganda aracı olarak şarkıları kullandığı görülmektedir. Bu süreç siyasal propaganda veya siyasal mizah aracı olarak plaklarla başladı. Bunlardan ilki 1965 tarihli Tülay German’ın “Yarının Şarkısı”… Bu şarkı, 1965 seçimlerinde Türkiye İşçi Partisi’nin şarkısı olarak kullanıldı (https://www.youtube.com/watch?v=5Q3BQlNpavw ):
“Bir şarkı olmalı / Özlemi söyleyen / Bu koyu günlerden / Yarına ses veren / Bir sevgi olmalı / Senden de yükselen / Sonra benimle bir / Yarına yön veren / Bir umut olmalı / Gözlerinde senin / Gözlerimde benim / Yarına erişen / Bir yarın olmalı / Başka türlü bir şey / Bir aydın, bir güzel / Yarına varmalı.”
German’ın şarkısı, Türkiye tarihinin ender çoğulcu dönemlerinden biri olan 1960’lı yıllarda parlamentoyu giren ilk sosyalist parti olan TİP’in genel söylemleriyle de örtüşmekteydi. Mehmet Ali Aybar’ın liderliğindeki TİP, “güler yüzlü sosyalizm” iddiasıyla “Herkese iş, Köylüye toprak” vaat ediyordu.
1965 yılı CHP’nin Ortanın Solu politikasına yöneldiği ve ama Süleyman Demirel liderliğindeki AP’nin seçimleri kazandığı yıl oldu. Bunun sonucu olarak yine ilk CHP’ye yönelik taşlama niteliğinde, siyasal mizah aracı olarak Modern Komikler Parazitler’in “Ortanın Solu” ve “Ağlama Değmez Paşa” şarkıları ortaya çıktı. Ortanın Solu’nda “Ortanın Solu dedi, partiyi yere serdi/ Kurtaramam ben diye/ Bir devri toptan yendi/ Hani benim İsmetim, İsmetim/Gitti kısmetim” sözleri yer almaktaydı. Aynı dönemde Demirel’in “Ortanın Solu, Moskova’nın yolu” eleştirisi de mevcuttu. Ağlama Değmez Paşa’da ise, “Ağlama değmez Paşa Çoban Sülü geçti başa” denilmekteydi. Dönemin hoşgörülü ve eleştirel havası aslında karikatürlere de yansımıştı. Örneğin aşağıdaki karikatürü herhalde bugün çizmek pek mümkün olmasa gerektir:
12 Mart 1971 askeri muhtırası Demirel’i iktidardan uzaklaştırmıştı. Demirel ve Ecevit, 1973 Cumhurbaşkanlığı seçiminde uzlaşarak askerlerin istediği Faruk Gürler’in yerine Fahri Korutürk’ü seçerek askeri darbe ortamından çıkışı sağladılar. İşte bu ortamda 1973 seçimlerine gidildi. Demirel de AP’nin başında seçimlere katıldı. Yılmaz Türkoğlu’nun seslendirdiği “Demirel İktidara Yine Gel” şarkısı, 12 Mart’a bir yanıt niteliğindeydi (https://www.youtube.com/watch?v=K1wdDIwKl6c ):
“Demirel Demirel iktidara yine gel / Millet seni istiyor kimse olamaz engel / En zorlu engeli azminle devirdin / Onardın vatanı cennete çevirdin / Açlığı yokluğu götürdün / Refahı huzuru getirdin / Barajlar, köprüler, fabrikalar açtın / Milliyet uğrunda yılmadan savaştın / En yüksek zirveye ulaştın / Bize nurlu ufuklar açtın / Tarihler yazacak yaptığın hizmeti / Gururla anacak seni Türk milleti / Allah’a emanet olasın / Daima sağlıkla kalasın.”
1973 seçimlerine CHP Ecevit’in liderliğinde girdi. İsmet Paşa’nın yerini Ecevit almıştı. 1973 yılı, Cumhuriyetin kuruluşunun da 50. yılıydı. Bu “Gel Karaoğlan” adlı seçim şarkısına da yansımıştı (https://www.youtube.com/watch?v=g1BUZ94TInU):
“50. senenin aydın kişisi
Zaman geldi çattı, gel Karaoğlan
Bu bozuk düzenden artık usandık
Sen buna bir çare bul Karaoğlan”
Bul Karaoğlan bul Karaoğlan”Ecevit’in liderliğindeki CHP’nin 1973 seçimlerindeki ana sloganı seçim bildirgesinin de adını olan Ak Günlere idi. Bu slogan ve bunun üzerine yapılan şarkılar 1977 seçimlerinde de kullanıldı. Bunun için yapılan şarkılardan biri de (https://www.youtube.com/watch?v=TyvGRfKrTbA) İnan Ali Taşkent’e aitti ve Ak Günlere adını taşıyordu. Ak Sloganı AK Parti’den yıllar önce CHP tarafından kullanılmıştı. “Bu zor günler yakında biter, Ak Günler başlar” diye başlayan şarkının sözleri şöyle devam ediyordu:
“Haydi arkadaşlar hep beraber el ele Ak günlere.
Karanlığa, zorbalığa, haksızlığa, kurşunlara paydos.
Dost ellerde ak güvercinler havalanmak için.
Tüm kardeşler hakça yaşamak için bizi bekler.
Haydi arkadaşlar hep beraber el ele Ak günlere”
1965-1980 arasındaki dönem Türkiye’de sağ-sol cepheleşmesinin, 1975’te kurulan Milliyetçi Cephe hükümetlerinin yaşandığı yıllar oldu. CHP’nin Ortanın Sol politikalarının düzen değişikliği vaat ettiği ve Demokratik Sol bir politikaya dönüştüğü 1970’li yıllarda, AP komünist tehlikeye dikkat çekmekteydi. Seçmeni de bu yönde uyarmaktaydı. Popülist politika çerçevesinde demokratik sol düşünceyle komünist düşünce arasında bir fark yoktu. AP, bu tehlike karşısında seçmeni yanına çekerek muhafazakar milliyetçi söylemin propaganda sözlerini şarkıya yansıtmıştı. Öztürk Serengil’in 1977 seçimlerinde kullanılan “Komüniste Kanma Zühtü”nün sözleri şöyleydi (https://www.youtube.com/watch?v=Pb7qJ65wQ9Q ):
“Gariban bir vatandaşsın senin aklın Zühtü / Kendini tanı Zühtü / Türklüğünü unutturanlara kanma Zühtü / Aklını topla Zühtü, Kafayı vurursun Zühtü / Uyuma sakın Zühtü, Sonra yanarsın Zühtü / Komüniste kanma Zühtü / Ecdadının kemikleri sızlıyor be Zühtü / Aklını topla Zühtü / O şehitler olmasaydı sen var mıydın Zühtü? / Komüniste kanma Zühtü! / Ar namus gider Zühtü / Din iman kalmaz Zühtü! / Pişman olursun Zühtü / Galiçya’da, Kafkasya’da, Korelerde Zühtü! /Dökülen kanı Zühtü / Moskof cennet ise niye kaçıyorlar Zühtü?/ Uyuma sakın Zühtü / Gerçek budur Zühtü / Din iman kalmaz Zühtü / Ar namus gider Zühtü / Komüniste kanma Zühtü! / Sen oyunu kime vercen seçimlerde Zühtü? / Aklını topla Zühtü! / Süleyman’dır yolun Zühtü / Unutma sakın Zühtü! / Barajları Zühtü, Fabrikaları Zühtü, Asfaltları zühtü! /Televizyonu zühtü, köprüleri zühtü! / Milliyetçi Zühtü, unutma! / Unutma bunları Zühtü! / Haysiyetli, milliyetçi Zühtü!”
Oysa 1970’de Serengil, “Unuttun Bizi Süleyman” diye bir başka şarkı yapmıştı. Bu eleştireldi (https://www.youtube.com/watch?v=n0ZSwrzw-ps ):
“Ne işler açtın başıma
Maliye ortak aşıma
Tahsildar taktın peşime, aaahh!
Unuttun bizi Süleyman
Dağıttın bizi Süleyman
Mahvettin bizi Süleyman
Ayıp ettin be Süleyman
Vergiler gelsin, zamlar gelsin
Var mı bunun izahi dersin ?
Açığını fakir Öztürk mü versin ?
Bilmiyorum, bilmiyorum
Ne olacak benim halim
(…)
Çok nutuklar çekiyorsun
Paşanın koluna giriyorsun
Sen bizi düşünmüyorsun, aaahh!
Uyuttun bizi Süleyman
Dağıttın bizi Süleyman
Yatırdın bizi Süleyman
Nereye tüydün a Süleyman
Bu kazığı atan bize sensin
Tabii, şimdi halimize gülersin
Sen bizim sokaktan geçersin
Kazıkladın, kazıkladın
Ne olacak benim halim
Gülüyorsun şimdi zalim
Gülüyorsun,
Şimdi; zalim”
CHP kanadı bu şarkıya “Keltoş Zühtü” ile yanıt verdi. “Kazıkların hesabını soracağız Zühtü. Seçimlerde fiyakanı bozacağız Zühtü. Seni Keltoş Zühtü. (…) Milyonlara milyar kattın biliyoruz Zühtü. Artık masken düştü. Seni Keltoş Zühtü” diyordu şarkı.
1977 yılını CHP “Umut Yılı” ilan etmişti. 1977 seçimlerinin şarkılarından biri de Erol Büyükgönenç’in “Yeni bir Türkiye doğacak bizden”i idi (https://www.youtube.com/watch?v=huA26AGIxpM ):
“Müjdemiz var dostlar gözümüz aydın / Yeni bir Türkiye doğacak bizden / Kalkınan bağımsız güçlü ve saygın / Kardeşi kardeşe düşman olmayan / Ana yüreğine acı dolmayan / Zulmün işkencenin yeri olmayan / Ak günlere doğru hepsi umutlu / Kırk milyon el ele her biri mutlu / Özgürlük soluklu barış soluklu / Öyle ki ne ezen ne de ezilen / İnsancasına ve hakça bir düzen / Halk iktidarını kurup yükselen / Yeni bir Türkiye doğacak bizden”.
1977 yılında CHP, tarihinin en yüksek oylarından birini aldı. Tarihinde ikinci kez % 40 bandının üzerine çıktı. Topluma umut ve gelecekteki güzel günleri vaat ederken, bunun yansımalarını şarkılarda da görmek mümkündü. Şenay’ın “Hayat Bayram Olsa” ve “Sev Kardeşim”i buna örnek olarak gösterilebilir. Sev Kardeşim’in sözleri şöyle (https://www.youtube.com/watch?v=B_jgYzkX5kM ):
“Bak kardeşim
Elini ver bana
Gel kardeşim
Neşe getirdim sana
Al kardeşim (…)”
Şarkıların genel temasının pozitif olduğunu, siyasal cepheleşmeyi sona erdirmeyi, toplumsal barışı sağlamayı hedeflediği görülmektedir. Yine Hayat Bayram Olsa’da bu içeriği görmekteyiz:
“(…) Hayat bayram olsa
İnsanlar el ele tutuşsa
Birlik olsa
Uzansak sonsuza”
Yine 1977’de CHP’nin kullandığı şarkılardan biri benzer temalı Ali Rıza Binboğa’nın “Yarınlar Bizim”idir (https://www.youtube.com/watch?v=o28aI34_pms ):
“Özgürlük ve barış
Tüm insanları özlemi olacak yarınlarda
Anam bacım kardeşim
Eşim dostum yandaşım
Daha daha mutluyuz yarınlarda
Ağlamak yok gülmek var
Düşmanlık yok dostluk var
Yarınlarda seni sevmek var
Yarınlarda mutlu günler var
Yarınlar benim yarınlar senin
Yarınlar onun yarınlar bizim
Mutluluk şarkısı tüm insanların
Gönlüne dolacak yarınlarda
Canım gülüm sevgilim
Balım dalım birtanem
Daha daha mutluyuz yarınlarda”
Özetle 1980 öncesinde ve hatta sonrasındaki seçim şarkılarında pozitif hava, gelecekteki güzel günlere inanç ve seçmeni motive etmek söz konusuydu. Tarkan’ın “Geççek”i de böyle bir pozitif hava içeriyor. Dolayısıyla bu şarkı da önümüzdeki seçimlerde kullanılacak gibi görünüyor. Bunu da sorun etmemek gerekir. Eski Türkiye’de bu sorun edilmezdi, hoş görü esastı. Sanırım Yeni Türkiye’nin en fazla ihtiyacı olan şeylerden biri de bu: Hoşgörü ve demokrasi kültürü…
FACEBOOK YORUMLAR