ULUSLARARASI KURULUŞLAR, KÜRESEL AKTÖRLER VE SAVAŞ
Rusya-Ukrayna Savaşı bağlamındaki uluslararası kuruluşlar dünyanın yazılı, görüntülü ve sözlü basınının sıcak gündeminde bulunmaktadır: The Times, The Washington Post, International Harold Tribune, Financial Times, Time, The Economist, Daily Express, Le Figaro, Welt, Financial Times, The Guardian, Le Monde, Lestampa, Bild, Newsweek, Die Zeit, Time, Associated Press, CNN, BBC ve Agence France Presse’teki haberler, makaleler, görüş ve yorumlar insanlığın günlük hayatına yerleşmiş görünmektedir.
Burada sırası gelmişken, toplumsal, kültürel ve siyasal atlasta öne çıkan beş uluslararası kuruluştan kısaca söz etmek yararlıdır.
*
Birleşmiş Milletler Teşkilatı – Kısaca Birleşmiş Milletler - BM (United Nations):
BM; II. Dünya Savaşı'ndan sonra, uluslararası barış ve güvenliğin korunması ve korunması, ülkeler arasındaki dostane ilişkilerin geliştirilmesi, uluslararası işbirliğinin sağlanması, ulusların eylemlerinin uyumlu hale getirilmesi, insan haklarının korunması, insani yardımların yapılması, ekonomik kalkınmanın desteklenmesi, uluslararası hukuka uyulması ve gelecekteki savaşların önlenmesi amacıyla, oldukça etkisiz olan Milletler Cemiyeti'nin yerini alarak 1945’de, dünya hükümetleri arası bir merkez olarak Newyork (ABD)’ ta kurulmuş; dünyanın en büyük, en güçlü ve en tanınan bir uluslararası organizasyonudur.
BM’nin Cenevre, Nairobi ve Viyana’da ana ofisleri vardır.
BM, 193 üyesiyle, dünyanın tüm egemen devletlerini temsil etmektedir.
Hollanda'nın Lahey kentindeki Uluslararası Adalet Divanı, Birleşmiş Milletler'in başlıca yargı organıdır.
*
NATO. ( Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü): NATO; 1949'da, 12 ülke tarafından imzalanan Kuzey Atlantik Antlaşması'na dayanılarak, 1949’da, Washington, DC, ABD’ de kurulan ve farklı dönemlerde 18 ülkenin daha katıldığı bir uluslararası politik ve askerî ittifaktır. ABD, Arnavutluk, Hırvatistan, Hollanda, İspanya ve Lüksemburg, NATO’nun kurucuları arasındadır.
Bu örgüt, Avrupa ve Kuzey Amerika'dan 30 ülkeyi bir araya getirmiştir. NATO’nun genel merkezi, Brüksel ( Belçika) ‘dir.
NATO’nun kuruluş amacı, örgüt üyelerine herhangi bir dış güçten gelebilecek saldırıya karşı ortak savunma yapmaktır. NATO’da kararlar, üye olan 30 ülkenin oybirliği ile alınmaktadır.
Günümüzde NATO ülkelerinin, başka bir ifadeyle Batı Bloku’nun genişlemesi gündem konusu olmuştur.
NATO’nun genişleme planlarına karşı Asya’da, Rusya ve Çin’nin öncülüğünde bir Doğu Bloku, başka bir ifadeyle bir Asya Birliği oluşmuştur.
*
Avrupa Konseyi (The Council of Europe): Avrupa Konseyi; Avrupa ölçeğinde insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü savunmak amacıyla 1949'da Fransa, Birleşik Krallık, İtalya, İsveç, Belçika, Hollanda, Norveç, Danimarka, Lüksemburg ve İrlanda tarafından Strazburg ( Fransa)’ da kurulmuş bir uluslararası örgüttür. Konsey’e 47 devlet üyedir.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), Avrupa Konseyi'ne bağlı olarak 1959 yılında kurularak faaliyete geçirilmiştir. Bu uluslararası mahkeme savaş suçları, insanlığa karşı işlenen suçlar, soykırım suçları ve saldırı suçlarına bakmaktadır.
*
Avrupa Birliği – AB (European Union): Avrupa Birliği, 1993’te, büyük ölçüde Avrupa Kıtası’nda, Almanya, Fransa, İtalya, Hollanda, Belçika ve Lüksemburg tarafından Maastricht (Hollanda) ‘da kurulmuştur. Günümüzde yirmi yedi üye ülkeden oluşan AB, bir kıtasal siyasi ve ekonomik örgütlenmedir.
Birleşik Krallık, 2020'de, Avrupa Birliği üyeliğinden ayrılmıştır.
*
Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) – Şanghay Paktı: Çin Halk Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu, Kırgızistan, Tacikistan, Kazakistan, Özbekistan, Hindistan ve Pakistan tarafından, üye ülkeler arasında dostluk ve iyi komşuluk ilişkileri ile karşılıklı güveni sağlamlaştırmak, bölgesel barış, güvenlik ve istikrarı sağlamak ve korumak, çoklu işbirliğini geliştirmek ve yeni tehditlere karşı ortak hareket etmek amacıyla 1996’ da Pekin (Çin)de kurulmuştur.
*
Rusya – Ukrayna Savaşı üç Aydan beri devam etmektedir. Bu savaşta bazı Ukrayna kasabaları bombalanmış, her iki taraftan binlerce asker ve sivil ölmüş, milyonlarca Ukraynalı komşu ülkelerde sığınmacı, mülteci ve göçmen konumuna düşmüştür.
Bu gelişmeler, dünya kamuoyunda yeni bir küresel savaş endişesi ve yeni bir travmaya neden olmuş; Lahey Uluslararası Adalet Divanı, insanlığa karşı savaş suçu işlendiği ve soykırım yapıldığı iddialarını araştırmak üzere bir soruşturma başlatmıştır.
*
Savaşların çirkin yüzü vardır. Tarihsel süreç içindeki savaşlar iyi, masum ve kötü insan diye bir ayrım yapmamıştır. Bu yüzden savaşların toplumlara yüklediği dramatik ve trajik maliyetlerin karşılanamayacak ve ödenemeyecek ölçülerde yüksek olduğu dünya kamuoyunca yakından bilinmektedir.
*
Öte yandan Dünya Ekonomik Forumu ve Uluslararası Para Fonu (IMF); küresel ekonomi iklim değişikliği, gıda sıkıntısı açlık ve yoksulluğun tehdidi altında bulunduğundan, ülkeler arasında güçlü bir iş birliğine gidilmesinin şart olduğunu açıklamıştır.
*
Dünya insanlığının on bin yıllık tarihi ve özellikle Birinci Dünya Savaşı Dönemi (1914-1918), İkinci Dünya Savaşı Dönemi (1939-1945), Soğuk Savaş Dönemi (1947-1991) ve nihayet Soğuk Savaş Sonrası Dönem (1991- …) ile ilgili büyük fotoğrafı iyice okumak, kavramak ve gerekli dersleri çıkarmak ve tarihin tekerrür etmemesi gerekmektedir.
Üç aydır devam eden ve yeni dünya düzeninin bir dilemması olarak ortaya çıkan Rusya- Ukrayna Savaşı, evrensel bir uyarı niteliği taşımaktadır.
*
Bugün dijitalleşen dünyada, siyaset de dijitalleşmektedir. Bu yaşlanmış ve zaman zaman çok çileler çekmiş dünya gezegeninin değişen ve gelişen koşullarının belirleyeceği siyasal iklimi, çok bilinmeyenli bir denklem olan Batı Bloku ve Doğu Bloku ne yönde şekillendirecektir?
Yukarıda vurgulanan uluslararası kuruluşlar, üye ülkelerin güvenliklerini sağlamak için kurulmuşlardır. Ne var ki bölgesel güvenlikler, küresel güvenliğin sağlanması ile mümkündür.
BM; uluslararası barış ve güvenliğin korunması, uluslararası hukuka uyulması ve gelecekteki savaşların önlenmesi amacıyla kurulmuştur.
Bu nedenlerle: Batı Bloku veya Doğu Bloku’nun genişlemesinin yerine, bütün dünya ülkelerinin güvenliği ve toprak bütünlüklerinin korunması için; BM tarafından, kuruluş amacı gereğince, her iki blok arasında iş birliği ve koordinasyon sağlanması; insanlığa yaraşır, kutuplaşmayı önleyici ve mevcut sorunları çözümleyici etkin ve sürdürülebilir entegrasyon projeleri hazırlanması ve bu barışçıl projelerin somut adımlarının atılarak yürürlüğe konulmasının uygun olacağı düşünülmektedir.
FACEBOOK YORUMLAR