Manisa'da Su İle Özdeşen İsim: Sadullah Bulgulu

           
            Sadullah BULGULU ismi, Manisa'da insanların kafasında hemen su ve çeşme çağrışımı yapar.   Manisa’da su ve çeşme ile özdeşleşen Sadullah BULGULU'yu tanımak için önce anne tarafından dedesi olan Merhum Mehmet Ali SUYOLCU'yu tanımamız gerekir. Merhum Mehmet Ali SUYOLCU'yu tanıdığımız takdirde Sadullah BULGULU'yu daha iyi tanıyacağınızı ve size daha kolay tanıtacağımı umuyorum.

Merhum Mehmet Ali SUYOLCU bir Çanakkale gazisidir. Manisa, İstiklal Savaşında Yunanlılar tarafından işgal edildiğinde, halkın örgütlenip ayaklanmaması için başta Çanakkale gazisi Mehmet Ali Efendi olmak üzere şehrin ileri gelenleri işgal komutanı tarafından tutuklanarak hapse atılır. Manisa'da bir müddet sonra bazı çeşmelerin suyu azalırken bazılarının da suyu akmaz olur. İşgal komutanı çeşmelerin durumunu sorar. Çeşmelerin durumunu ve su kaynaklarını en iyi bilen kişinin Mehmet Ali Efendi olduğu, ancak kendisinin hapse atıldığı söylenir. Bunun üzerine Mehmet Ali Efendi hapisten çıkarılır, çeşmelerin bakımı için görevlendirilir. Kurtuluş Savaşında Yunanlılar denize döküldükten ve Cumhuriyet ilan edildikten sonra soyadı kanunu çıkarılınca soyadı almak üzere Nüfus Müdürlüğüne gider. Dönemin nüfus müdürü Mehmet Ali Efendi'ye sormadan  “Senin soyadını ‘Suyolcu’ olarak verdik Mehmet Ali Efendi. Bu iş için senin buralara kadar gelmene gerek yoktu.” diye bir nükte ile ‘Suyolcu’ soyadı kendisine bu şekilde verilir. Rahmetli Mehmet Ali SUYOLCU bu çeşmelerle ilgilenirken Belediyenin veya herhangi bir kurumun maaş alan resmi görevlisi değildi. Çiftçilikle uğraşan rahmetli,  işinin dışında kalan zamanlarını hep su çıkarmak ve çeşme bakımı yapmakla geçirirdi.

İşte Manisa'da yediden yetmişe herkesin tanıdığı Sadullah BULGULU,  SUYOLCU soy ismi verilen rahmetlinin torunudur. O da tıpkı dedesi gibi özel işinin dışında kalan zamanlarını çeşmelerin bakımı ve yeni çeşmelerin yapımı ile geçirir.

Toprak altındaki gördüğü veya göremediği suyu açığa kavuşturarak çeşme haline getirir. Toprak altındaki suyu tespit etmede mübalağasız bir jeoloji mühendisi kadar bilgi ve tecrübeye sahiptir. Bugün Manisa’da ecdat yadigârı vakıf çeşmelerinin canlılık kazanmasında, kurnalarından şırıl şırıl yayla suyu akmasında onun emeği  ve gayreti tartışılmaz.. Kendisinin bulup çıkardığı su ile yapılan çeşmelerin sayısı da oldukça fazladır. Bunun yanında olabildiğince de mütevazıdir. Bu kitabı yazarken Manisa ve köylerine kazandırdığı çeşmelerin hiç olmazsa birkaç tanesinin başına, kendisinden sonra gelecek nesillere örnek olması açısından  “Sadullah Bulgulu” ismini yazdırması için özellikle kendisinden rica ettiğimde “OLUR” sözünü alamadım. Sadece yüzü kızardı. Ve şu cevabı verdi:

“Dedem de yaptırdığı hiçbir çeşmeye ismini vermemiş.”
Hele şu Sultan Yaylası su hikâyesini anlatınca “Sadullah BULGULU”yu daha iyi tanıyacağınızı umuyorum.

Sultan Yaylası, Manisa'nın sırtını yasladığı Spil Dağı eteğinde 850 rakımlı bir sayfiye yeridir. Türkiye'de hiçbir şehir 15 km yakınında böyle bir yaylaya sahip değildir. İsmini de Fatih Sultan Mehmet'ten almaktadır. Fatih, Manisa’daki şehzadeliği sırasında burada ders çalıştığı için onun anısına, “Sultan Yaylası” olarak anılır. Sultan Yaylası kirazı, soğuk ve bir o kadar da tatlı suyu ile meşhurdur. Yaylada günden güne artan evler ve düzensiz su kullanımı sebebiyle komşular ve kırk yıllık dostlar arasında bile kırgınlıklar, hatta kavgaya dönüşen vukuatlar meydana gelmeye başlar. Bu tehlikeyi sezen Sadullah BULGULU, Sultan Yaylası Dernek Başkanı Ergun TUATAY, Mehmet BAŞTUĞ, Âdem YÜKÜM ile birlikte 150’şer tonluk iki tane su deposu yaptırarak yaylada her gün çıkan münakaşayı ve ağız kavgalarını önlemişlerdir. Şayet onların bu önderliği olmamış olsaydı, yaylada ileriki yıllarda su yüzünden komşular arasında çok nâhoş olaylar olabilirdi. Bu hayırlı hizmetleriyle komşular arasında doğabilecek kırıcı olayları önlemiş oldular. Yayla sakinleri kendilerine şükran borçludurlar.

Bu işleri yapanlara,  bu kadar işi para ile yaptırmak mümkün değildir. Bu kişiler zaten parası olan varlıklı insanlardır. Bu işler ancak ve ancak Allah’ın hoşnutluğunu kazanmak amacıyla yapılan hayır işleridir. Hayır düşüncesi olmayan insanlara bu yapılanları anlatmak da mümkün değildir. Allah, Sadullah BULGULU gibi insanların sayısını ve sevap işleme gayretini artırarak devam ettirsin.

Bir örnek olması açısından Sadullah BULGULU'nun yaptığı veya onararak canlılık kazandırdığı çeşmelerin bir dökümünü aşağıya vermek istiyorum:
  1. Bozköy Dinlenme Evi yayla suyu çeşmesi (Burhan KURTOĞLU ve hayır severler ile birlikte)
  2. Hâki Baba Camii’nin çeşmeleri
  3. Kaynak Mahallesindeki Gönen Çeşmesi
  4. Kaynak Mahallesindeki Bozköy Çeşmesi
  5. Şeyh Fenarî Camii duvarına bitişik olan çeşme
  6. İzmir Caddesindeki Kara Ahmet Çeşmesi
  7. İki Lüleli Çeşmesinin borularının yenilenmesi
  8. Arap Alan Camii’nin Çeşmesi
  9. Narlıca'daki Mahzen Çeşmesi
10. Lala Paşa Camii’nin Çeşmesi
11. Lalapaşa Mahallesindeki Kaval Çeşmesi
12. İshak Bey Mescidi’nin Çeşmesi
13. Murat Germen İlköğretim Okulu köşesindeki Şehit Çeşmesi
14. Muradiye Camii’nin Şadırvan Çeşmeleri
15. Tarihî Müze Çeşmesi
16. Sadullah Bakkalı karşısındaki Dostlar Çeşmesi
17. Ali Rıza Çevik İlköğretim Okulu bitişiğindeki Çakır Çeşmesi
18. Ulu Park Köşesindeki Kuyumcu İsa Çeşmesi
19.Dr. Fahrettin ER ile birlikte Moris Şinasi Çocuk Hastanesinin bahçesinde yayla suyu akan Moris Şinasi Çeşmesi.
20.. Spil Dağı Millî Parkı yolundaki İrfan Amca Çeşmesi ( Armut Suyu olarak da bilinen bu çeşme, tamamen Sadullah BULGULU tarafından yaptırılmasına rağmen  yine kendisi gibi  Manisa’da   çeşmelerle ilgilenen kimi kimsesi olmayan merhum Hurdacı İrfan'ın ismini vermiştir rahmetliye bir vefa borcu olarak. Bu çeşmenin suyu şifalı olup böbrek kumlarını ve böbrek taşlarını döktüğü söylenmektedir.
20.Yine Spil Dağı Millî Parkı yolundaki Dostlar Çeşmesi
21.Sultan Yayla'sındaki caminin karşısında Sultan Çeşmesi
Sadullah BULGULU’nun bu çalışmalarını yakinen bilen bütün belediye başkanları ve su müdürleri merhum  Halis ORHAN ile  eski su müdürü Erdal NOHUTÇU Beyler plan ve projeleriyle Manisalı hayırseverler de imkânları dâhilînde Sadullah BULGULU'ya bu hayırlı çalışmalarında destek olmuşlardır..  Sadullah BULGULU Bey'in bu çalışmalarında en büyük yardımcılarından biri de benim diyen birçok delikanlıya taş çıkartacak 87 yaşındaki Ferhan KAYADEDE amcamızın  ismini de unutmamak lazım.

Bütün bunlara ilave olarak geçtiğimiz yıllarda Spil Dağı Millî Parkı yolunda yanan orman alanına çam ve selvi ağaçları dikerek yaz aylarında bu ağaçları sulayarak ağaçların tutmasını sağlamıştır. Yine bu ağaçların bakımı ve korunması bizzat kendisi tarafından yapılmaktadır. İnanıyorum ki her şehirde bir Sadullah BULGULU'nun bulunması halinde o şehrin su ve çevre meselesi büyük oranda çözülmüş olacaktır.

Allah  kendilerine hayırlı huzurlu ömürler versin gayretlerini  daim eylesin. AMİN…

Not:   Hayatta  “ KEŞKE” ve “ ŞİMDİKİ AKLIM OLSAYDI”   demememiz için,  seminerlerimde gözyaşları içinde itiraflarda bulunan kardeşlerimizin pişmanlıklarını  “ TELAFİSİ MÜMKÜN OLMAYAN PİŞMANLIKLAR”   adlı kitabım, ERGUVAN yayınları tarafından baskısı yapıldı. Arzu eden okurlarım kitabımı Kitap Yurdu- Emek Dağıtım- İdefiks-  Diyanar- BKMK ( Bursa Kültür Merk ) Babil. Com. İle MANİSA’DA da MUTLU kitabevinden temin edebilirler.