MANİSA’DA BELEDİYE YAYINLARI TARİHİMİZE IŞIK TUTMAYA DEVAM EDİYOR
“Tarihe “Şehzadeler Şehri” olarak geçen Manisa, korunması ve yaşatılması gereken kültür değerleri açısından küçümsenmeyecek bir potansiyele sahiptir. Şehrimizde ki tarihi mezarlıklar (Hazireler) bu potansiyelin önemli bir bölümünü oluşturur.
Hazireler bu toprakların bize aidiyetini ispatlayan birer tapu senedidir. Onlara sahip çıkmalı ve titizlikle korumalıyız.” Bu cümleler Manisa Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Cengiz Ergün’ün Büyükşehir tarafından yayınlanan “Manisa’da Osmanlı Dönemi Hazireleri” adlı kitabın sunuş yazısında yer almaktadır. Çok güzel bir çalışma ve ona yakışan bir tespit. İki cildden oluşan bu çalışmanın ilki 2016 yılında yayınlanmıştı. İkincisi ise yakın zamanda “Manisa’da Tarihi Mekanlar Mezar Taşları ve Kitabeler” adı ile yayınlandı.
Eserlerin ilkini Muzaffer Tepekaya, Alpay Bizbirlik ve Necdet Okumuş, ikincisini Alpay Bizbirlik ve Necdet Okumuş birlikte hazırlamışlar. Çok özverili, titiz ve emek harcanmış bir çalışma olduğu ilk anda dikkat çekiyor. Bugüne kadar önünden defalarca geçilen fakat dikkatleri üzerine çekemeyen ve sayın Başkanın vurguladığı gibi bu toprakların bize aidiyetini ispatlayan bu tapu senetlerini, bütün ayrıntıları ile kategorize ederek ilgililerin hizmetine sunmuşlar.
Aslında bu konu ile Manisalılar olarak hepimiz ilgili olmalıyız.
Hazırlanan eserde, incelenen mezar taşları, güzel bir şekilde kategorize edilmiş. Zamanın en çok kullanılan isimlerini, ailelerin lakaplarını, devrin mesleklerini -ki bunlardan bazıları günümüzde yok- bu eserde bulmak mümkün.
Sayfaları biraz karıştırdığımızda kaybolan veya kaybolmaya yüz tutmuş bazı meslekler dikkatimizi çekiyor. Birkaç örnek verecek olursak;
Alemdar (Cami, mescid vb. yerlere alem işi yapan)
Arpacı,
Çıkrıkçı,
Debbağ (Tabak, deri işleme işi ile uğraşan),
Duagü (dua okuyan, duacı)
Kethüda (Osmanlı döneminde, varsıl kimselerin ya da devlet büyüklerinin buyruğunda çalışan, onların birtakım işlerini gören kimse)
Muytab (kıl dokuyan, kıldan eşya yapan)
Müsevvid (temize çekilecek olan yazıyı ilk yazan)
Naib (vekil, birinin yerine geçen) gibi.
Yine bu çalışmadan artık günümüzde bilinmeyen ve çok ince bir çalışmayı gerektiren “Ebced Usulü ile Tarih Düşürülen Mezar Taşları”nı görmekteyiz. Bu çalışmaya bir örnek;
“Geldi bir tarih-i menkutun buraya
Kodu dünyayı Ataullah Ağa”
Bu metnin Arap alfabesi ile yazılışının ebced hesabı karşılığı vefatın 1767 yılında gerçekleştiğini, hazırlanmış tablodan okuyabiliyoruz.
Bu ve buna benzer birçok konu gayet güzel tasnif edilerek tablolar halinde ilgililerin hizmetine sunulmuş. Eserlerin içeriğine daha fazla girmeyerek, sizlerin ilgi ve takdirine bırakıyorum. Bir mezar taşında yer alan ve ölümden ibret alınmasına atıfta bulunan ifadeleri sizlerle paylaşamadan geçemeyeceğim.
“Dide-i izzetle dünyaya dile et nazar
Gör kimden kime kaldı bunca kasr u haneler
Kanı bunca padişah ve selatin-i can
Kanı bu denlü nebiler kanı ol hayru’l beşer
Kanı ol Havva kadın ki feta bezminde ol
Asuman-ı anh olmuşdu saadetle kamer
Bizi firkatle koyub da azm-i Firdevs eyledi
Hasretinden yaş yerine kan akıtsın dideler”
**_**
Konuya yukarıda tanıtmaya çalıştığımız eserden girdik ama Belediye yayınları sadece bu eserden ibaret değil.
Geçenlerde, Manisa’nın tarihi çeşmelerinden birisini ararken elimizdeki mevcut kaynaklarda yer almayan çeşme hakkındaki bilgileri, Belediye tarafından yayınlanan “Spil’den Manisa’ya Ab-ı Hayat Çeşmeleri” adlı, Sayın Hasan Uçar tarafından hazırlanmış eserde bulduk.
Öncelikle Manisa’nın sonrasında ülkemizin Milli Mücadele Kahramanlarından olan Müftü Ahmet Âlim Efendi hakkında hazırlanmış en kapsamlı eser olarak bildiğim ve Celal Bayar Üniversitemizin değerli hocalarından Sayın Nejdet Bilgi’nin imzasını taşıyan ve 2008 yılında yayınlanan “İstiklal Yolunda Bestekar Bir Müftü Ahmet Alim Efendi” adlı eserde yine Belediye tarafından yayınlanmıştır.
Bu gibi yayınlar ile belediyeler, beldesinde yaşayanların tarihine, kültürüne, milli benliğine büyük katkılarda bulunmaktadırlar. Bu konuda Manisa’da geçmişte ve günümüzde emeği geçen bütün yetkililere sonsuz teşekkürü bir borç biliriz. Çok önemli olan bu hizmetlerin artarak devam edeceğine inanıyor ve arzu ediyoruz. Yayınların yeteri miktarda basılması, kolay erişilebilir olması ve tanıtımının yapılması istifade oranını arttıracaktır.
Geçtiğimiz yıllarda Manisa Belediyesi, sonrasında Manisa Büyükşehir Belediyesi olarak yayını yapılan eserlerden ulaşabildiklerimizi sizler ile paylaşıyoruz.
1. Uluslararası Manisa Mesir Festivali Karikatür Yarışması “Felaketten Önce Son Çıkış” Belediye-Valilik-Kültür ve Turizm Müdürlüğü-Mesir Derneği ortak yayını. 136 Sayfa
2. Cultural And Artistic Aspact Of Manisa, 53 sayfa
3. Manisa Belediyesi 1977-1983, Hazırlayanlar Cemil Neşeliler - Mesut Moralıoğlu - İsmet Kurutaç - Ali Dilşen, yıl 1984, 323 sayfa
4. Manisa’da Kirlilik, M. Cavit Kıpçak, yıl 1988, 88 sayfa
5. Manisa Belediyesi 1994-1999 Faaliyet Raporu, Nejat Tokbay – M. Rıza Moralıoğlu – Osman Uzun, yıl 1992, 242 sayfa
6. Manisa Belediyesi 1992 Yılı Çalışma Raporu (01.05.1992-30.04.1993), Yıl 1993, 107 sayfa
7. Atatürk ve Manisa, Yazan Mevlüt Çelebi, yıl 2006, 240 sayfa
8. 1. Ulusal Manisa Mesir Konulu Karikatür Yarışması Albümü, Manisa Valiliği-Manisa Belediyesi-Turizm Derneği ortak yayını, 2006, 144 sayfa
9. Parfüm Bitkileri Ve Kozmotoloji, Ömer Arslan Kalafatçılar, yıl 2006, 115 sayfa
10. İstiklal Yolunda Bestekar Bir Müftü Ahmet Ali Efendi, Yazan Nejdet Bilgi, Yıl 2008, 288 sayfa
11. Geleneksel Manisa Yemekleri, Mehmet Emin Avşar, yıl 2008, 278 sayfa
12. Ömrümün Kısa Öyküsü H. Nusret Köklü, Nejdet Bilgi, Yıl 2008, 143 sayfa
13. Bir Seramik Definesinin Öyküsü Saruhanoğlu Beyliği’nin Mirası Manisa Gülgün Hatun Hamı Seramikleri, Sevinç Gök Gürman, yıl 2011, 215 sayfa
14. Spil’den Manisa’ya Ab-ı Hayat Manisa Çeşmeleri, Hasan Uçar, yıl 2012, 201 sayfa
15. Manisa Yakınlarında Bir Orta Çağ Kalesi Yoğurtçu Kale, Emine Tok, yıl 2012, 259 sayfa
16. Cengiz Ergün’le 7. Büyükşehirle 2. Yıl 2014-2016, yıl 2016, 200 sayfa
17. Gördes Eskiden Yeniye II. Meşrutiyet’ten 1970’lere Fotoğraflarla, Süleyman Sami İlker, yıl 2016, 374 sayfa
18. Manisa’da Osmanlı Dönemi Hazireleri, Muzaffer Tepekaya, Alpay Bizbirlik, Necdet Okumuş, yıl 2016, 829 sayfa
19. Manisa’da Tarihi Mekanlar Mezar Taşları ve Kitabeler, Alpay Bizbirlik, Necdet Okumuş, yıl 2017, 203 sayfa
24.11.2017
Erkan AKBALIK