BİRRİ MEHMED DEDE’DEN BİR MANİSA ŞİİRİ
Manisa tarihinden bahsedilirken genellikle topraklarında yetişen padişahlar ve şehzadeler ile ön plana çıkmaktadır. Bu özelliğinden dolayı da kendisine yakıştırılan “Şehzadeler Şehri” sıfatı çok isabetli bir tanımlamadır. Osmanlı Devleti içinde müstesna bir yere sahip olan Manisa sadece şehzadelerin yetiştirildiği bir belde olmakla kalmamış, bu tarih dilimi içinde sanatın da her dalında birçok değerli insanın yetişmesinde pay sahibi olmuştur.
Bu değerli insanlardan biri de şair Birri Mehmed Dede’dir. Kendisi daha çok Divan ve Bülbüliye adlı eserleri ile tanınmıştır. 1669-1716 Tarihleri arasında Manisa’da yaşamıştır. Şiirlerinde genel olarak Manisa, Manisa’nın ileri gelenleri, lale ve Gediz’i işlemiştir.
Birri Mehmed Dede’nin hayatı ve eserleri ilgili yazımızı daha sonra paylaşmayı arzuluyoruz. Bugün size Birri Mehmed Dede’den Manisa’yı anlattığı bir şiirini arz edeceğiz.
Bu şiiri size, Manisa’nın tarihi konusunda çalışma yapanlara her zaman referans olan Çağatay Uluçay ve İbrahim Gökçen’in 1939 tarihinde yayınlanan MANİSA TARİHİ adlı kitabından aktarıyoruz. Bu eserin 84. Sayfasında, Birri Mehmed Dede’nin şiirini paylaşmadan önce şunları yazıyorlar. “Şuraya kadar verdiğimiz izahatla Manisa’nın güzel bir yurt, lale bahçesi, ağaçlar ve yeşillikler yuvası olduğunu gördük. Bir de Manisa’yı ve Manisa’nın lalelerini buranın yetiştirdiği şairlerden Birri Mehmet Dede’nin ağzından dinleyelim.”
Zehi teraveti faslı baharı Manisa
Zehi mülayemi rüzigari Manisa
Bu sahni dilkeşle, bu havai nazik ile
Ne mümkün olmaya hatırat şikari Manisa
Zülal çini cebini gösterir temevvüçten
Safayı batın ile cüyibarı Manisa.
Memaliki Anadolu’da misli nadirdir
Alel husus ki ol lalezarı Manisa
O lale yoktur naziri âlemde
Hak eylemiş ani hassı diyarı Manisa
Görüp letafetin ol lalezarı dilkeşin
sipihri heşnemin eyler nisarı Manisa
Cihanı kevkebe bastırdı lalezarile
Tefahür etse sezadır diyarı Manisa
Bilada etti tefevvük o lalezarı latif
Bihişte oldu resağ iştiharı Manisa
O abu tabı ile ol lalezarı gördükçe
Bihişt olursa seza şeremsagrı Manisa.
Dağıttı her tarafa kaküllü perişanın
Misali mahi ruhu şivekarı Manisa.
Hediyedir çemeni payitahta laleleri
Acep mi olsa bülent itibari Manisa
Ne lale her biri yakulu sürhtur ki
Almış niğini hücceti hüsnü izarı Manisa
Acep ki lalesinin dağı yoktur derununda
Stanbul olsa nola dağıdan Manisa
Bülent kevkebe halalı müşkülatı umur
Seramedi ukala namıdan Manisa
Cenabı hazreti veli ağa ki odur
Yegâne fahrı kibarı diyarı Manisa
Muhassılı halep oldukta izzü devlet ile
Olup zebanı medayih şumarı Manisa
O lalezarı sefabahşı idüp tarif
Kulaktan etti beni bikarı Manisa
Edip letafeti tekrarı hatırını teşvik
Derunum olmakla neş’edarı Manisa
Gelip ol feyzi neftsen temevvüce yemmişek
Lisanı oldu medayih nigarı Manisa
Bu cendi gevheri sehvari eyledim “Nabi,
Kemali şevku taleple misarı Manisa
Ümit oldur ki ola durduğunca takı felek
Bu gevheranı semin yadigârı Manisa
Gören ede bu fakir ile ol azize dua
Bu nazmı pak ola ayinedarı Manisa.
(Kitapta geçtiği şekilde yazılmıştır)