YAPAY ZEKÂ BAĞLAMINDA GÜVENLİK, SAVUNMA VE "İSTİHBARAT" - Yazan: Mehmet BİLGEHAN
07 Temmuz 2020 - 19:37 - Güncelleme: 07 Temmuz 2020 - 19:45
YAPAY ZEKÂ BAĞLAMINDA GÜVENLİK, SAVUNMA VE “İSTİHBARAT”
Literatürde “Yapay Zekâ (YZ)”, "Artificial Intelligence (AI) "olarak adlandırılıyor.
Bu çalışmaların fikir babası bir grup bilim insanının öncüsü “Alan Turing”, 1956’da Dartmount Koleji’nde düzenlenen konferansta YZ’nın temelleri atılmıştır. Bugüne kadar başta: bilgisayarların işlem hızındaki artış, insan zekasına yakın sistemlerin oluşturulması ve bu alanda bilgisayar teknolojileri yeni bir boyut kazandırma altmış dört yıllık süreçte elde edilenlerdir.
Zannederim, öncelikle YZ dediğimiz şeyin ne olduğunu sorgulamak ve bir tanımını yapmak gerekir, evet, nedir YZ?
YZ “insanlar tarafından programlandıkları çerçevenin ötesinde düşünme ve yaratma yetisine sahip olan makinelerin herhangi bir insanın denetimi ve gözetimi olmadan, önceden kestirilemeyen şartlar altında ve öğrenilebilen veya tecrübe edilen durumlar kapsamından kendi hareketlerini planlayabilen ve yönetebilen herhangi bir yapay sistem” şeklinde tanımlanmıştır. YZ çalışmalarında hedef: İnsan beyninin işleyemeyeceği miktarda ve çeşitlilikte veriyi işleyebilen, muhakeme yapabilen, derinlemesine öğrenebilen, insan zekâsı gerektiren görevleri yerine getiren, uygulama çözümleri geliştirmektir. YZ makine öğrenmesini, görüntü algılamayı vb. içeren bir disiplin ve makinelerin tecrübe yoluyla öğrenmesi ve uyarlaması gerektiği fikrine dayanır. Aynı zamanda sürekli öğrenme döngüsü düşünün, öğrenen ve karara dönüştüren, kararın sonucuna göre bir sonraki kararı alabilen bir makine…
YZ’nın bu şekilde bir tanımından sonra bu çalışmaların doğal olarak devletlerin bu konuda yapılan çalışmalara duyarlılığı noktasında aklımıza devletimizin milli güvenliği, savunması açısından bir “Bilgi Bankaları Barajının (BBB)” kurulması gerektiğidir. Bu bağlamda konunun doğrudan istihbarat tarafı gündeme gelmektedir.
Güvenlik, savunma ve istihbarat alanına ilişkin olarak Türkiye’nin potansiyel YZ stratejisinin önemini bağıra çağıra anlatmaya gerek yok, her şey açıktır. Zaten, YZ teknolojilerindeki gelişmeler günümüzde ekonomik ve sosyal yaşamın her alanına nüfuz etmiş ve günümüzde YZ’nın nüfuz etmediği çok az alan kalmıştır.
YZ her geçen gün giderek büyümekte devletler ve uluslararası firmalar büyük endüstri olan teknolojilerine ciddi yatırımlar yapmakta ve dev üretim programları planlamaktadırlar.
YZ ve robot teknolojilerinin hızla ileri bir boyuta evirilmesi devletlerin savunma ve güvenlik ihtiyaçları kapsamında YZ ürünleriyle yakından ilgilenmesine neden olmaktadır.
YZ’nın gelişmesi, devletlerin savunma ve güvenlik ihtiyaçlarında da yeni durumların ortaya çıkmasına yol açmaktadır. YZ iş, emek, ekonomi, sosyal ilişkiler, psikoloji, güvenlik, savunma ve istihbarat alanlarında yeni bir sürecin ortaya çıkmasını hızlandırırken Türkiye bu konuda da istihbarat birimlerinin koordine edebileceği bir birim oluşturmalıdır.
Samuel Bendett’in 2017’de The National Interest’te yayınlanan makalesinde, “ABD Ordusu Rusya’nın Katil Robotlarından Korkmalı mı?” başlığı bir hayli düşündürücü… Yapay zekâ gelecekte savaş alanındaki bir askerin veya bir savaş uçağındaki pilotun yerini alacağı, askeri araçların yapay zekâ ile yönetileceği günlerin yaklaştığını haber veriyor.
YZ ürün, model ve teknolojilerinin yönetimi de son yıllarda devletlerin arasındaki güç ve istihbarat mücadelesi de rekabet süreçlerinin tesiri altındadır.
Unutmayalım, ABD ordusu, radikal terör hedeflerini tanımaya yarayan YZ algoritmalarını günümüzde Suriye ve Irak’ta aktif olarak kullandığını görebiliriz. Maven Projesi kapsamında kullanılan öğrenebilen makine algoritmaları terör hedeflerini tanıyarak bu bilgileri “Robotik Süreç Otomasyonu (RPA)”na bildirmektedir. RPA’lar da bu terör hedeflerini imha etmektedirler. Merkezi İstihbarat Ajansının da (The Central Intelligence Agency, CIA) Marven Projesi’ne benzeyen 137 farklı projeyi kullanmakta olduğu iddia ediliyor.
Sadece askeri saldırı gücü ve istihbarat alanında değil lojistik faaliyetlerin sürdürülmesi esnasında da ABD Hava Kuvvetleri tarafından teknik hata ihtimallerini önceden bildiren YZ algoritmaları kullanılmaktadır.
Türkiye’nin Ulusal YZ Stratejisi bağlamında öncelikle istihbarat bir BBB kurarak bu konuda yapılan çalışmaları organize edebilecek bir birim oluşturmalıdır. Bu konuda deneyimli insanların çalışmaları, gücü, potansiyeli ve deneyimleri bir araya getirilmeli ve bu çalışmalar mümkün olduğunca gizli tutulmalı ve kimlik bilgileri korunmalıdır.
Uluslararası sistemde güç mücadelesi içinde olan birçok devlet YZ teknolojilerini geliştirme noktasında bir fırsat olarak okumakta ve bu alanda stratejiler belirleyerek planlamalar yapmaktadırlar. Türkiye’de YZ ile ilgili ulusal stratejisi belirleyerek ülkeler arasındaki bu mücadele yerini almalıdır.
(Devam edecek)
YARARLANILAN KAYNAKLAR: Ali Burak Darıcılı , (2020), Koronavirüs Sonrası Dönemde Yapay Zeka Türkiye’nin Yol Haritası Nasıl Olmalı?, Seta Analiz, Mayıs, İstanbul; Eşref, Adalı (2017), “Yapay Zekâ”, İTÜ Vakfı Dergisi, Ocak-Mart, Sayı: 75, İstanbul; Samuel Bendett, (2017), “Should the U.S. Army Fear Russia's Killer Robots?”, The National İnterest, November, 8
Bu çalışmaların fikir babası bir grup bilim insanının öncüsü “Alan Turing”, 1956’da Dartmount Koleji’nde düzenlenen konferansta YZ’nın temelleri atılmıştır. Bugüne kadar başta: bilgisayarların işlem hızındaki artış, insan zekasına yakın sistemlerin oluşturulması ve bu alanda bilgisayar teknolojileri yeni bir boyut kazandırma altmış dört yıllık süreçte elde edilenlerdir.
Zannederim, öncelikle YZ dediğimiz şeyin ne olduğunu sorgulamak ve bir tanımını yapmak gerekir, evet, nedir YZ?
YZ “insanlar tarafından programlandıkları çerçevenin ötesinde düşünme ve yaratma yetisine sahip olan makinelerin herhangi bir insanın denetimi ve gözetimi olmadan, önceden kestirilemeyen şartlar altında ve öğrenilebilen veya tecrübe edilen durumlar kapsamından kendi hareketlerini planlayabilen ve yönetebilen herhangi bir yapay sistem” şeklinde tanımlanmıştır. YZ çalışmalarında hedef: İnsan beyninin işleyemeyeceği miktarda ve çeşitlilikte veriyi işleyebilen, muhakeme yapabilen, derinlemesine öğrenebilen, insan zekâsı gerektiren görevleri yerine getiren, uygulama çözümleri geliştirmektir. YZ makine öğrenmesini, görüntü algılamayı vb. içeren bir disiplin ve makinelerin tecrübe yoluyla öğrenmesi ve uyarlaması gerektiği fikrine dayanır. Aynı zamanda sürekli öğrenme döngüsü düşünün, öğrenen ve karara dönüştüren, kararın sonucuna göre bir sonraki kararı alabilen bir makine…
YZ’nın bu şekilde bir tanımından sonra bu çalışmaların doğal olarak devletlerin bu konuda yapılan çalışmalara duyarlılığı noktasında aklımıza devletimizin milli güvenliği, savunması açısından bir “Bilgi Bankaları Barajının (BBB)” kurulması gerektiğidir. Bu bağlamda konunun doğrudan istihbarat tarafı gündeme gelmektedir.
Güvenlik, savunma ve istihbarat alanına ilişkin olarak Türkiye’nin potansiyel YZ stratejisinin önemini bağıra çağıra anlatmaya gerek yok, her şey açıktır. Zaten, YZ teknolojilerindeki gelişmeler günümüzde ekonomik ve sosyal yaşamın her alanına nüfuz etmiş ve günümüzde YZ’nın nüfuz etmediği çok az alan kalmıştır.
YZ her geçen gün giderek büyümekte devletler ve uluslararası firmalar büyük endüstri olan teknolojilerine ciddi yatırımlar yapmakta ve dev üretim programları planlamaktadırlar.
YZ ve robot teknolojilerinin hızla ileri bir boyuta evirilmesi devletlerin savunma ve güvenlik ihtiyaçları kapsamında YZ ürünleriyle yakından ilgilenmesine neden olmaktadır.
YZ’nın gelişmesi, devletlerin savunma ve güvenlik ihtiyaçlarında da yeni durumların ortaya çıkmasına yol açmaktadır. YZ iş, emek, ekonomi, sosyal ilişkiler, psikoloji, güvenlik, savunma ve istihbarat alanlarında yeni bir sürecin ortaya çıkmasını hızlandırırken Türkiye bu konuda da istihbarat birimlerinin koordine edebileceği bir birim oluşturmalıdır.
Samuel Bendett’in 2017’de The National Interest’te yayınlanan makalesinde, “ABD Ordusu Rusya’nın Katil Robotlarından Korkmalı mı?” başlığı bir hayli düşündürücü… Yapay zekâ gelecekte savaş alanındaki bir askerin veya bir savaş uçağındaki pilotun yerini alacağı, askeri araçların yapay zekâ ile yönetileceği günlerin yaklaştığını haber veriyor.
YZ ürün, model ve teknolojilerinin yönetimi de son yıllarda devletlerin arasındaki güç ve istihbarat mücadelesi de rekabet süreçlerinin tesiri altındadır.
Unutmayalım, ABD ordusu, radikal terör hedeflerini tanımaya yarayan YZ algoritmalarını günümüzde Suriye ve Irak’ta aktif olarak kullandığını görebiliriz. Maven Projesi kapsamında kullanılan öğrenebilen makine algoritmaları terör hedeflerini tanıyarak bu bilgileri “Robotik Süreç Otomasyonu (RPA)”na bildirmektedir. RPA’lar da bu terör hedeflerini imha etmektedirler. Merkezi İstihbarat Ajansının da (The Central Intelligence Agency, CIA) Marven Projesi’ne benzeyen 137 farklı projeyi kullanmakta olduğu iddia ediliyor.
Sadece askeri saldırı gücü ve istihbarat alanında değil lojistik faaliyetlerin sürdürülmesi esnasında da ABD Hava Kuvvetleri tarafından teknik hata ihtimallerini önceden bildiren YZ algoritmaları kullanılmaktadır.
Türkiye’nin Ulusal YZ Stratejisi bağlamında öncelikle istihbarat bir BBB kurarak bu konuda yapılan çalışmaları organize edebilecek bir birim oluşturmalıdır. Bu konuda deneyimli insanların çalışmaları, gücü, potansiyeli ve deneyimleri bir araya getirilmeli ve bu çalışmalar mümkün olduğunca gizli tutulmalı ve kimlik bilgileri korunmalıdır.
Uluslararası sistemde güç mücadelesi içinde olan birçok devlet YZ teknolojilerini geliştirme noktasında bir fırsat olarak okumakta ve bu alanda stratejiler belirleyerek planlamalar yapmaktadırlar. Türkiye’de YZ ile ilgili ulusal stratejisi belirleyerek ülkeler arasındaki bu mücadele yerini almalıdır.
(Devam edecek)
YARARLANILAN KAYNAKLAR: Ali Burak Darıcılı , (2020), Koronavirüs Sonrası Dönemde Yapay Zeka Türkiye’nin Yol Haritası Nasıl Olmalı?, Seta Analiz, Mayıs, İstanbul; Eşref, Adalı (2017), “Yapay Zekâ”, İTÜ Vakfı Dergisi, Ocak-Mart, Sayı: 75, İstanbul; Samuel Bendett, (2017), “Should the U.S. Army Fear Russia's Killer Robots?”, The National İnterest, November, 8
Mehmet BİLGEHAN
FACEBOOK YORUMLAR