Yakup Cemil'in Hayatı Kitaplaştırıldı

İttihâd ve Terakki Cemiyeti'nin önemli ismi Yakup Cemil'in hayat hikayesi, Dr. Hasan Ali Polat tarafından efsanelerden arındırılıp arşiv belgeleri ve diğer kaynaklara dayandırılarak kitaplaştırıldı. Dr. Hasan Ali Polat'ın kaleme aldığı "Yakup Cemil/Hayatı ve Divan-ı Harp Sorgu Tutanağı" adlı kitap sadece Yakup Cemil'in biyografisini sunmuyor; sorgu tutanaklarında yer alan, İttihadçıların çekişmelerine ait bilgileri de gün ışığına çıkarıyor.

Yakup Cemil'in İttihâd ve Terakki Cemiyeti ile öne çıkan ve Cemiyetin müdahalesiyle 11 Eylül 1916'da kurşuna dizilmek suretiyle trajik şekilde sona eren hayatının anlatıldığı kitap bugüne kadar ana baba adından başlayarak yapılmış birçok hatayı da tashih ediyor. Nihayetinde kitap; silah ve siyaset arasında tükenmiş bir ömrün, Yakup Cemil'in; Bursa seyahati ve Prens Sabahaddin'in hususi kâtibi Satvet Lütfi ile ilişkisini, münferit sulh çerçevesindeki on beş maddelik manifestosunu, Meserret Oteli toplantılarını, Sapancalı Hakkı, Mümtaz Bey ve Hüsrev Sami ile ilişkilerini, Kara Kemal, Bahaeddin Şakir, Doktor Nazım ve Midhat Şükrü gibi isimlerle görüşmelerini, Enver Paşa ve Talât Bey hakkındaki değerlendirmelerini, Mustafa Kemal Paşa'nın Harbiye Nazırlığı meselesini, imzalı ifadelerinden öğrenebilme imkânı sunuyor; Yakup Cemil meselesiyle ilgili Mustafa Ragıp Esatlı, Hüsamettin Ertürk ve Galip Vardar'ın yazdıkları bazı hususları tashih etmenin yanında bu meselenin Almanya'nın İstanbul Büyükelçiliği raporlarına yansımasını da ele alıyor.

Dr. Hasan Ali Polat; Yakup Cemil'in, İttihâd ve Terakki Cemiyeti'nin siyaseten tıkandığı yerlerde devreye giren fedai zabitan grubu içerisinde çok önemli bir şahsiyet olduğuna dikkat çektikten sonra çalışması hakkında şu değerlendirmeyi yapıyor:

"İttihâd ve Terakki Cemiyeti söz konusu olduğunda özellikle de fedailerden bahsedildiğinde akla ilk gelen isimlerden birisi Yakup Cemil'dir. Ancak bu şahsiyet hakkında birkaç çalışma hariç dişe dokunur bir eser üretilmez; âdeta göz ardı edilir. Nitekim hakkında yazılanların çoğu da hakikatten ziyade efsanelerle sarıp sarmalanmış hikâyelerden oluşmaktadır. Bu kitap, arşiv belgelerine dayanarak Yakup Cemil'in 11 Eylül 1916 tarihinde kurşuna dizilmesine kadarki hayat hikâyesini ortaya koymanın yanında Divan-ı Harp tutanaklarını ilk defa gün yüzüne çıkarıyor. İlk defa Yakup Cemil kendi ağzından hayatına dair anekdotlar sunuyor ve hükümet darbesi iddialarına bizzat kendisi cevap veriyor. Ayrıca Kara Kemal, Bahaeddin Şakir, Doktor Nazım ve Midhat Şükrü gibi isimlerin hükümet darbesi iddialarına nasıl baktıklarını da ortaya koyuyor. Darbede devrileceği iddia edilen hükümetin Harbiye Nazırı Enver ve Dahiliye Nazırı Talat Beylerin Yakup Cemil meselesi hakkında kendilerine yöneltilen sorulara verdikleri cevaplar da bu kitapta yer alıyor...

Mustafa Kemal Paşa'nın Harbiye Nazırı olarak adının geçmesi meselesi de bu kitapta yer alan konular arasında. Ayrıca Dr. Resul Alkan'ın belge paylaşımı ile Alman arşivinden de bu çalışmada istifade edildi. Bu belgeler Dr. Fatih Çolak'ın çeviri desteğiyle kitapta kullanıldı. Bu belgeler İstanbul Büyükelçiliğinin mesele hakkındaki değerlendirmelerini ortaya koyuyor.

Ötüken Neşriyat

Tel:(0212) 251 03 50
Ahmet Yabuloğlu