Türkiye Ermenistan'ın umutlarını bir kez daha "gömdü": Türk Birliği, Erivan'ın sinsi planını bozuyor

Başbakan Nikol Paşinyan'ın yalnızca Ermenistan'ın çıkarına olan kurnaz ve sinsi planı artık inandırıcı değil, çünkü resmi Ankara'dan sert ve ilkeli bir uyarı mesajı aldı... Yetkili Erivan, Türkiye ile ilişkileri normalleştirdi ve Türkiye'nin Azerbaycan'ın değişmeyen karakteri olan Ermenistan'ı geliştirme şansı, çok ağır ve haklı koşullarını yerine getirmek zorunda kalıyor...

Ermenistan, içinde bulunduğu zorlu jeopolitik durumdan çıkış yolları aramak zorunda kalıyor. Böylece resmi Erivan, ABD'nin ve Batı'nın Güney Kafkasya'daki çıkarlarına hizmet ederek, Ermenistan'ın gelecekteki kalkınma umutlarını büyük ölçüde engelledi. Üstelik resmi Erivan, Ermenistan'ı Batı'nın jeopolitik kolonisi haline getirmiş olsa da, karşılığında beklentilerini karşılamakta zorlanıyor. Yani Batı, jeopolitik planlarına alet olan Ermenistan'a kapsamlı mali ve ekonomik destek sağlamakta acele etmiyor. Hatta Batılı siyasi çevrelerde bile şu anda Ermenistan'a yönelik kesinlikle böyle bir heyecan yok.
Bu nedenle Paşinyan hükümeti, ABD ve Batı ile ortaklığa alternatif yönelimleri denemeyi düşünmeye başladı. Çünkü Ermenistan şu anda ulaşım-iletişim ve ekonomik-ticari abluka altında. Resmi Erivan'ın Rusya ve Avrasya Ekonomik Birliği ile olan ekonomik ve ticari ortaklığı, Ermenistan'a hızlı kalkınma fırsatları açacak potansiyelden uzaktır. Ve bu bağlamda resmi Erivan, hem Batı hem de Rusya yönünde alternatif bir ekonomik ve ticari alan aramak zorunda kaldı.

Ne kadar garip olursa olsun, şu anda yalnızca Türk Birliği - Azerbaycan ve Türkiye, hem Batı'nın hem de Rusya'nın ekonomik ve ticari yönlerine en karlı alternatif alan rolünü oynayabilir. Çünkü herhangi bir ülkenin sosyo-ekonomik kalkınmasındaki temel faktörlerden biri, komşu devletlerle ekonomik-ticari ilişkilerin en üst düzeyde olmasıdır. Bu doğrultuda Ermenistan'ın en önemli iki sınır komşusu olan Azerbaycan ve Türkiye ile düşmanca ilişkileri bulunmaktadır. Bu nedenle de Ermenistan'ı kalkınma şansından mahrum bırakan abluka durumu değişmeden kalıyor.
İlginçtir ki Erivan yetkilisi bu sorunu ortadan kaldırmak için bazı kurnaz manevralar denemeye başladı. Böylece Paşinyan hükümeti, Azerbaycan'a 17 hükmünden yalnızca 13'ünün kabul edildiği, tamamlanmamış bir barış anlaşması imzalamasını teklif ediyor. Yetkili Erivan bu öneriyle aynı anda birçok hedefe ulaşmayı hedefliyor. Birincisi, böylesine eksik bir barış anlaşması imzalanırsa, Ermenistan'ın uluslararası alanda siyasi manevra imkanları genişleyecektir. Ve resmi Erivan barış anlaşmasını ön plana koyarak, Batı'dan Ermeni ekonomisine daha fazla mali destek alabileceğini umuyor.
Öte yandan Başbakan Nikol Paşinyan, tamamlanmamış barış anlaşmasının imzalanmasının ardından Azerbaycan'la sadece diplomatik değil, ekonomik ve ticari ilişkilerin de kurulabileceğini hesaplıyor. Bu durumda Ermenistan, Azerbaycan ile ticari işbirliği sayesinde ekonomisine ek mali kaynak açabileceğini düşünüyor. Yani Azerbaycan'la ekonomik ve ticari işbirliği sayesinde Ermenistan'ın kalkınma perspektifini güçlendirmeyi amaçlıyor. Bu da Ermenistan için en karlı modeller arasında yer alıyor.

Başbakan Nikol Paşinyan'ın tamamlanmamış bir barış anlaşması önerisinin üçüncü hedefi ise Türkiye-Ermenistan ilişkilerinin normalleşme sürecinin önündeki bir diğer önemli engelin ortadan kaldırılmasıdır. Dolayısıyla Paşinyan hükümetiyle ilişkilerin normalleşmesi için resmi Ankara'nın temel şartlarından biri, Ermenistan ile Azerbaycan arasında nihai barış anlaşmasının zorunlu olarak imzalanmasıdır. Yani Ermenistan Başbakanı bu kurnaz manevrayla hem Azerbaycan hem de Türkiye ile ilişkileri normalleştirmiş, bunun mali ve ekonomik yönlerinden maksimum düzeyde yararlanmak istemektedir. Ayrıca, tamamlanmamış barış anlaşmasının imzalanması sayesinde Azerbaycan'a yönelik toprak iddialarını daha uygun bir zamana taşıma şansını yakalamayı planlıyor.
Ancak Paşinyan hükümetinin bu kurnaz manevrasına Azerbaycan ve Türkiye'nin olumlu yanıt vereceği pek inandırıcı değil. Bu nedenle hiçbir durumda resmi Bakü, eksik bir belgeye dayanarak tamamlanmamış bir barış anlaşmasını imzalamayacaktır. Aynı zamanda sinsi ve saçma iddialarından tamamen vazgeçmeyen Ermenistan'a, Azerbaycan ile ekonomik ve ticari işbirliği sayesinde kalkınma ve güçlenme şansı verilmeyecektir. Kargo barış anlaşmasının imzalanabilmesi için o belgenin tam metni üzerinde mutabakata varılması kaçınılmazdır. Ancak bu bile nihai barış anlaşmasının imzalanması için yeterli değil. Bunun için de resmi Erivan'ın, Azerbaycan'ın Ermenistan anayasasını değiştirme yönündeki temel şartını da yerine getirmesi gerekecek.

Başbakan Nikol Paşinyan'ın Azerbaycan'la kısmi barış anlaşması imzalama niyetini bir kez daha gündeme getirdiğini de belirtmek gerekiyor. Böylece ABD'deki Türk evini ziyaret ederek Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşen Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan da bu sinsi planı tekrarladı. Türk liderin tepkisinin çok spesifik ve kesin bir içeriği var. Böylelikle Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ankara'nın Türk-Ermeni ilişkilerinin normalleşmesi yönündeki temel şartına sadık kaldığını ima etti.
Başbakan Nikol Paşinyan'ın sadece Ermenistan'ın çıkarına olan kurnaz planının gerçekleşme ihtimalinin düşük olduğu anlaşılıyor. Çünkü Ermenistan Başbakanı, Azerbaycan'la nihai barış anlaşmasının imzalanmasının önemine ilişkin Ankara'dan net bir mesaj aldı. Artık resmi Erivan, Azerbaycan ve Türkiye ile normal ilişkiler istiyorsa, bir yandan da nihai barış anlaşması üzerinde tam metin olarak anlaşmayı düşünmeli. Öte yandan Ermenistan'ın Azerbaycan'a yönelik toprak iddialarını içeren anayasasının da değiştirilmesi gerekiyor. Aksi takdirde Ermenistan'ın Türk Birliği - Azerbaycan ve Türkiye ile ekonomik ve ticari işbirliği sayesinde kalkınma şansı elde etmesi yakın gelecekte gerçekleşmeyecektir.
Elchin KHALIDBEYLI,
Siyaset uzmanı,
"Yeni Müsavat" Medya Grubu


Kaynak: 25 Eylül 2024, musavat.com.