Türkiye Ermenistan'ın umudu oluyor
20 Ekim 2024 - 11:19
3+3 formatı Kafkasya'ya barış ve istikrar vaat ediyor: Ermeniler bunu zaten anlıyor
Cuma günü İstanbul'da Türkiye, Azerbaycan, İran, Rusya ve Ermenistan dışişleri bakanlarının katılımıyla "3+3" formatı çerçevesinde bir toplantı gerçekleştirildi. Gürcistan'ın katılmadığı toplantıda Ermenistan-Azerbaycan barış süreci, bölgede iletişim kanallarının açılması ve taraflar arasında ekonomik işbirliğinin geliştirilmesi konuları ele alındı. Özellikle Ermenistan ile Türkiye arasındaki sınırların açılması konusu ilgi odağındaydı.
Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Ermenistan anayasasının değiştirilmesi gerektiğini vurgularken, Ermenistan tarafı sınırların açılması konusuna daha fazla vurgu yaptı. Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan, Türkiye ile Ermenistan arasındaki sınır geçiş noktasının inşaatının zaten tamamlandığını, Erivan ile Ankara'nın Gümrü-Kars demiryolu hattının inşası konusunda anlaşmaya vardığını söyledi.
Mirzoyan, bu hattın faaliyete geçmesi durumunda Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki demiryolu hattının (Zangezur üzerinden) yanı sıra Basra Körfezi, Hazar Denizi ve Akdeniz arasında güçlü bir ulaşım bağlantısı kurulacağını söyledi.
Görünüşe göre, İstanbul'daki toplantıda Ermenistan, ulaşım yollarının ve en önemlisi Türkiye ile sınırların açılmasına ağırlık verdi. Çünkü Ermenistan'ın da Azerbaycan gibi Türkiye üzerinden Avrupa'ya erişimi var. Paşinyan, kendisinin ve ülkesinin geleceğinin Türkiye ile uzlaşmaya ve sınırların açılmasına bağlı olduğunu anlıyor. Aksi takdirde Avrupa'ya "açılma" politikası başarısızlıkla sonuçlanacak ve hükümetinin ömrü uzun sürmeyecektir. Bu anlamda Paşinyan'ın artık temel önceliği, Mirzoyan'ın dediği gibi Gümrü-Kars demiryolu hattını başlatarak Ermenistan'ın Akdeniz'e ve Basra Körfezi'ne erişimini sağlamak için Ankara ile dil bulup sınırları açmaktır. Yani Ermenistan'ın dünya ticaret yollarına erişimini sağlamaktır.
Bu anlamda Erivan'ın son dönemde yüzünü Ankara'ya çevirmesi siyasi ve jeopolitik zorunluluktan kaynaklanmaktadır. Gerçek şu ki, yaz aylarında Rusya ile İran arasında Zengezur Koridoru'na ilişkin müzakerelere ilişkin çıkan haberler Erivan için bir uyarı niteliğindeydi. Çünkü Moskova ve Tahran koridor konusunda ortak bir dil bulursa -ki bu çok muhtemel- Paşinyan'ın Kafkasya'da manevra alanı kalmayacak. Ermenistan başbakanı, Gürcistan'ın 2008'de yaşadığı senaryoyu kendisinin de yaşayabileceğini anlıyor. Çünkü Batı çok uzakta ve aslında Paşinyan'a alternatif de sunmuyor. Gürcistan'daki seçim sonuçları İvanaşvili hükümetinin zaferiyle sonuçlanırsa Paşinyan'ın manevra alanı önemli ölçüde daralacak. Tek çıkış yolu Türkiye ile anlaşmaya varmak, Avrupa ve Basra Körfezi'ne erişim sağlamak, bölgesel ulaşım koridorunun bir parçası olmaktır.
Tarih boyunca Güney Kafkasya'nın kaderi, askeri ve siyasi güçlerine bağlı olarak 3 imparatorluğun (Rusya, Türkiye ve İran) elinde olmuştur. Bu gerçek bugün de değişmiyor. Her ne kadar tarih boyunca bunu değiştirmeye yönelik girişimler olmuş ve olmaya devam etmektedir. Bu anlamda 3+3 formatının henüz bir alternatifi yok. Çünkü Güney Kafkasya'da istikrar ancak 3 büyük imparatorluğun uzlaşmasıyla mümkün olabilirdi. Şu anda büyük güçler arasında uzlaşma ve koordinasyon olduğu görülüyor, Güney Kafkasya cumhuriyetleri arasında uzlaşma yaratılması gerekiyor.
Kanan, Musavat.com'a özel, Musavat.com,20.10.2024
10:12
FACEBOOK YORUMLAR