Azerbaycan'ın kurtarılmış topraklarda hayata geçirdiği altyapı projelerinin en önemli aşamalarından biri olan Laçin Uluslararası Havalimanı'nın açılışı, sadece bir ulaşım projesi değil; Bu olay, siyasi, ekonomik ve jeostratejik açıdan çok katmanlı ve derin anlamlar taşıyor. Açılış törenine Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif'in katılması, bu etkinliği yalnızca yerel olarak değil, aynı zamanda bölgesel ve küresel olarak da ön plana çıkarıyor.
Bu açılış törenine katılan liderlerin seçimi tesadüf değil. Türkiye uzun zamandır Güney Kafkasya'da güçlenmek istiyor ve bunu diplomatik, askeri ve ekonomik yollarla gerçekleştiriyor. 2021'de Fuzuli, 2022'de ise Zangilan havalimanının açılışına katılan Erdoğan'ın Laçin'de bulunması, bu istikrarlı stratejinin göstergesidir. Türkiye bu bölgede doğrudan siyasi ve ekonomik aktör olmak istiyor. Ordu.az gazetesi bu konudaki analizinde, Pakistan liderinin bu etkinliğe katılmasının, Pakistan'ın Güney Kafkasya'da da yer almak istediğini gösterdiğini yazıyor.
Liderler zirvesinde Azerbaycan Cumhurbaşkanı ayrıca savunma alanındaki iş birliğine de değindi. "Ortaklığımızın önemli yönlerinden biridir. Askeri-teknik alanda ortak askeri tatbikatlar ve projeler, silahlı kuvvetlerimizin potansiyelini güçlendirmiştir. Askeri iş birliğimiz, geniş bir coğrafyada barışı ve istikrarı güçlendirmektedir."
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, konuşmasında, üç ülkenin toplam nüfusunun 350 milyona ulaştığını, toplam GSYİH'lerinin ise 1,5 trilyon dolar olduğunu hatırlattı. Türkiye Cumhurbaşkanı, "Ülkelerimizin ortak idealleri paylaştığını" vurguladı. Ankara'nın Bakü ve İslamabad ile ekonomik bağları güçlendirme yönünde daha fazla adım atmaya kararlı olduğunu da sözlerine ekledi. Erdoğan, "Ankara, ülkelerimiz arasındaki stratejik ortaklığı güçlendirmeye yönelik her türlü adımı destekliyor" dedi. Bölgesel süreçlerin Türkiye, Azerbaycan ve Pakistan arasındaki iş birliğinin önemini vurguladığını kaydetti.
Türkiye Başkanı, üç ülkenin dış bakanlıklarına Ankara, Bakü ve İslamabad arasında gelecekteki işbirliği için yapısal bir temel oluşturmak için adımlar atması talimatı verildiğini söyledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Ülkelerimiz arasında ticaret, yatırım, ulaştırma, enerji, askeri-endüstriyel kompleks ve terörle mücadele alanlarında ortak diyalog gündeminin çerçeveleri hazırlanacak" dedi.
Erdoğan, Türkiye, Azerbaycan ve Pakistan liderleri arasında üçlü zirvelerin düzenli olarak gerçekleştirileceğini söyledi. "Ayrıca bakanlar düzeyinde toplantılar da planlanıyor" diye kaydetti. Ulaştırma sektörünün üçlü iş birliğinin stratejik alanlarından biri olduğunu kaydeden Türk lider, Ankara-Bakü-İslamabad arasındaki diyaloğun üç ülkenin halklarına fayda sağlayacağına olan inancını dile getirdi.
Pakistan Başbakanı, "Pakistan, Türkiye ve Azerbaycan gibi samimi kardeşlerine sahip olduğu için şanslıdır." dedi. "Sizler yanımızda aşılmaz bir kaya gibi durdunuz ve size tereddütsüz güveniyoruz. Silah arkadaşları olarak her zaman barışı, adaleti ve ahlaki değerleri ön planda tutacağız."
Laçin'de yeni bir siyasi mimarinin kurulduğu açıklandı. Cumhurbaşkanı Aliyev'in "Mesajlarımız muhataplarına ulaştı" açıklaması ve Erdoğan'ın "Üç devlet, bir millet" sözleri dosta ve düşmana yeterince açık mesajlardı.
Yeni Musavat'a konuşan Prof. Dr. Gabil Hüseynli, yeni bir yapılanmaya tanıklık edildiğini söyledi. Ona göre Pakistan nükleer bir devlet, Türkiye NATO'nun en büyük ordusuna sahip ikinci ülkesi ve Azerbaycan müttefiklerinin kimliğini Laçin'den dünyaya bir kez daha gösterdi: "Bu ilişkiler daha da güçlenecek. Azerbaycan, kendisine tepeden bakan bazı komşularına ve "Laçin koridorunu" onun üzerinden yeniden yaratmak isteyenlere gücünü gösterdi. Genel olarak, hem bölgede hem de dünyada Azerbaycan'a karşı bazı hain senaryolar hazırlamak isteyenlere birlik gösterildi. Üç kardeş devletin liderlerinin Laçin'deki açıklamaları tarihi ve gurur verici bir olaydı."
G. Hüseynli'ye göre, hem Rusya, hem Fransa hem de diğer güçler bu mesajlardan bazı sonuçlar çıkarmış olacaklar : "Azerbaycan artık eskisi gibi değil. Karabağ'da çatışma yaratmak mümkün olmayacak. Laçin, Ermenistan ile sınır bölgesi ve burada en üst düzeyde güvenliğin sağlanmış olması ve olayın gerçekleşmesi, hiçbir Azerbaycan karşıtı merkezin kendini yormaması ve herhangi bir plan yapmayı düşünmemesi gerektiğini gösterdi. Bu üçlü büyük bir güç olarak ortaya çıkıyor."
Siyasi analist Mahammad Asadullazadeh, Azerbaycan, Türkiye ve Pakistan arasındaki üçlü askeri-siyasi iş birliğinin bölgesel siyasette yeni bir platform olduğuna inanıyor. Ona göre, üç ülke de son yıllarda kesin askeri zaferler elde etti: "Türkiye Suriye'de kazandı. 40 yıldır faaliyet gösteren PKK tasfiye edildi. Azerbaycan, Ermenistan'a karşı kesin bir zafer elde ederek toprak bütünlüğünü güvence altına aldı. Pakistan, Hindistan ile son askeri çatışmada kesin bir zafer elde etti. Üç galip ülkenin üçlü işbirliği formatı benzersizdir ve taraflar arasındaki askeri işbirliği gelecekte yeni bir düzeyde devam edecektir."
Siyasi yorumcu Asıf Nerimanlı'ya göre, üç ülke, bölgenin Doğu Zengezur'dan geçiş noktası olarak yer aldığı Orta Koridor da dahil olmak üzere Güney Kafkasya'da birlik ve beraberliklerini ortaya koydu. Ona göre, Laçin'den Güney Asya bölgesine aynı birlik mesajı iletildi: "Hem Aliyev hem de Erdoğan, Hindistan'ın Pakistan'a saldırısına değinerek, ateşkesin sağlanmasını ve BM kararlarına uygun olarak çatışmanın (Keşmir) barışçıl bir şekilde çözülmesini desteklediler. Her iki lider de doğrudan Hindistan'ı hedef almasa da, BM kararları ve dayanışma mesajıyla Pakistan'a desteklerini bir kez daha dile getirdiler. Laçin Zirvesi, Ankara-Bakü-İslamabad hattında "Üçlü İttifak"ın kurulduğuna ve 44 günlük savaştan sonra zaman zaman gündemde olan üçlü askeri ittifak beklentilerinin, siyasi, ekonomik ve diğer alanlardaki stratejik ilişkilerin genişlemesiyle arttığına olan inancı güçlendirdi." Siyasi yorumcu, Türkiye-Azerbaycan-Pakistan stratejik ilişkilerinin, ortaya çıkan çok kutuplu ilişkiler sisteminde dengeleyici ve aynı zamanda belirleyici bir "Orta Güç" olarak değerlendirilebileceği görüşünde.
Emil SALAMOĞLU,
“Yeni Müsavat”
Kaynak: 30 Mayıs 2025, https://musavat.com/news/daglar-arasinda-uc-dost-yeni-regional-blokun-siqnali_1173105.html
FACEBOOK YORUMLAR