TÜRK HALK OZANI ÂŞIK VEYSEL 126 YIL ÖNCE DÜNYAYA GELDİ

Türk âşık şiirinin 20. yüzyıldaki en önemli temsilcisi sayılan, türküleri çalınıp söylenmeye devam eden Âşık Veysel Şatıroğlu, 126 yıl önce (25 Ekim 1894) Sivas’ın Şarkışla ilçesinin Sivrialan köyünde doğdu.

Çocukluğunda, 7 yaşındayken geçirdiği çiçek hastalığı yüzünden sağ gözünü, daha sonra da babasının elindeki övendirenin (ucu çivili uzun değnek) saplanması üzerine sol gözünü kaybetse de, on yaşında saz çalmaya başlayıp, 78 yıllık ömrüne şiirler ve türküler sığdırdı.

HEM YUNUS EMRE’NİN HEM KARACAOĞLAN’IN ETKİSİ

Soyadı kanunundan sonra Şatıroğlu soyadını alan Âşık Veysel, edebiyat dünyasına Ahmet Kutsi Tecer tarafından, ilk defa 5 Ocak 1931’de düzenlenerek on beş âşığın çağrıldığı Sivas Âşıklar Bayramı’nda tanıtılmıştır. Takip eden yıllarda gezgin âşıklar geleneğini bir anlamda devam ettirerek sazıyla birlikte Türkiye’nin büyük bir kısmını dolaşmış, bir dönem köy enstitülerinde saz öğretmenliği de yapmıştır. Cumhuriyet’in 10. yıl dönümünde Atatürk için söylediği destan, ilk şiiri olmuş, ilk şiir kitabı olan Deyişler de 1944’te Ankara’da Halkevleri Genel Merkezi tarafından basılmıştır. Aşık Veysel’in 1949’a kadar yazdığı tüm şiirler Sazımdan Sesler adlı kitapta toplanırken, ölümünden önce yazdığı bütün şiirlerini en son 1970’te Dostlar Beni Hatırlasın adlı kitabında topladı.

İstanbul’da 1952’de adına büyük bir jübile düzenlenen Âşık Veysel, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) tarafından 1965’te “ana dilimize ve millî birliğimize yaptığı hizmetlerden dolayı” özel bir kanunla vatanî hizmet tertibinden aylık bağlandı. Hayatı esnsasında şiirlerini çalıp söylediği plaklar dışında “Karanlık Dünya” adı ile kendisinin ve köyünün görüntülendiği bir film de çekildi. Filmin senaryosunu Bedri Rahmi Eyüboğlu yazdı, Metin Erksan yönetti.

Büyük Türk halk ozanı Âşık Veysel, 21 Mart 1973’te doğduğu köy olan Sivrialan’da yaşamını yitirdi, köyünde defnedildi. Vefatının ardından evi, içindeki bütün eşyaları ile korunarak müzeye dönüştürüldü. Şairin 21 Mart tarihindeki tüm yıl dönümlerinde köyünde anma törenleri yapılmaktadır. Vefatından seneler sonra Sivas’ta 1994’te Cumhuriyet Üniversitesi’ne bağlı Âşık Veysel Meslek Yüksekokulu açıldı. Devlet Opera ve Balesi tarafından kasım 2014’te Âşık Veysel’in ölümünün 41. yılı anısına türkülerinden hareketle, tek perdelik dans tiyatrosu “Dostlar Beni Hatırlasın” hazırlanarak sahneye konuldu. Prömiyere onur konuğu olarak Âşık Veysel’in kızı ve torunlarının katıldığı açıklanan gösterinin rejisörlüğünü İhsan Bengier yaparken, Almula Ersoy, Ayşegül Aydemir, Deniz Alp, Sevim Başol ve Müge Gündüz gibi isimler rol aldı.

Bazı şiirlerinde Yunus Emre etkisi diyebileceğimiz halk tasavvufundan izler barındıran Âşık Veysel, aşk temalı şiirlerinde de Karacaoğlan’ın geleneğini bir anlamda devam ettirmiştir. Çoğu yorumcu tarafından âşık şiiri geleneğini ve yaşadığı dönemi şiirlerinde ustalıkla bir araya getirdiği vurgulanmaktadır.

Kaynak: Kırım Haber Ajansı - QHA