Türk dünyasının geçmişinde, bugününde ve geleceğinde kültürün rolü

Türk dünyasının geçmişinde, bugününde ve geleceğinde kültürün rolü

Ekber GHOSHALI

Türk dünyasının tarihi ve kültürü binlerce yıla uzanan derin köklere sahiptir. Aslında tarih, kültürü şekillendiren ve biçimlendiren olaylarla (günlükler, yıllıklar) başlar. Kültür, insanın akıl, çalışma ve manevi gücüyle yarattığı değerlerin evrensel bütünüdür. Türk halkları, çok geniş bir coğrafyada dil, edebiyat, sanat ve gelenekler açısından zengin bir kültürel miras yaratmışlardır. Bu mirası sadece korumakla kalmamış, aynı zamanda kültürel değişimler yoluyla dünyanın çeşitli bölgelerini, özellikle Avrasya'yı etkilemişlerdir. Aynı zamanda özellikle din ve dil alanlarında başka kültürlerden etkilenmişler ve yeni unsurlar benimsemişlerdir.
Türk kültürel mirasının yayılması ve tanıtılması
Türk kültürü yüzyıllardır farklı coğrafyalara yayılmış ve Türk halklarının ortak değeri haline gelmiştir. Bugün o kültür, yaratıcı gücüyle, üretkenliğiyle ve karşılıklı etkisiyle gelişmeye devam ediyor. Ancak geçmişte daha etkili olan Türk kültürünün, son yüzyıllarda daha fazla dış etkiye maruz kaldığı da kabul edilmelidir. Eski çağlarda yeni din sistemlerini benimseyip devlet çıkarlarına uygun hale getiren Türkler, son yüzyıllarda daha çok teknoloji ve diplomasi kültüründen etkilenmişlerdir.
Bu bağlamda, ilk sayısı 25 yıl önce yayımlanan "Yüce Erek" dergisi, Türk dünyasının kültür, tarih ve etnografya alanlarında önemli araştırmalar yürütmekte, ortak kültürel mirasın korunması ve gelecek nesillere aktarılması yolunda değerli katkılarda bulunmaktadır.
Türk dünyasının geçmişi: Ortak bir kültürün temelleri
Türk dünyasının geçmişi ortak bir kültürün oluşumunun temellerini göstermektedir. Türk halkları tarih boyunca bir arada yaşamış, ortak kahramanlık destanları yaratmış, ortak dil ve din inançlarına sahip olmuşlardır. Türkistan coğrafyasında göçebe bir hayat yaşayan atalarımız, zamanla Anadolu, Kafkasya, Sibirya ve Balkanlar'ı da kapsayan geniş bir coğrafyaya yayılmışlardır. Bu göçler Türk halklarının dilini, geleneklerini, kültürel bağlarını zenginleştirdi.
"Korku Dede", "Manas", "Kutadgu-Bilik", "Alpamış", "Köroğlu" ve diğer destanlar Türk halklarının ortak kültürünü yansıtan muhteşem örneklerdir. Bu miras, bugün de Türk birliğinin güçlenmesinde önemli rol oynamaya devam etmektedir.
Günümüz Türk dünyası:

birlik ve beraberlik
Bugün Türk halkları arasında kapsamlı işbirliği için geniş fırsatlar ortaya çıkmıştır. Özellikle Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra bağımsızlıklarını kazanan Türk devletleri, Türkiye ve Azerbaycan ile birlikte siyasi, ekonomik ve kültürel alanda işbirliklerini güçlendirmişlerdir.
TÜRKSOY, TÜRKPA, Uluslararası Türk Akademisi, Uluslararası Türk Kültür ve Miras Vakfı ve hepsinden önemlisi Türk Devletleri Teşkilatı gibi kurumlar aracılığıyla ortak kültürel ve dil bağları daha da güçlendirilmekte, ortak projeler hayata geçirilmektedir. Dünya Genç Türk Yazarlar Birliği gibi sivil toplum kuruluşları da bu kültürel bağların gelişmesine katkı sağlıyor.
Bu işbirliğinin amacı sadece tarihi kökleri korumak değil, aynı zamanda ortak kültürü çağdaş değerlerle zenginleştirerek yeni nesillere aktarmaktır. Bu süreçte 25 yıldır faaliyet gösteren Yüce Erek Dergisi de özgün bir rol üstlenmiş, Türk halklarının tarihini, edebiyatını, sanatını tanıtmak için önemli çalışmalar yapmıştır.
Türk dünyasının geleceği:

Kültürün rolünün güçlendirilmesi
Türk dünyasının geleceğinde kültürün rolü daha da artacaktır. Çünkü ortak kültür, milli kimliğin güçlendirilmesinde, birlik ruhunun korunmasında, işbirliğinin geliştirilmesinde başlıca etkenlerden biridir.
Küreselleşme sürecinde Türk halklarının kültürlerini korumaya ve dünya kültürüne katkıda bulunmaya devam etmeleri gerekmektedir. Çağdaş teknolojilerin uygulanmasıyla Türk kültürünün daha geniş kitlelere ulaştırılması mümkün ve önemlidir. Özellikle dijital platformlar aracılığıyla genç nesillerin ilgisi artırılabilir.
Ortak alfabe konusunda bugün ciddi ilerlemeler kaydedilmesi memnuniyet vericidir. Aynı zamanda Ahmed Yesevi Kazak-Türk Üniversitesi, Manas Üniversitesi, Türkiye-Azerbaycan Üniversitesi gibi ortak yükseköğretim kurumları ve ortak televizyon projeleri Türk halklarını birbirine daha da yakınlaştırıyor.
Çağdaş eğitim programlarının uygulanması ve ortak değerlerin ve tarihi şahsiyetlerin yeni eserlere yansıtılması, özellikle gençler arasında ortak Türk tarihi ve kültürünün yaygınlaştırılması yolunda önemli adımlardır. Bu tür girişimler Türk halklarının birliğini güçlendirecek ve kültürün bu birliğin temel direklerinden biri olmasını sağlayacaktır.
Bu bağlamda

Yüce Erek Dergisi, Türk kültürünün geçmişten geleceğe uzanan yolculuğunu aydınlatan, onu yaşatmayı ve korumayı misyon edinen değerli platformlardan biridir. Dergi, Türk dünyasında kültürün yeri ve rolünü vurgulamanın yanı sıra, okuyuculara ortak değerlerin aktarılmasında da önemli rol oynuyor.
Türk dünyasının geçmişi, bugünü ve geleceği hakkında sağlam bir zihin oluşturmak, sadece tarihî bilgiye dayanmak değil, aynı zamanda geleceğe yönelik somut stratejiler inşa etmek anlamına gelir.
"Ortak bir geçmişten ortak bir geleceğe" doğru ilerlediğimizi kabul edip, "uzun ve ince bir yoldan" geçtiğimizi unutmazsak, birlikte yeni başarılara imza atmak mümkün!
Kardeş Türkiye Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın ifade ettiği gibi, "Daha adil bir dünya mümkün" ve bu adaletin en önemli sütunlarından biri de Türkiye'nin birlik ve beraberliğinin gücüdür.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Milli Meclis’teki göreve başlama töreninde (14.02.2024) şunları söyledi:

“…öncelikle Türk Devletleri Örgütü çerçevesinde çalışmalarımızı sürdüreceğiz. Bu bizim için bir önceliktir. …Çünkü bu bizim ailemiz. Başka ailemiz yok. "Bizim ailemiz Türk dünyasıdır."
Çuvaşlar: EPİR PULNA, PUR, PULATPAR! dediler.

("Vardık, varız, var olacağız!")
Saha-Yakutlar dediler ki: URUY-AYKHAL!
Yüce Erek Dergisi'nin kuruluş yıldönümü kutlu olsun!

Yaşasın!
Not: Yazı ilk olarak "Yüce Erek" (Türk Dünyası Düşünce, Kültür, Araştırma dergisinin) 25. özel sayısında yayımlanmıştır.  https://www.turkustan.az/news/authors/110236