TİKA'dan Gazi Üniversitesi'nde 27. Yılında Srebrenitsa Gerçeği: Medeniyetin İmtihanı paneli

Ankara Gazi Üniversitesinde Srebrenitsa Soykırımı’nın yıl dönümü dolayısıyla “27. Yılında Srebnitsa Gerçeği: Medeniyetin İmtihanı” temalı panel düzenlendi. Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) desteği, Balkan Göçmenleri İktisadi Araştırma ve Sosyal Yardımlaşma Vakfı (BİSAV) ve Aliya İzzetbegoviç Vakfı ile gerçekleşen panele Faris Naniç (Aliya İzzetbegoviç Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı), Meliha Mehmedgaviç Naniç, Amor Masoviç (Bosna Hersek Kayıp Kişiler Enstitüsü Eski Müdürü), Aida Amsoviç, Prof. Dr. Admir Mulaosmanoviç (Uluslararsı Saraybosna Üniversitesi), Prof. Dr. Hariz Haliloviç (RMIT Üniversitesi), Munira Subasiç (Srebrenitsa ve Jepa Anneleri Derneği Başkanı), Suhra Sinanoviç (Podrinije Kadınları-Bratunac Derneği Başkanı) katıldı.

Türkiye’den ise, Boşnak ve Rumeli dernekler temsilcileri, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) milletvekilleri, Siyasi parti temsilcileri, kamu kurum ve kuruluşlarının üst düzey temsilcileri katıldı. Panelin açılışında TBMM Başkanı Mustafa Şentop’un mesajı okundu.  Açılış konuşmasında TİKA Başkan Yardımcısı Dr. Mahmut Çevik, TİKA’nın Saraybosna’da 1995’ten önce gayri resmi olarak faaliyetler yürüttüğünü ve daha sonra resmi olarak faaliyetler yürütüldüğünü belirtti.

TİKA, BOSNA HERSEK’TE BİNE YAKIN PROJE UYGULADI

Başkan Yardımcısı Çevik, Bosna Hersek’te kalıcı barışın sağlanması için bine yakın proje hayata geçirdiklerini kaydetti. Çevik, “Bu süre içerisinde 350 adet eğitim projesini, 60 adet sağlık, 80 üretim ve ekonomi, 90’a yakın restorasyon projesiyle Bosna Hersek’te proje uyguladık” açıklamasını yaptı.

“BOSNA’DA 3 YILDA YAPILAN TÜM OLAYLAR KATLİAM, SOYKIRIM, İNSANLIK SUÇUYDU”

BİSAV Başkanı Dr. Yüksel Özkale, “Bosna’da yaşanan olaylar dünyanın gözü önünde gerçekleşti ama maalesef sadece Srebrenitsa’da gerçekleşen olaylar Lahey Adalet Divanında gündeme getirildi. Oysaki 1992’den 1995’e kadar yapılan tüm olaylar bir katliamdı, soykırımdı ve kesinlikle insanlık suçuydu” dedi.

Gazi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Musa Yıldız ise tüm insanlığın gözü önünde gerçekleşen Srebrenitsa Soykırımına o dönemde başta Birleşmiş Milletler (BM) olmak üzere pek çok dünya ülkesinin seyirci kalmasını affetmeyeceğini dile getirdi.

Bosna Hersek İnsan Hakları ve Mülteciler Bakanlığı Bakan Yardımcısı Cevat Mahmudoviç de Gazi Üniversitesi Rektörü Yıldız’a, böyle bir toplantıya ev sahipliği yaptıkları için teşekkür etti. Mahmudoviç, “Srebrenitsa’da anma merkezi vardır. Eğer oraya 3 sene önce gittiyseniz şimdi tanıyamazsınız orayı. TİKA orada büyük katkılar sağladı, anma merkezini yenilemek için çok uğraştı” ifadelerine yer verdi.

SREBRENİTSA SOYKIRIMI: 11 TEMMUZ 1995

Takvimler 11 Temmuz 1995’i gösterdiğinde dünya, insanlık tarihinin gördüğü en korkunç olaylardan birine tanık oldu. Srebrenitsa’da 8 bin 372 Müslüman Boşnak hunharca katledildi. Bu, II. Dünya Savaşı’ndan sonra Avrupa’da yapılan en büyük katliam olarak hafızalara kazındı. Aradan geçen 25 yıla rağmen Srebrenitsa’nın acısı dinmedi. Srebrenitsa’da yaşanan olayların başlangıcı, Yugoslavya’nın parçalanmasına dek uzanıyor. Yugoslavya, 1986-1992 yılları arasında yaşanan iç savaşlar sonrası parçalandı. Ardından 1992’de Aliya İzzetbegoviç önderliğinde yapılan referandumla Bosna-Hersek bağımsızlığını ilan etti. Bağımsızlık kararı ABD, Batılı ülkeler ve BM tarafından kabul edildi. Ancak bu durum Bosna Savaşı’nın çıkmasını engelleyemedi. Sırplar, bölgedeki Boşnak ve Hırvatları uzaklaştırmak için harekete geçti. Kısa sürede Boşnak şehirlerinin pek çoğu işgal edildi. Birleşmiş Milletler, Bosna’da sivil halkı korumak için altı yerleşim birimini güvenli bölge ilan etti. Srebrenitsa da onlardan biriydi. Güvenli bölge ilan edildikten sonra şehrin 24 bin civarı olan nüfusu 60 bini geçti. Sırp zulmünden kaçanlar Srebrenitsa’ya sığınıyordu. Sırpların Srebrenitsa’ya yaklaştığını gören halk, Hollandalı Birleşmiş Milletler askerlerden kendilerini savunmalarını istedi. Ne var ki bu istekleri kabul edilmedi. Boşnaklar, şehir güvenli bölge ilan edildiğinde ellerindeki silahları teslim etmişlerdi. Sırp ordusu yaklaşırken en azından bu silahların iade edilmesini istediler ama kabul ettiremediler. Dolayısıyla tamamen savunmasız kaldılar.

KATLİAM GÜNLERCE SÜRDÜ

1995 Temmuz’unda Sırp güçleri, Srebrenitsa’daki Hollandalı Birleşmiş Milletler güçleriyle anlaşarak şehri hedef aldı. Savaş sırasında şehrin güvenliğini sağlayan Hollandalı Komutan Thom Karremans kontrolü Sırplara teslim etti. Sırpların, Ratko Miladiç komutasında Srebrenitsa’ya girmesiyle insanlık tarihinin gördüğü en acı olaylardan biri yaşandı. Şehirde askerlik çağındaki tüm erkekler, bir otobüse bindirilerek kurşuna dizilmeye götürüldü. Peşinden genç, yaşlı, kadın, erkek demeden önlerine gelen herkesi öldürmeye başladılar. Sırplar, sivil halkı ormanlık alanlarda, fabrikalarda ve depolarda katletti. Katledilen Boşnaklar, toplu mezarlara gömüldü. 5 gün boyunca devam eden katliamda 8 bin 372 kişi öldürüldü. Bosna’daki savaş bu olaydan sonra dünya kamuoyundaki baskıların artmasına neden oldu ve aynı yıl ateşkes ilan edildi.

HER 11 TEMMUZ’DA POTOÇARİ ANIT MEZARLIĞI’NDA DEFİN TÖRENİ

Sırp askerleri, cesetleri tanınmaz hale getirerek onlarca toplu mezara gömdü. Soykırım kurbanlarından 600’ü olaydan 8 yıl sonra bulundu ve Potaçari Anıt Mezarlığı’na defnedildi. Bosna halkı, aradan geçen yıllara rağmen katliam kurbanlarının toplu mezarlarını aramaya devam ediyor. Toplu mezarlarda cesetlerine ulaşılan kurbanlar, kimlik tespitinin ardından her yıl 11 Temmuz’da Potoçari Anıt Mezarlığı’nda törenle toprağa veriliyor.