TARİHTE BUGÜN: Şair Nef'i'nin İdamı ve 27 Ocakta Meydana Gelen Olaylar - Yazan: Fazlı Koksal

Dinle

27 Ocak 2021 - 18:30

Günün Portresi

Nefi

17. yüzyıl Divan Edebiyatı şairlerinin en önemlilerinden olan kasideleri ile tanınan bir hiciv üstadı olan Nef‘î 1572 yılında Erzurum Hasankale'de doğdu. Doğum yerinden dolayı kaynaklarda Erzenü'r-Rumî diye söz edilir. Asıl adı Ömer olan Nef’i küçük yaşlardan itibaren güçlü bir eğitim gördü. Nef'i Erzurum'da öğrenimini sürdürürken genç yaşında şiir yazmaya da başlamıştır. İlk şiirlerinde mahlas olarak Zarrî’yi (zararlı) kullanmıştır. Erzurum defterdarı olan Gelibolulu Müverrih Ali, onun şiirlerini görüp beğenmiş ve genç şaire Nef'i (nafi, yararlı) mahlasını kullanmasını tavsiye etmiştir..
Padişah I. Ahmet zamanında İstanbul'a geldi. Devlet hizmetine girdi ve bir süre farklı memurluklarda çalıştı. Daha sonraları II. Osman ve IV. Murad dönemlerinde yıldızı parladı ve sarayla yakın bir ilişki kurdu. Hicviyeleri ile bilinen Nef'î yazdığı hicivlerle dönemin birçok isminin nefretini ve öfkesini üstüne çekti.
Kendisi de şair olan Şeyhülislam Yahya Efendi Nef'i yi öven ancak içeriğinde Nef'i ye kâfir diyen bir kıt'a söylemiştir. Nef'i de buna karşılık olarak;

“Müftü efendi bize kâfir demiş
Tutalım ben O'na diyem müselman
Lâkin varıldıktan ruz-ı mahşere
İkimiz de çıkarız orda yalan „

Diyerek cevap vermiştir. Yine bir başka dörtlüğünde kendisine kelp (köpek) diyen Tahir Efendi'ye şu şekilde cevap verir;

“Tahir efendi bana kelp demiş
İltifadı bu sözde zahirdir
Maliki mezhebim benim zira
İtikadımca kelp tahirdir„

Nefi bu şiirde, görünürde Maliki mezhebinde köpeğin temiz bir hayvan olduğuna inanıldığı için Tahir Efendi'nin kendisine iltifat ettiğini söylerken, aslında Tahir efendiye köpek diyor.
IV. Murat tarafından korundu, daha sonraları IV. Murat kendisinden hiciv yazmamasını rica etti. Her ne kadar Nef'î padişah IV. Murat'a bu konuda söz verse de, kalemini durduramayıp Vezir Bayram Paşa hakkında bir hicviye kaleme aldı. Bu hicviyesinden ötürü, 27 Ocak 1635 günü, sarayın odunluğunda kementle boğularak öldürüldü. Sonra cesedi İstanbul Boğazı’nda denize atıldı.
Nef'î soyca Türk olmasına ve dönemine göre sade bir Türkçe kullanmasına rağmen, devrinde sarayda hakim olan Türk düşmanı anlayışa yaranmak için Türk kelimesini en ağır, en ağza alınmaz sıfatlarla kullanmaktan çekinmemiştir. Sihâm-ı Kazâ’sında Türk’e “idraksiz, köpek, hınzır, eşek, kaltaban, denî, müzevir...” gibi uygunsuz sıfatlar yakıştırmıştır.
Nef’î’nin Fırsatî hakkında yazdığı hicviye küfürlerle doludur. O hicviyeden aşağıya aldığım beyiti Türk’e hakaretlerle dolu bir küfürnamedir;

“Ne Türk idrâki yok iz’ânı yok bir kaltabân hardır
Meger gûl-ı beyâbânî ola anunla hem-millet”

Nef’î’nin şiirleri o dönem Osmanlı Aydının Türk’e bakışını göstermesi açısından dikkat çekicidir.

27 Ocakta Meydana Gelen Önemli Olaylar
1635 - Şair Nef'i idam edildi.
1829 – Selimiye Kışlası törenle açıldı
1901 - İstanbul’da Sultanahmet Meydanı’ndaki Alman Çeşmesi açıldı
1919- İstanbul'da Telefon Şirketi çalışanları, ücretlerinin arttırılması için greve gittiler.
1920- Akbaş Cephaneliği'nin soyulması İtilaf Devletleri'ni sinirlendirdi. İstanbul temsilcileri Türk Hükümeti'ne bir ültimatom verdiler ve bazı kişileri takip etmeye başladılar.
1924 - Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kurucusu Kıbrıs Mücahidi Rauf Denktaş doğdu
1931 - Türk tiyatro ve sinema sanatçısı Gazanfer Özcan doğdu.
1934 - İpek Film Stüdyosu senaryo yarışması açtı.
1940 - Millî Koruma Kanunu, Resmi Gazete'de yayınlandı.
1943 - Varlık Vergisini ödemeyen mükellefler, borçlarını "bedenen çalışarak ödemeleri" için çalışma kamplarına gönderildi. Tümü İstanbullu gayrimüslimlerden oluşan 32 kişilik ilk kafile Aşkale'ye doğru yola çıktı.
1947 - Öğretim kurumları dışında din eğitimine izin verildi.
1948 - Ali Fuat Cebesoy 290 oydan 28S'ini alarak Meclis Başkanı seçildi. CHP, muhalefetteki Mareşal Fevzi Çakmak 'a karşı bir kuvvet dengesi kurmak için bu yüksek mevkiye eski bir askeri getirme zorunluluğunu hissetmişti
1954 - Köy Enstitüleri ile İlk Öğretmen Okullarını, "İlk Öğretmen Okulları" adı altında birleştiren yasa Meclis'te kabul edildi. Böylece Köy Enstitüleri kapatıldı.
1954 - Millet Partisi kapatıldı; din esasına dayanan ve amacını gizleyen bir parti olduğu iddia edildi, yöneticileri de birer gün hapis ve 250'şer kuruş para cezasına çarptırıldı.
1956 - Yabancı petrol şirketi Mobil, Türkiye'de petrol arama ruhsatını alan ilk firma oldu.
1958 - Kıbrıs'ta 10 bin Türk "Taksim" lehinde gösteri yaptı. İngiliz askerleri topluluğun üzerine zırhlı araçlarla yürüdü, yaralananlar oldu.
1965 - Ord. Prof. Ali Fuat Başgil'in 5 yıl hapsi istendi. Ali Fuat Başgil İsviçre'de Fransızca olarak 27 Mayıs Askeri İhtilali adlı bir kitap yayınlamıştı.
1967 - Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencileri, yeni yönetmelik hükümlerini protesto için boykota başladılar.
1969 - Türkiye Tekstil, Örme ve Giyim Sanayi İşçileri Sendikası'na (TEKSİF) bağlı 5 fabrikada daha grev başladı. 7915 işçi işi bıraktı.
1972 - Süleyman Demirel, "Rejimi değiştirme gayreti siyasi suç değildir" dedi.
1973 - Türkiye'nin Los Angeles Başkonsolosu Mehmet Baydar ve Konsolos Bahadır Demir, Ermeni örgüt ASALA tarafından öldürüldü.
1984 - Ankara Cumhuriyet Savcı Yardımcısı Doğan Öz'ü öldürmekten sanık İbrahim Çiftçi hakkındaki ölüm cezası kararı Yargıtayca bozuldu. Altı yıldır tutuklu bulunan İbrahim Çiftçi tahliye edildi.
1988 - Server Tanilli'nin Nasıl Bir Demokrasi İstiyoruz adlı kitabı toplatıldı.
1994 - İçişleri Bakanı Nahit Menteşe, İstanbul Kumkapı Polis Karakolu'nda gözaltına alınan Vakkas Dost isimli vatandaşın, polis memuru Nurettin Öztürk tarafından dövülerek öldürüldüğünü açıkladı.
1995 - Çocuk Hakları Sözleşmesi, Türkiye tarafından çekince koyularak kabul edildi.
1996 - Bodrum açıklarındaki Kardak kayalıklarına, Yunan ve Türk gazetecilerin ayrı ayrı bayrak dikmeleri Türkiye ile Yunanistan arasında gerilim yarattı.
1996 - Bursa'da 1963 yılından beri hizmet veren Teleferik özelleştirildi.
2000 - Kamuoyunda, İkinci Manisa davası olarak bilinen 10'u tutuklu 14 sanığın yargılandığı ve Yargıtay tarafından iki kez usulden bozulan davada, sanıklar, 2 yıl 6 ay ile 15 yıl arasında değişen hapis cezalarına çarptırıldı.
2003- Merkez üssü Tunceli’nin Pülümür ilçesi olan 6,5 şiddetinde bir deprem oldu.
2013- Dünya çapında Fizikçimiz Prof. Dr. Hüseyin Yılmaz vefat etti.

https://evelzamanizinde.blogspot.com/