Suat SAVUR yazdı: "Tufanbeyli Halk Kültürü Araştırması"
25 Aralık 2022 - 19:11 - Güncelleme: 25 Aralık 2022 - 19:17
Tufanbeyli Halk Kültürü Araştırması
Tufanbeyli Halk Kültürü Araştırması kitabım; mezun olduğum Çukurova Üniversitesinde Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde Halk Kültürü alanında 2010 yılında bitirdiğim yüksek lisans tezimdir. Tufanbeyli, Adana’nın kuzeyinde yer alan ve merkeze en uzak ilçesidir. Çukurova yöresi ile coğrafi olarak farklılık göstermektedir. Bu farklılık sosyal ve kültürel hayata da yansımıştır. İlçenin kuruluşu 1940’lı yıllara rastlamaktadır.
2000-2005 yılları arasında eşimle öğretmen olarak görev yaptığım ilçenin sosyal hayatını yakından gözlemleyebildim. Yöre insanıyla kurduğum yakınlık tez çalışmalarım esnasında bilgiye ulaşmamı kolaylaştıran en önemli etken oldu. Kitabın ilk baskısı 2010 yılında Tufanbeyli Kaymakamlığı tarafından, sonraki baskılar ise 2017 ve 2021 yılında ilçe belediyesi tarafından yapılmıştır.
Kitabın birinci bölümünde geçiş dönemleri olan doğum, evlenme, ölüm ve buna bağlı inanışlar, bayram tören ve kutlamalar, halk inanışları, halk mutfağı, halk bilgisi, oyun-eğlence hakkında yörede eskiden var olan ancak unutulmaya yüz tutan âdetleri tespit edip yazıya döktüm. Kitabın ikinci bölümünde ise anonim halk edebiyatının manzum mensur ürünlerini derledim ve derlediğim ürünleri biçim ve içerik yönünden değerlendirdim. Âşık Edebiyatının yer aldığı üçüncü bölümde ise; yörenin âşıklık geleneği ile geçmişte yaşamış âşıklar ve günümüz âşıklarının şiirlerinden örnekler yer almaktadır. Kitabın son bölümünde ise metinler içerisinde yer alan kelimeleri kapsayan sözlük yer almaktadır.
Halk kültürü çalışmaları ülkemizde maalesef ihmal edilmiş bir alandır. Bunun en önemli sebeplerinin başında derleme çalışmalarının zorluğu bulunmaktadır. Ayrıca halk kültürü malzemelerini bulup yazıya dökmek için bu alanda yetkin olmak gerekmektedir. Yöre üzerine daha önce yapılan birkaç çalışma bulunsa bile, yörenin âdet, gelenek ve göreneklerine Halk Kültürü uzmanı gözüyle yaklaşılmadığından bu çalışmalar yüzeysel kalmıştır. Bu çalışmaların eksiği olduğu gibi benim çalışmamın da elbette eksik yönleri bulunabilir; ancak kitabımın yöre üzerine yapılacak çalışmalara ve Türk Kültürüne küçük de olsa katkısı beni mutlu edecektir.
Yöredeki zengin malzemeyi bulup tespit ederken özellikle hocam merhum Prof. Dr. Erman ARTUN ve Prof. Dr. REFİYE ŞENESEN’den öğrendiğim bilgilerden ve tecrübelerden yararlandım. Ayrıca derleme esnasında yardımını ve ilgisini esirgemeyen arkadaşlarıma, dostlarıma ve Tufanbeyli halkına teşekkür ediyorum.
Tufanbeyli Halk Kültürü Araştırması kitabım; mezun olduğum Çukurova Üniversitesinde Türk Dili ve Edebiyatı bölümünde Halk Kültürü alanında 2010 yılında bitirdiğim yüksek lisans tezimdir. Tufanbeyli, Adana’nın kuzeyinde yer alan ve merkeze en uzak ilçesidir. Çukurova yöresi ile coğrafi olarak farklılık göstermektedir. Bu farklılık sosyal ve kültürel hayata da yansımıştır. İlçenin kuruluşu 1940’lı yıllara rastlamaktadır.
2000-2005 yılları arasında eşimle öğretmen olarak görev yaptığım ilçenin sosyal hayatını yakından gözlemleyebildim. Yöre insanıyla kurduğum yakınlık tez çalışmalarım esnasında bilgiye ulaşmamı kolaylaştıran en önemli etken oldu. Kitabın ilk baskısı 2010 yılında Tufanbeyli Kaymakamlığı tarafından, sonraki baskılar ise 2017 ve 2021 yılında ilçe belediyesi tarafından yapılmıştır.
Kitabın birinci bölümünde geçiş dönemleri olan doğum, evlenme, ölüm ve buna bağlı inanışlar, bayram tören ve kutlamalar, halk inanışları, halk mutfağı, halk bilgisi, oyun-eğlence hakkında yörede eskiden var olan ancak unutulmaya yüz tutan âdetleri tespit edip yazıya döktüm. Kitabın ikinci bölümünde ise anonim halk edebiyatının manzum mensur ürünlerini derledim ve derlediğim ürünleri biçim ve içerik yönünden değerlendirdim. Âşık Edebiyatının yer aldığı üçüncü bölümde ise; yörenin âşıklık geleneği ile geçmişte yaşamış âşıklar ve günümüz âşıklarının şiirlerinden örnekler yer almaktadır. Kitabın son bölümünde ise metinler içerisinde yer alan kelimeleri kapsayan sözlük yer almaktadır.
Halk kültürü çalışmaları ülkemizde maalesef ihmal edilmiş bir alandır. Bunun en önemli sebeplerinin başında derleme çalışmalarının zorluğu bulunmaktadır. Ayrıca halk kültürü malzemelerini bulup yazıya dökmek için bu alanda yetkin olmak gerekmektedir. Yöre üzerine daha önce yapılan birkaç çalışma bulunsa bile, yörenin âdet, gelenek ve göreneklerine Halk Kültürü uzmanı gözüyle yaklaşılmadığından bu çalışmalar yüzeysel kalmıştır. Bu çalışmaların eksiği olduğu gibi benim çalışmamın da elbette eksik yönleri bulunabilir; ancak kitabımın yöre üzerine yapılacak çalışmalara ve Türk Kültürüne küçük de olsa katkısı beni mutlu edecektir.
Yöredeki zengin malzemeyi bulup tespit ederken özellikle hocam merhum Prof. Dr. Erman ARTUN ve Prof. Dr. REFİYE ŞENESEN’den öğrendiğim bilgilerden ve tecrübelerden yararlandım. Ayrıca derleme esnasında yardımını ve ilgisini esirgemeyen arkadaşlarıma, dostlarıma ve Tufanbeyli halkına teşekkür ediyorum.
FACEBOOK YORUMLAR