Suat SAVUR Yazdı: "Anadolu'da Yas ve Tufanbeyli Ağıtları"
25 Aralık 2022 - 19:13
Anadolu’da Yas ve Tufanbeyli Ağıtları
İnsanın dünya hayatına ilk adımı doğumla gerçekleşir. Son adımı ise ölümdür. Ölüm, insanı derinden etkileyen acı bir olaydır. Buna rağmen, insanoğlunun kabullenmekte ve kavramakta zorlandığı bir gerçektir. Dünyadaki her olayı anlamlandırma çabası içinde olan insanoğlu tarihin ilk çağlarından itibaren ölümle beraber merasimler, törenler, ritüeller ortaya koymuştur. Bu pratikler her dinde, toplumda, coğrafyada kısacası insanın olduğu her yerde farklılık göstermiştir.
Ağıtlar, adına yakılan kişinin hayat hikâyesi gibidir. Genellikle ölen kişinin güzellikleri dile getirilir. Beğenilmeyen hoşa gitmeyen hallerinden bahsedilmez. Acının dorukta olduğu zamanlarda söylendiği için kaliteli bir eser ortaya çıkarma kaygısı yoktur. Samimi, saf, tesirli sözlerle ifade edilir. Bu sebeple ağıt formundaki metinlerden birçoğu bestelenip türkü olarak söylenmektedir. Sözlü kültürün en önemli ürünleri arasında yer alan ağıtları sadece halk kültürü- halk edebiyatı alanında çalışan kişiler değerlendirmemelidir. İnsanın duygularını, özellikle kadınlarımızın, en saf ve samimi şekilde ifade ettiği metinler olduğu için dil ve içerik yönünde diğer sosyal bilimlerin de ilgilenmesi gerektiğini düşünmekteyim.
Böyle bir çalışmaya beni sevk eden en önemli sebeplerin başında Tufanbeyli’de ağıt kültürünün canlılığını koruması gelmektedir. Yüksel lisans tezimde yer alan yaklaşık 60 ağıt metnini Tufanbeyli Halk Kültürü Araştırmaları kitabımdan ayırıp derleme çalışmalarıma devam ederek 110 ağıt metnine kadar çıkardım.
Anadolu’da Yas ve Tufanbeyli Ağıtları kitabımı, Erciyes Üniversitesi Türk Halkbilimi bölümü hocalarından Prof. Dr. İsmail Görkem’in “Türk Edebiyatında Ağıtlar- Çukurova Ağıtları” doktora çalışmasını kriter alarak hazırladım. Hocamın kitabından ve “ağıt” konulu diğer çalışmalardan yöntem ve meseleyi ele alıp inceleme bakımından faydalandım. Özellikle 2012 yılına kadar hazırlanan yüksek lisans ve doktora çalışmalarını incelemeye gayret ettim.
Kitabın giriş bölümünde Tufanbeyli’nin tarihi ve coğrafi konumu ile daha önce hazırlanan çalışmalar hakkında bilgiler; birinci bölümde çeşitli dinlerde kültürlerde, geçmişten günümüze Türk dünyasında, Balkan milletlerinde, Anadolu’da ağıt ve yas kavramı hakkında bilgiler yer almaktadır. İkinci bölümde Tufanbeyli ağıtlarının özellikleri hakkında bilgi verip üçüncü bölümde ise yöre ağıtlarının içeriğini inceledim. Dördüncü bölümde ağıt metinlerine yer verilmiştir. Kitabın sonunda alfabetik olarak kaynak kişilere, sözlüğe ve kaynakça bölümlerine de yer ayırdım. Bilgisini, birikimi benimle paylaşan değerli hocam Prof. Dr. İsmail Görkem’e ve Tufanbeyli halkına; ayrıca her iki kitabımın baskısında desteğini esirgemeyen Tufanbeyli Belediye Başkanı sayın Av. Remzi Ergü’ye teşekkür ediyorum.
İnsanın dünya hayatına ilk adımı doğumla gerçekleşir. Son adımı ise ölümdür. Ölüm, insanı derinden etkileyen acı bir olaydır. Buna rağmen, insanoğlunun kabullenmekte ve kavramakta zorlandığı bir gerçektir. Dünyadaki her olayı anlamlandırma çabası içinde olan insanoğlu tarihin ilk çağlarından itibaren ölümle beraber merasimler, törenler, ritüeller ortaya koymuştur. Bu pratikler her dinde, toplumda, coğrafyada kısacası insanın olduğu her yerde farklılık göstermiştir.
Ağıtlar, adına yakılan kişinin hayat hikâyesi gibidir. Genellikle ölen kişinin güzellikleri dile getirilir. Beğenilmeyen hoşa gitmeyen hallerinden bahsedilmez. Acının dorukta olduğu zamanlarda söylendiği için kaliteli bir eser ortaya çıkarma kaygısı yoktur. Samimi, saf, tesirli sözlerle ifade edilir. Bu sebeple ağıt formundaki metinlerden birçoğu bestelenip türkü olarak söylenmektedir. Sözlü kültürün en önemli ürünleri arasında yer alan ağıtları sadece halk kültürü- halk edebiyatı alanında çalışan kişiler değerlendirmemelidir. İnsanın duygularını, özellikle kadınlarımızın, en saf ve samimi şekilde ifade ettiği metinler olduğu için dil ve içerik yönünde diğer sosyal bilimlerin de ilgilenmesi gerektiğini düşünmekteyim.
Böyle bir çalışmaya beni sevk eden en önemli sebeplerin başında Tufanbeyli’de ağıt kültürünün canlılığını koruması gelmektedir. Yüksel lisans tezimde yer alan yaklaşık 60 ağıt metnini Tufanbeyli Halk Kültürü Araştırmaları kitabımdan ayırıp derleme çalışmalarıma devam ederek 110 ağıt metnine kadar çıkardım.
Anadolu’da Yas ve Tufanbeyli Ağıtları kitabımı, Erciyes Üniversitesi Türk Halkbilimi bölümü hocalarından Prof. Dr. İsmail Görkem’in “Türk Edebiyatında Ağıtlar- Çukurova Ağıtları” doktora çalışmasını kriter alarak hazırladım. Hocamın kitabından ve “ağıt” konulu diğer çalışmalardan yöntem ve meseleyi ele alıp inceleme bakımından faydalandım. Özellikle 2012 yılına kadar hazırlanan yüksek lisans ve doktora çalışmalarını incelemeye gayret ettim.
Kitabın giriş bölümünde Tufanbeyli’nin tarihi ve coğrafi konumu ile daha önce hazırlanan çalışmalar hakkında bilgiler; birinci bölümde çeşitli dinlerde kültürlerde, geçmişten günümüze Türk dünyasında, Balkan milletlerinde, Anadolu’da ağıt ve yas kavramı hakkında bilgiler yer almaktadır. İkinci bölümde Tufanbeyli ağıtlarının özellikleri hakkında bilgi verip üçüncü bölümde ise yöre ağıtlarının içeriğini inceledim. Dördüncü bölümde ağıt metinlerine yer verilmiştir. Kitabın sonunda alfabetik olarak kaynak kişilere, sözlüğe ve kaynakça bölümlerine de yer ayırdım. Bilgisini, birikimi benimle paylaşan değerli hocam Prof. Dr. İsmail Görkem’e ve Tufanbeyli halkına; ayrıca her iki kitabımın baskısında desteğini esirgemeyen Tufanbeyli Belediye Başkanı sayın Av. Remzi Ergü’ye teşekkür ediyorum.
FACEBOOK YORUMLAR