ÖZBEKİSTAN'DA SEÇİMLER SONUÇLANDI: MECLİS, SİYASETTE DAHA AKTİF BİR ROL ALACAK
26 Aralık 2019 - 23:09
Orta Asya’da tarihin her döneminde önemli bir mihenk taşı olan Özbekistan’da, geçen hafta sonu genel seçimler yapıldı. Cumhurbaşkanı Şavkat Mirziyoyev ile geçen üç yılda ülke siyasetinde belirgin değişimler yaşanırken; genel seçimler sonrası şekillenen parlamento ile Özbekistan’ı yeni bir sürecin beklediğini söylemek mümkün.
Kırım Haber Ajansı, Özbekistan Parlamentosundaki yeni dönemi, Özbekistan siyasetine etkilerini ve bölge jeopolitiğinde Özbekistan’ın yerini, Orta Asya üzerine çalışmaları bulunan Kırgızistanlı araştırmacı, uluslararası ilişkiler uzmanı ve tarihçi Dr. Abdrasul İsakov‘a sordu.
Bildiğiniz gibi Özbekistan’da 23 Aralık 2019’da genel seçimler yapıldı. Parlamentoya girecek olan milletvekilleri seçildi. Sizce yeni dönemde, Özbekistan siyasetini neler bekliyor?
Özbekistan’da yapılan son seçim, daha önce ülkede yapılan seçimlere kıyasla daha demokratik, daha açık ve şeffaf gerçekleşmiştir. Bunun bir örneği olarak 25 bölgede seçimlerin tekrarlanacak olmasını gösterebiliriz. Seçmenler ve adaylar haklarını daha fazla aramaya, ülkenin gelişiminde daha fazla yer almaya başladılar. Özbekistan yönetimi yani Merkez Seçim Kurulu ve Özbekistan Başsavcılığı seçimlerde meydana gelen yolsuzluklara daha çabuk reaksiyon göstererek sürecin başarılı gerçekleşmesi ve genel olarak ülkenin demokratikleşmesine katkıda bulundular.
Bu seçimler dolayısıyla ilk defa yurt dışındaki muhalefetin ülkeye dönerek faaliyet yürütülebileceği Özbekistan yöneticileri tarafından dile getirilmiştir. Bu da ülke geleceği adına sevindirici bir gelişmedir. Çünkü yabancı kurum ve kuruluşlar ve gazeteciler en çok muhalefetin seçimlere katılamamasını dile getiriyorlardı.
“ÖZBEKİSTAN’DA MECLİS ÜLKE SİYASETİNDE DAHA FAZLA ROL ALACAK”
Bu seçimin bir başka özelliği, eskiden seçimler ve onu ilgilendiren kararlar kapalı kapılar ardında, biraz emrivaki yapılırken, bu defa aday olup liste dışı kalanlar ve seçimi kazanıp ama istifa etmesi istenenler haklarını sosyal medya üzerinden aramış olmasıdır. Özetle, sosyal medya genel olarak Özbekistan’ın daha iyi olmasına, özelde seçimlerin daha iyi geçmesine zemin hazırlamıştır. Bundan dolayı yeni seçilen Özbekistan Ali Meclisinin ülke siyasetinde daha fazla rol alacağını söyleyebiliriz. Bu seçim sürecinde adaylar sosyal medyada aktif olmanın, halkın sorunlarını dile getirme ve çözüm önerileri getirmenin oy olarak geri döneceğini görmüş oldular.
Özbekistan’da İslam Kerimov sonrası siyasal hayatı nasıl görüyorsunuz? Mirziyoyev döneminde ülke siyasetinde belirgin gelişmeler yaşandı mı?
Şavkat Mirziyoyev’in yönetimi devralmasından sonra Özbekistan’da belirgin değişimler söz konusudur. Pek çok alanda ülkenin gelişme kaydettiği rakamlara yansımakta, yabancı ve yerli halkın bakış açısını değiştirmektedir. Bundan ötürü, geçenlerde The Economist, Özbekistan’ı “yılın en iyi ülkesi” seçti. Yakın ve uzak ülkelerle ilişkilerin geliştirilmesi, Taşkent yönetiminin bölgesel ve küresel meselelerde inisiyatif almaya başlaması, pek çok yasağın kaldırılması, toplumun daha açık hale gelmeye ve ülke sorunlarını açık tartışmaya başlaması akla gelen ilk gelişmelerdir.
Mirziyoyev’in yönetimindeki Özbekistan’ın Türk Cumhuriyetleri ile olan ilişkilerinde ne gibi değişimler görüyorsunuz?
Şavkat Mirziyoyev’in göreve gelmesinden sonraki ilk girişimi komşularıyla ilişkilerini düzeltmek oldu ve bu konuda Özbekistan Cumhurbaşkanı’nın başarılı olduğu söylenebilir. Orta Asya Cumhuriyetlerinin 2. Gayriresmi Toplantısının Taşkent’te düzenlenmiş ve başarılı geçmiş olması bunun açık göstergesidir. Daha somut örnek vermek gerekirse, bölgenin en hassas sorunu olan sınırların belirlenmesi konusunda Özbekistan’ın aktif girişimleriyle ilerleme sağlanmış vaziyettedir. Özbekistan yeni yönetiminin katkılarıyla su, enerji kullanımı, ulaşım işbirliği gibi bütün bölge ülkelerini ilgilendiren konularda eskiye kıyasla daha iyi bir durum söz konusudur. Taşkent yönetimi güney komşusu olan Afganistan’da istikrarın sağlanması adına da girişimlerini sürdürüyor.
Seçilen yeni meclis bu girişimlerin daha da pekişmesine katkı yapacaktır. İlgili anlaşmaların onaylanması, gerekli kanun düzenlemelerin yapılması, Milletvekillerinin inisiyatiflerini geliştirmesi, bölge ülkeleri arasında işbirliğinin pekişmesine büyük katkı sağlayacaktır. Özbekistan’ın Türk Keneşi’ne üye olmasından sonra Ali Meclis’in TürkPA’ya katılımı söz konusudur ve Bakü’deki son TürkPA Toplantısına Özbekistan heyeti tam katılım sağlamıştır.
ÖZBEKİSTAN’DA GENEL SEÇİMLER
Özbekistan’da 23 Aralık 2019’da yapılan genel seçimlere katılımın oranı yüzde 67.8 olarak açıklandı. Özbekistan Merkezi Seçim Komitesi Başkanı Mirza Uluğbek Abdusalamov, 150 seçim bölgesinden 128’inde sonuçların açıklandığını bildirdi. Buna göre 150 kişilik Özbekistan Ali Meclisine partilerin gönderdiği sayılar şu şekilde:
Özbekistan Liberal Demokrat Partisi: 43 Milletvekili (yüzde 34)
Milli Kalkınma Demokrat Partisi: 35 Milletvekili (yüzde 27)
Adalet Sosyal Demokrat Partisi: 21 Milletvekili (yüzde 16)
Halk Demokrasi Partisi: 18 Milletvekili (yüzde 14)
Ekolojik Parti: 11 Milletvekili (yüzde 9)
Seçim sonuçlarına göre; Taşkent’te Liberal Demokratlar, Milli Kalkınma ve Sosyal Demokratlar 3’er milletvekili çıkardılar. Buhara’da ise Liberal Demokratlar ve Milli Kalkınma 3’er milletvekili çıkardı. Sosyal Demokratlar Sirderya’da 2 milletvekili çıkararak rakiplerinin önüne geçtiler. Harezm ve Nevai bölgelerinde ise Milli Kalkınma öne çıktı. Geri kalan tüm bölgelerde Liberal Demokratların seçimi ileride götürdüğü belirtildi.
İKİNCİ OLAN MİLLİ KALKINMA PARTİSİ RUSYA’NIN POLİTİKALARINA KARŞI
Milli Kalkınma Partisi ise 35 milletvekili çıkartarak ikinci tur öncesi bir önceki meclisteki 36 milletvekili sayısını korudu. Milli Kalkınma Demokrat Partisi özellikle Rusya’nın liderliğindeki Avrasya Ekonomik Birliğine Özbekistan’ın üyeliğine karşı çıkması ile biliniyor.
FACEBOOK YORUMLAR