OKUL ÖNCESİ VE ANAOKULU ÇOCUKLARINDA "KORANAVİRÜS PSİKOLOJİSİ"
OKUL ÖNCESİ VE ANAOKULU ÇOCUKLARINDA “KORANAVİRÜS PSİKOLOJİSİ”
Dünya, en son Birinci Dünya Savaşında ortaya çıkan İspanyol gribi ile küresel bir sağlık krizi yaşamıştı. Geçen yüz yıllık süre içinde sağlık alanında ciddi gelişmeler kaydedilmiş olsa da, insanlık Kovid-19 adı verilen tehlikeli ve ölümcül bir hastalık ile yüzleşmek zorunda kaldı.
Koronavirüs tehdidinin küresel olarak yarattığı paniğin, toplumlar üzerinde ciddi bir psikolojik baskı yarattığı ortadadır.
Bu baskı neticesinde çocukların gelişimi ile ilgili olarak çeşitli endişeler ve sorular akla gelmekte!
Bütün toplumlar, sürecin gerekliliği olarak “yaşam kurtarma” odağında olduğu için çocuklarımızın psikolojik gelişimlerini ne kadar önemsemekte?
Bu süreçte 4 – 7 yaş aralığındaki çocuklar süreci nasıl algılıyor ve bu süreç onların psikolojileri üzerinde kalıcı etki bırakır mı?
Okul öncesi ve anaokulu çocukları hastalığın korkutucu olduğunu bilecek kadar olgun ama nedenini kavrayacak kadar erişkin değildirler.
Çocuklarla koronavirüs salgını hakkında konuşmak oldukça zordur. Çünkü hala hastalık hakkında bizim de bilmediğimiz çok şey var. Yetişkinler olarak, çoğumuz kendimizi endişeli ve şaşkın hissediyoruz.
Birçok uzman, ebeveynler için yararlı tavsiyeler yayınlamıştır. Ancak bu yazı, önemli bir şeyi bilecek kadar büyük olan çok küçük çocuklara (okul öncesi ve anaokulu) ne söyleneceğine odaklanacaktır.
İki ile yedi yaş arası çocuklar, çocuk gelişimi uzmanlarının “operasyon öncesi” dediği aralıktır.
Bu küçük insanlar dili ve fikirleri çok hızlı bir şekilde öğrenmelerine rağmen, dünyayı hala dar ve somut terimlerle görme eğilimindedir. Dünya olaylarının geniş bağlamını, coğrafya ve olasılıkla ilgili kavramları henüz algılayamamaktadırlar. Örneğin, küçük bir çocuk başka insanların hasta ve ölmekte olduğunu duyarsa, kendilerinin de yakında hastalanacağına ve öleceğine inanabilir. Ne kadar meraklı ve yetenekli görünse de, küçük çocukların en çok ihtiyaç duydukları şey, ne olursa olsun onlara bakacağımızın ve yanlarında olduğumuzun güvencesini vermektir.
BİLDİKLERİNİ ÖĞRENİN
Çocuğunuz, oyun hamuru ile oynarken koronavirüs kelimesini kullanıyorsa veya hastalanan insanlar hakkında konuşuyorsa, öncelikle neler bildiklerini anlamaya çalışın:
Yaklaşım önerileri:
Koronavirüs hakkında bir şeyler duydun sanırım. Bunun hakkında ne biliyorsun?
Evet, insanlar hastalanmaktan bahsediyorlar. Bununla ilgili ne duydun?
Son zamanlarda birçok insan koronavirüs hakkında konuşuyor. Bunun ne olduğunu biliyor musun?
Birçok insan son zamanlarda hastalanmaktan endişe duyuyor. Neden bu kadar endişeli olduklarını merak ediyorum. Sen ne düşünüyorsun?
Veya çok amaçlı, empatik tepki için:
…Bana bunun hakkında daha fazla ne anlatabilirsin?
YANLIŞ BİLGİLERİ DÜZELTİN VE BASİT BİR AÇIKLAMA İLE GÜVEN VERİN…
Çocuğunuz size koronavirüs hakkında ne bildiğini söyleyebiliyorsa, ilk işiniz onun yanlış bilgilerini düzeltmektir. Basit ve doğrudan açıklamalar sunun. Küçük çocuklar üzerinde kullanmak için bazı öneriler:
Koronavirüs insanları hasta edebilecek bir şeydir.
Koronavirüs bir mikroptur, göremeyeceğimiz kadar küçük bir şey.
Mikroplar bazen insanları hasta eder.
Koronavirüs son zamanlarda bazı insanları hasta etti.
Bazı insanlar öksürmeye başladı ve ateşlendi.
Bazı insanlar hastalandıklarında ilaca ihtiyaç duyarlar.
Bazı insanlar hastalandıklarında hastaneye giderler.
Doktorlar, hemşireler ve diğer çalışanlar hasta insanların kendilerini daha iyi hissetmelerine ve iyileşmelerine yardımcı olur.
Çoğu zaman, koronavirüsü olan insanlar bir süre sonra iyileşir.
Elimizi yıkamak gibi hastalanmaktan kaçınmak için yapabileceğimiz şeyler vardır.
Bazı küçük çocuklar insanların koronavirüsten öldüğünü duymuş olabilir. Korkularını görmezden gelmeyin ve bu olasılık üzerinde durmayın. Unutmayın, küçük çocukların en çok ihtiyaç duydukları şey, ne olursa olsun, onlara bakacağımızın güvencesidir. Çocuğunuz ölümü aklına getirirse, şöyle bir şey söyleyebilirsiniz:
Evet, bazı insanlar koronavirüsten ölür, ancak bu çok sık gerçekleşmez. Çoğu insan iyileşir. Bunun için endişelenmemiz gereken bir şey olduğunu sanmıyorum.
Son olarak, çocuğunuza onlar için orada olduğunuzdan emin olmalarını sağlayın, yani güven tazeleyin. Onlara hastalandıklarını ve sonra iyileştikleri süreci hatırlatın:
Herkes bazen hastalanır ve hastalanmak hayatta olmanın bir parçasıdır. Ne zaman hasta olduğunu hatırlıyor musun? Sana ilaç vermiştim ve dinlendikten bir süre sonra kendini daha iyi hissetmiştin. Ne zaman hastalanırsan, ben de seninle ilgileneceğim. Doktorlar ve öğretmenler çok yardımcılar ve ihtiyaç duyduğunuzda sizinle ilgilenmeye hazır olan seni seven insanlar var.
ROL YAPMA VE RESİMLİ KİTAPLAR
Bazı küçük çocuklar koronavirüs hakkında konuşmaz veya konuşamaz. Bu düşünmedikleri anlamına gelmez. Birçok küçük çocuk, taklit, oyun ve hikayelerle soru ve endişelerini çözer. Bir çocuk oyuncak ayılarının hasta olduğu konusunda ısrar edebilir. Başka bir çocuk “ölüyor” ve hastaneye gitmesi gerektiğini iddia edebilir. Bunlar bu yaştaki çocuklar için normal oyun davranışlarıdır.
Bu tip durumlarda çocukları hastalık ve iyileşme sürecini anlatıp rahatlatmak adına yönlendirici resimli kitaplar veya boyama kitapları tavsiye edebiliriz.
RUTİN KONFOR
Stres zamanlarında çocukların tutarlı, tanıdık rutinlerin güvenliği ve öngörülebilirliğine ihtiyaçları vardır. Çocuğunuza verebileceğiniz en büyük hediyelerden biri düzenli bir günlük yapıdır.
Temelde ebeveynlerin de buna ihtiyacı vardır. Yemek için masaya oturun. Akşamları ekranları kapatın. Dişlerinizi fırçalarken aynada komik yüzler yapın. Mutlu bir uyku masalı okuyun.
Ve ebeveynler olarak çocuğunuzu uyuttuktan sonra, stresli haberleri ve okumaları mümkün mertebe az yapın. Çocuğunuza bakarken kendinize de iyi bakın. Sakin ve dinlenmiş olduğunuzda, çocuğunuz daha güvenli ve kendinden emin hissedecektir.
Yavaşlayın, nefes alın. Olumsuz her anı birer birer kendinizden uzaklaştırın.
KAYNAKLAR:
Cherry, Kendra, “Bilişsel Gelişimin 4 Aşaması” 2019
https://www.bilgipedia.org/category/psikoloji-makaleleri/
FACEBOOK YORUMLAR