Kitapların dünyasına yolculuk

RUVEYDA OKUMUŞ

Zeytinburnu Belediyesi’nin yayınladığı Z Dergi’nin 5. sayısında “kütüphane” teması kapsamlı olarak ele alınıyor. Kültür, Sanat ve Şehir perspektifinde 2017’de yayınlanmaya başlayan Z Dergi Bitki Ressamlığı, Su ve Şifa, At, Müzik başlıklı sayılarının ardından bu defa Millet Kıraathanesi modelinden ilhamla okuyucuyu geçmişten günümüze kütüphanelere dair engin bir yolculuğa çıkarıyor.

• Kil tabletten, papirüs ve parşömene, kâğıt üretiminden el yazması kitap ve matbaaya insanlık tarihinde pek çok farklı kültürde kütüphanenin seyri ve unsurları, kütüphaneciler, kitap koleksiyonerleri, yok edilen kütüphaneler ve kütüphane literatürü inceleniyor. 150’den fazla yazarın katkı sunduğu 508 sayfalık hacmiyle Z Dergi’nin kütüphane sayısı kültür dünyasına dergi zengin muhtevasının yanı sıra sayfa tasarımı ve görsel zenginliği ile de göz dolduruyor. Ülkemizden ve dünyanın çeşitli kütüphanelerinden fotoğraflar, kitap sanatları, el yazması eserler, kitap ve kütüphane konulu minyatürler, kütüphane kitabeleri gibi geniş bir yelpazede görsel malzemeye dergide yer veriliyor.

EVLİYA ÇELEBİ’DEN KİTAP VE KÜTÜPHANE NOTLARI

Endülüs, Selçuklu ve Osmanlı kütüphaneleri dergideki pek çok yazıda konu ediliyor. Osmanlı padişahlarının ve devlet adamlarının İstanbul’da tesis ettikleri çeşitli kütüphaneler, kitap koleksiyonları ile söz konusu kütüphanelere ait vakfiye ve kitabeler ele alınan konu başlıkları arasında önemli arz ediyor. Evliya Çelebi’nin meşhur seyahatnamesinde kitap ve kütüphanelere dair anlatımları da dergide okumak mümkün.

• Osmanlı’da kitap, kütüphane ve sahaflık konusunda araştırmalarıyla tanınan İsmail Erünsal ile yapılan röportajda Osmanlı kütüphane tarihine ait dikkate değer anekdotlar bulunuyor. Mesela Osmanlı’da halkın istifadesine sunulan (bugünkü tabirle halk kütüphanesi denebilecek) ilk kütüphaneler 16. yüzyılda Bursa’da Timurtaş Paşanın oğlu Umur Bey ile mektep hocası Pir Ahmed Çelebi’nin vakfettiği iki kütüphane olması oldukça önemlidir. İstanbul’da da 16. yüzyıl sonlarında Peremeciler Kethüdası Mahmud Beyin Cihangir Camiindeki kütüphanesi mahalle halkına hizmet vermek üzere kurulduğunu öğreniyoruz.

Beyazıt Devlet Kütüphanesi, Milli Kütüphane, Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi, TBMM Kütüphanesi, Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi, Atatürk Kitaplığı, İsam Kütüphanesi, Ircica Kütüphanesi, İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi gibi son derece zengin koleksiyonlara sahip Türkiye’nin en önemli kütüphanelerinden çeşitli yazılarda çok yönlü olarak bahsediliyor.

10 ÜNİVERSİTE KÜTÜPHANESİ

Z dergi kütüphane sayısında Türkiye’nin önde gelen 10 üniversite kütüphanesi de yer alıyor. Söz konusu kütüphaneler içinde Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Kütüphanesi Anadolu’daki üniversite kütüphaneleri arasında müstakil bir kütüphane binasına ve 1200 kişilik oturma kapasitesine sahip olmasıyla dikkat çekiyor.

• Türkiye’deki çeşitli kategorilerdeki kütüphane sayısı ve bunların illere göre dağılımına göre ise ülkemizde 1 milli kütüphane, 610 üniversite kütüphanesi, 1182 halk kütüphanesi, 30.618 örgün ve yaygın eğitim kurumu kütüphanesi olmak üzere toplam 32.411 kütüphane bulunmakta. 81 il içinde en çok halk kütüphanesine sahip iller olarak Ankara’da 47, İstanbul’da 39, Nevşehir, Konya ve İzmir’de 38 halk kütüphanesi görülüyor.

Ülkemizden başka Amerika, İngiltere, Almanya, Rusya, Kanada, Avustralya, Çin, Japonya, Hindistan, İran ve Mısır gibi dünyanın çeşitli ülkelerinde farklı özelliklere sahip kütüphaneler ve koleksiyonlar hakkında ayrıntılı bilgiler Z dergide okunabilir. Dünya ülkelerinde geleneksel kütüphanelerden farklı olarak tasarım ve işleyişi ile yenilikler sunan yeni nesil kütüphaneler de okuyucuya tanıtılıyor.

ŞAHSİ KÜTÜPHANELER

Ömürlerini her daim kitapla geçiren kitap tutkunlarının (muhibban-ı kütübün) tesis ettikleri şahsi kütüphanelerinden de söz etmek lazım elbette. Ali Emiri Efendi, Halil Edhem Eldem, İbnül Emin Mahmud Kemal İnal, Hakkı Tarık Us, Osman Ferit Sağlam, Osman Nuri Ergin, Mükrimin Halil Yinanç, Yılmaz Öztuna, Halil İnalcık, Semavi Eyice, İlber Ortaylı, Celal Şengör, Ali Birinci, Zafer Toprak, Ahmed Nezih Galitekin ve Yavuz Argıt gibi isimlerin şahsi kütüphanelerini kurma serüvenini Z dergide okumak mümkün.

Kütüphaneyi konu alan sinema filmleri ve romanlar ile kütüphane üzerine yazılmış kaynak eserlerin tanıtımı da Z derginin kütüphane sayısında yer alıyor. Dergiyi dijital olarak da ulaşmak mümkün: https://zeytinburnu.istanbul/D...
Kaynak:https://www.yenisafak.com/hayat/kitaplarin-dunyasina-yolculuk-3636859