Kasıt adlandırma: Türkçe edebiyat! (1) - Arslan Tekin

Bir kesim "Türk edebiyatı" değil; "Türkçe Edebiyat" denmesi gerektiğini iddia ediyor.

Önce iddia edenlerin fikrî kimliğine bakmak gerekir. Bütünden kopmak, etnik temele dayanmak isteyen bir grup "Türkçe edebiyat" demede ısrarlı. Bunlara destek verenler de eskinin Marxist, şimdinin sol neo liberal grubu.

Türkçe, şive ve lehçe farklarıyla Balkanların derinliklerinden Asya'nın öbür ucuna, kuzeyde Urallara kadar konuşuluyor.

Dün Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun'un "Türkçülük Yazıları" ve "Türklük Bilimi Yazıları" kitaplarını hatırlattım. A. B. Ercilasun "Türklük Bilimi Yazıları"nda, "Türk" ve "Türkçe" meselesini ayrıntılı ele alıyor. Bu ayrıntılara geleceğim. Önce dünyada, Türkçe gibi kıtalar arası konuşulan dillerin edebiyatının nasıl adlandırıldığına bakacağız.

İlkin ana dili Arapça olan ve bir Arap ülkesinde yetişen Yalova Ünv. Arap Dili ve Edebiyatı öğretim görevlisi Dr. Şamil Şahin'in açıklaması:

"Edebü'l-Arabî: İsim tamlaması olarak doğru kullanım olup sadece edebiyatla ilgili demektir. Meşhur ve doğru kullanımı böyledir.

Edebü'l-lügati'l-Arabiyye: Az da olsa kullanılmaktadır. Böyle kullanıldığı zaman aynı anlama gelmektedir. Bu kullanım Arapçanın gramerini de içerisinde barındırmaktadır. Grameri de kapsayan doğru kullanım: Lügatü'l-Arabiyyetü ve Âdâbuha. Bu sözlerle kullanıldığında hem Arapçanın gramer kaideleri hem de edebiyat kastedilmektedir.

Taha Hüseyin ve Carl Brockelmann gibi otoriteler 'Edebü'l-Arabî' olarak yazmışlardır."

Arapça ve onun edebiyatları denmekle beraber, genel kullanış "Arap edebiyatı"dır. Dünyaca ünlü iki otorite Taha Hüseyin ve Brockelmann "Edebü'l-Arabî" dedikten sonra tartışma bitmiştir! 

Latin Amerika'da; Brezilya Portekizce, diğer ülkeler İspanyolca konuşur. Uluslararası ilişkiler dalında Latin Amerika'da araştırmalar yapan Doç. Dr. Segâh Tekin İngilizce, İspanyolca ve Portekizceye hâkim. Onun açıklaması:

"English Literature: İngiliz Edebiyatı.

Literature in English: İngilizce dilinde edebiyat.

A Literatura en Español: İspayolca dilinde edebiyat. İkiye ayrılıyor: İspanyol edebiyatı ve Latin Amerika'da İspanyolca konuşan ülkelerin edebiyatı (İspanyol Latin Amerika'sı).

1. Literatura Española: İspanyol Edebiyatı - İspanya'da Kastilya İspanyolcası ile yazılanlar ama genel olarak İspanyolca yazılmış (İspanyolca konuşulan farklı ülkelerde) edebiyatını kapsıyor. Alt kategorileri:

1. 1 Literatura Hispanolatina clásica y tardía - Erken ve Geç Dönem İspanyol-Latin Edebiyatı: İspanya'da Latince yazılmış olanlar.

1. 2 Literatura judeoespañola - Yahudi-İspanyol Edebiyatı: İspanya'da İbranice yazılmış olanlar.

1. 3 Literatura Arábigoespañola - İspanya'da Arapça yazılmış olanlar.

2. İspanyolca konuşulan ülkelerin edebiyatı veya resmî dili İspanyolca olmasa da bu dilde yazılan eserler. (Bir ABD'linin İspanyolca kitap yazması gibi).

B. Literatura de Españo: İspanya'da yapılan edebiyat - hem Literatura Española (İspanyol Edebiyatı) hem de İspanya içinde konuşulan farklı dillerdeki edebiyat bunun içine giriyor.

Literatura Portuguesa: Portekiz edebiyatı. Hem Portekiz'de hem de Brezilya'da ve diğer Portekizce konuşulan ülkelerde yazılan eserler için kullanılıyor.

Literatura Brasileira: Brezilya edebiyatı.

Literatura Lusófona veya Literatura em Portugues: Lusofon edebiyatı veya Portekiz dilinde edebiyat: Portekiz'de, Brezilya'da ve diğer Portekizce konuşulan ülkelerde yazılan eserler."

Türkiye'deki tartışmalara geleceğiz.

Kaynak Yeniçağ: Kasıt adlandırma: Türkçe edebiyat! (1) - Arslan TEKİN