İdris ÖZLER Yazdı: Ben Kendimin Neresindeyim?
15 Ocak 2023 - 12:46
Ben Kendimin Neresindeyim?
Küçükken çam dalı sürgününden yaptığımız düdük yerine evimizde piyanomuz olsaydı bir virtüöz olabilir miydim? Dımdımın, cümbüş; gıygıyın, keman olduğunu geç öğrenmem nota bilmeyişimde etkili mi? Bugün, ayağımın yere değmeyen yerlerde yüzemeyişimin sebebi, kokusunu duymama rağmen denizi yirmili yaşlardan sonra görmem ne kadar etkili? “Sus, konuşma!” dedikleri için mi konuşurken utanıp sıkılıyorum?
Sözcüklerin insanı ele verdiğini en iyi bilen Mevlana:” Konuş ki seni göreyim.” demiş. Buradaki “sen” görünen ben mi yoksa olmaya çalıştığım ben mi?( Kendimle yalansız, dolansız konuştuğumda kendimi yere göğe sığdıramadığımı gördüm.)
Benim kim olduğum, falancanın kim olduğuna bağlı sanki. Falancanın benden çok okuması; benim filancadan genç olmam; filancaya göre saçım daha beyaz olması; şuna göre çok titiz; ona göre alınganım; buna göre cömert, öbürüne göre kibirli olmam falancaya göre benim kim olduğumu göstergesi aslında.
İnsan dışındaki canlıların yavrularını dünyanın yaşayabilecekleri farklı ortamlarına göndersek şüphesiz türünün bütün gelişim özelliklerini zaman içinde yansıtırlar. Küçük bir çocuğa bunu yaptığımızda çocuğun yetiştiği çevrenin dil ve kültür özelliklerini alarak büyüyüp ona göre dil, kültür ve benlik özellikleri kazanacaktır. O halde başta aile olmak üzere sosyal çevre kişilimizi yoğuran unsurların başında gelir. Peki, bu yoğurma süreci içinde insan ne kadar kendi kalabilir?
Belki de gölge oyununda bahsedildiği gibi hepimiz birer oyuncuyuz. Bize verileni mi oynuyoruz yoksa herkes kendi yazdıklarını mı? “En kötüsü de sahip olamadığın şeylere ait olmandır.” demiş Franz Kafka. Ben neye sahibim ve nerede durmak zorunda kalıyorum acaba? Dünya bir sahne, zaman da bir aldatmaca mı?
Ben ötekilere göre nerede olduğumu yine diğerlerine bakarak anlayabiliyorum. İçine düştüğüm “Ben kendimin neresindeyim?” sorusunun cevabını yedi yüz yıl önce yazılan Yunus’un şu dizelerinde buldum: “ Beni bende demen, ben de değilim / Bir ben vardır bende, benden içeru” İçimizdeki beni anlayabildiğimizde bütün soruların cevabı bulunacaktır belki de.
Peki, siz kendinizin neresindesiniz?
İdris ÖZLER
Küçükken çam dalı sürgününden yaptığımız düdük yerine evimizde piyanomuz olsaydı bir virtüöz olabilir miydim? Dımdımın, cümbüş; gıygıyın, keman olduğunu geç öğrenmem nota bilmeyişimde etkili mi? Bugün, ayağımın yere değmeyen yerlerde yüzemeyişimin sebebi, kokusunu duymama rağmen denizi yirmili yaşlardan sonra görmem ne kadar etkili? “Sus, konuşma!” dedikleri için mi konuşurken utanıp sıkılıyorum?
Sözcüklerin insanı ele verdiğini en iyi bilen Mevlana:” Konuş ki seni göreyim.” demiş. Buradaki “sen” görünen ben mi yoksa olmaya çalıştığım ben mi?( Kendimle yalansız, dolansız konuştuğumda kendimi yere göğe sığdıramadığımı gördüm.)
Benim kim olduğum, falancanın kim olduğuna bağlı sanki. Falancanın benden çok okuması; benim filancadan genç olmam; filancaya göre saçım daha beyaz olması; şuna göre çok titiz; ona göre alınganım; buna göre cömert, öbürüne göre kibirli olmam falancaya göre benim kim olduğumu göstergesi aslında.
İnsan dışındaki canlıların yavrularını dünyanın yaşayabilecekleri farklı ortamlarına göndersek şüphesiz türünün bütün gelişim özelliklerini zaman içinde yansıtırlar. Küçük bir çocuğa bunu yaptığımızda çocuğun yetiştiği çevrenin dil ve kültür özelliklerini alarak büyüyüp ona göre dil, kültür ve benlik özellikleri kazanacaktır. O halde başta aile olmak üzere sosyal çevre kişilimizi yoğuran unsurların başında gelir. Peki, bu yoğurma süreci içinde insan ne kadar kendi kalabilir?
Belki de gölge oyununda bahsedildiği gibi hepimiz birer oyuncuyuz. Bize verileni mi oynuyoruz yoksa herkes kendi yazdıklarını mı? “En kötüsü de sahip olamadığın şeylere ait olmandır.” demiş Franz Kafka. Ben neye sahibim ve nerede durmak zorunda kalıyorum acaba? Dünya bir sahne, zaman da bir aldatmaca mı?
Ben ötekilere göre nerede olduğumu yine diğerlerine bakarak anlayabiliyorum. İçine düştüğüm “Ben kendimin neresindeyim?” sorusunun cevabını yedi yüz yıl önce yazılan Yunus’un şu dizelerinde buldum: “ Beni bende demen, ben de değilim / Bir ben vardır bende, benden içeru” İçimizdeki beni anlayabildiğimizde bütün soruların cevabı bulunacaktır belki de.
Peki, siz kendinizin neresindesiniz?
İdris ÖZLER
FACEBOOK YORUMLAR