​​​​​​​Emir Şıktaş yazdı: 14 KASIM 1920 IĞDIR'IN101. KURTULUŞ YILDÖNÜMÜ

14 KASIM 1920 IĞDIR’IN101. KURTULUŞ YILDÖNÜMÜ

1905 Yılında yoğun çarpışmaların olduğu, Iğdır ve yöresinin sürekli ateş altında tutulduğu, “Gaça Gaç” diye anlatılan yıllar olmakta...

1918’e kadar Ruslar ve Ermenler birlikte saldırırken Çarlık Rusyası yıkıldığından dolayı  askeri malzemeleri ile birlikte top ve silahlarını Ermeni çetelerine bırakarak bölgeden ayrılırlar.

Tuzluca, Iğdır, Aralık yöresinde Ermeni zulmünün devamlı arttığını gören halk, batı cephesinde kurtuluş savaşı veren ve doğuya yeterli askeri gücü sağlamada zorluk yaşayan ordunun da teşviki ile milis kuvvetlerini oluşturmak zorunda kalınır.

Ermenilerin yoğun saldırısını alan Tuzluca(Gulp) bölgesi Şamil bey (Ayrım) tarafından oluşturulan milis güçlerince savunulmaktaydı. Rusların silahlarını elinde bulunduran Ermeniler acımadan nüfus üstünlüklerinin sağlanması adına ahaliyi vahşice öldürmekteydiler.

Katliamlar Tuzluca ve köylerinin yanı sıra Iğdır Oba, Hakmehmet, Küllük, Koçkıran, Aralık ve civarında vd. devam etmiştir.

“Iğdır ileri gelenleri Hacı Ekber bey (Tufan) idaresinde bir araya gelmiş, sonradan Aras Türk Cumhuriyeti adını alacak olan Iğdır Milli Cumhuriyeti komitesi oluşturulmuştur. Kurucular arasında; H. Ekber Tufan, Şefi Öcal, Merdan Taner, Hüseyin Turan, H. Kerem Şıktaş, İsmail Kalkan, H. Fetullah Temiz, İsmail Ene ve daha niceleri o felaketleri kucaklayanlarla birlikte olup yaşanılanları dinlemiştik” diye Iğdır’ın kurtuluşu kitabında yazmaktadır.  (Nizamettin Onk Çankırılı Mehmet Çavuş)

Hamid bey ve Ali Mirze bey oluşturduğu milis güçleri ile birlikte hazır halde bekledikleri belirtilmektedir.

Oluşturulan Iğdır milis güçlerinin silah ihtiyacının temini Cumhuriyetin kurucuları arasında yer alan amcazademiz ve Yeşil Iğdır gazetesinin kurucusu H. Fazıl Şıktaş’ın babası H. Kerem Şıktaş’a verilir. Karakoyunlu’nun Ağrı dağı (Korhan yaylası tarafı) sınır olması nedeniyle bölgeyi bilmesi hasebiyle Korhan Iğdır Kalesinden aşarak, Bayazıt askeri birliğinden dağ yoluyla silahların nakli hayvan sırtında gerçekleştirilir. H Kerem Şıktaş yanına aldığı kişilerin yanı sıra Kavaktepe köyünden de yardım alarak silahları getirip teslim ettiğini, üç gün yürüyerek yol gittiklerini, Bayazıt’ta karşılanıp, katır temini ile mermi, silah ve 4 askerle uğurlandıklarını ve dönüşün daha kolay olduğunu ve silahları getirdiklerinde komutan Cengiz bey tarafından sevinçle karşılandıklarını ve hemen Kerimbeyliye sevk edildiğini” N. Onk Iğdır’ın kurtuluşu kitabında yazmıştır. (Iğdır’ın kurtuluşu N. Onk sh.47-48-49)

Çankırılı Mehmet Çavuş şehit düştüğünde ise cenazeye katılan isimler şunlarmış; Albay Sıtkı bey, Albay Ali Timur, Binbaşı Hilmi bey. Yerel halktan H. Ekber Tufan, Aziz bey Rahimoğlu, Hacı Mirze, Meşedi Abbas, Gulem Ali bey, İbişoğlu Meşedi Ali, Beyler bey, Abbas kulu bey Yalçın, Mehmet Ali Ünal, H. Kerem Şıktaş, Abbas oğlu Süleyman Aydın, Kerbelayı Behlül, Nabatalı Akdan, Meşedi Bilal Toksöz.Türkler büyük bir saf oluşturmuşlardı.

Bu tablodan anladığımız, bu ismi zikredilenler Ermeni işgalinde fiilen Ermeniyle savaşmış önde gelen Iğdır ve yöresi Türkleri ileri gelenleridir.

Ayrıca Taşburun’daki askeri birliğe yapılan Ermeni ve yerel çetelerden oluşan güçler tarafından ani kuşatma, Karakoyunlu köyünde dönemin muhtarı Meşedi Ali (Taşbağ) tarafından duyulması üzerine Melekli ve diğer köylerden gelen milis güçleri desteği ile çetelerin etrafı sarılmış, çok yoğun çarpışmalarda çete liderlerinin gözünden kurşun yiyerek yaralanması ve çok zayiat vermeleri üzerine, Ermeni ve yerli işbirlikçi çeteler,  teslim almak üzere oldukları askeri birliği serbest bırakarak dağa çekilmek zorunda bırakılmışlar.

Olayı Kars ziyaretinde öğrenen rahmetli Atatürk Iğdır heyetine bu olayın hediyesi olarak ne istersiniz diye sorduğunda köyde okul olmadığını ve bu nedenle okul binası istediklerini söyleyince hemen emir vermiş ve halen kullanılan taş bina yapılmış ve hizmete açılmıştır.

İşgalci Ermeniler, 14 Kasım 1920 de Kazım Karabekir komutasındaki Türk ordusunun karşısında tutunamayacaklarını anlayarak Iğdır’ı terk ederek barış istemişlerdir.

Iğdır’ın kurtuluşunun 101. yılını yürekten kutluyorum.
Emir Şıktaş