Emir ŞIKTAŞ: MEHMET EMİN RESULZADE'Yİ 137. DOĞUM YILINDA ANMAK

IĞDIR’IN YAKIN TARİHİNE NOTLAR (XXIII)
MEHMET EMİN RESULZADE’Yİ 137. DOĞUM YILINDA ANMAK

                                                                                                       Emir ŞIKTAŞ 

Azerbaycan’dan, Nahçivan’dan, Revan’dan, Tebriz’den, Çarlık döneminde, Revan işgalinde, Azerbaycan hanlıkları tek tek işgal edildiğinde yoğun göç almış olan Iğdır, Kars, Ağrı, Ankara, Amasya, Çorum, İzmir, Bursa, İstanbul, Elazığ, Manisa, Ardahan, Erzurum, Van vs. genelde Türkiyemizin bir çok şehrinde yerleşmiş olan Azerbaycan Türkleri yaşamaktadır.
1969’da Iğdır’a yerleştiğimizde, kulaktan kulağa Azerbaycan ninnilerinin, mesellerinin, hikayelerinin, atasözlerinin, deyimlerinin halk ağzında anlatımlarının yerini yazılı dergiler, kitaplar, gazeteler almıştı.
Mahalli basınla tanıştığımız yıllarda Yeşil Iğdır, Hudut Postası, Güven gazeteleri yayınlanmakta idiler.
Rahmetli Ahmet Kabaklı’nın Günışığı köşesinde başyazarı olduğu Tercüman, Hürriyet, Milliyet, Günaydın, Hergün gibi ulusal gazeteler vardı.
Edebi dergilerin öncülerinden üstat Ahmet Kabaklı hocanın yönetiminde Türk Edebiyatı, Merkezi Ankara’da kurulu bulunan Rahmetli Cumhurbaşkanı, büyük devlet ve dava adamı, Azerbaycan devletinin işgali ile Türkiyeye yerleşmiş olan Mehmet Emin Resulzade’nin kurduğu Azerbaycan Kültür Derneğinin yayın organı olan Azerbaycan Dergisi idi.
Her sayısı muntazaman bize gönderilir ve tümünü ilgi ile okurduk. Sonrasında ise şiir, hikaye, Azerbaycan tarihi, işgalleri, şair, yazar, ediplerinin geçmişte neşrettikleri yazı, şiir, bayatı, methiyeler gazetemizde yayınlanırdı.
Azerbaycan Kültür derneği’nin 1949 da kuruluşunu ve gönüllü mücadele erlerini derginin internet sitesinden okuyalım;
“Azerbaycan Kültür Derneği (1 Şubat 1949) Mehmet Emin Resulzade’nin yaşamında Mili Azerbaycan Cumhuriyetinin 27 Nisan 1920’de işgal edilmesiyle başlayan meşakkatli yol, uzun bir muhaceret dönemiyle yolcusuna yenilirken, 1947 yılında üçüncü ve son kez döndüğü Türkiye’de ömrünün sonuna kadar fikri mücadelesine devam eder.
O tüm zamanlarda kutsal bir idealin remzi olarak yirmi yıl yanında taşıdığı üç renkli bir bayrakla döndüğü Ankara’da yokluk içinde kurduğu mücadele ocağı ve orada yetişenlerin yaptığı gerçek bir destandır. Bu destanın yazıldığı yer ise onun kurduğu bir ocak olan Azerbaycan Kültür Derneğidir.
Mehmet Emin Resulzade, Varşova’da kaldığı yıllarda evlendiği Polonyalı Vanda hanımla, mütevazı bir yaşam sürdürürken, Ankara’da karşılaştığı Azerbaycan kökenli ve Türkçü dostlarıyla yeni bir mücadele merkezi yaratma yolunda ilk adımları atar.
Etrafına toplanan yürekli arkadaşlarıyla Ulus’ta Vakıf Han’da küçük bir ofiste gerçekleşen Azerbaycan Kültür Derneği bugün altmış (yetmiş) yılı geride bırakırken, Azerbaycan’ın bağımsızlığı yolunda yılmadan haklı davanın savunucusu olmuştur. 1 Şubat 1949 tarihinde kurulan Azerbaycan Kültür Derneği başlattığı çalışma ve konferanslarla giderek bir okul kimliği kazanır. Burada yetişen nesillere 28 Mayıs 1918 tarihli milli devletin sonsuza kadar yaşayacak olan düşünce ve idealler anlatılır.
Bu ideallerin yaratıcısı Mehmet Emin Resulzade ve arkadaşlarıdır.
Azerbaycan Kültür Derneğinin ilk başkanı Dr. Hamit Ataman Başkan Yardımcısı, Dr. Aziz Alpaut, Genel Sekreter Feyzi Aküzüm, Muhasip Enver Roman, Mehmet Altunbay ve Ahmet Karaca genç kadrolar görev alır. Derginin ilk sayısı 1 Nisan 1952 ‘de 21 çarpı 26 cm. boyutlarında bir forma halinde yayınlanır. Bu sayıda Mehmet Emin Resulzade başta olmak üzere, Abdulvahap Yurtsever, Mirza Bala gibi isimlerin yanı sıra, Hüseyin Cavit, Ahmet Cevat, Gültekin ve Samet Vurgun gibi milli şairlerin eserleri genç nesillere benimsetilir.” denilmektedir.
Yılmaz mücadelesi ile Azerbaycan davasını sönmez meşale yapan M. E. Resulzade ve arkadaşlarının vefatından sonra da “Bir kere yükselen bayrak bir daha yere düşmez” düsturu ile dalgalandırılmıştır.
Azerbaycan Kültür Derneğinin yıllardır Genel Başkanlığını değerli büyüğümüz Cemil Ünal, yönetimini ise Selçuk Önal, Oktay Erol, Ali Çaylak, Tuncer Kırhan, Yaşar Tezel, Mehmet Müştak, Sevil Kengerli oluşturmaktadır. Azerbaycan Cumhuriyetinin 1992 de tekrar bağımsızlığını geri almasında en büyük etken yine Azerbaycan Kültür Derneği tarafından verilen mücadele olmuştur.
Hürriyet sevdalısı milleti ile rahmetli Cumhurbaşkanı Ebülfez Elçibey’in karşı koyuşu halkı cesaretlendirmiş ve topyekün bir vücut olarak dik durulmuş, şehitler verilmiş fakat hürriyetten taviz verilmemiştir.
Akabinde dünya siyaset ustası rahmetli Cumhurbaşkanı haydar Aliyev ülkenin birliğini pekiştirmiş, kalkınmasına öncülük etmiştir.
Cumhurbaşkanı İlhan Aliyev ile birlikte gelişme, hedeflere varma, modern güçlü devlet olma mücadelesi verilerek Laçin, Şuşa, Zengezur koridoru açtırılarak Karabağ zaferi taçlandırılmıştır.
Azerbaycan'ın ilk Cumhurbaşkanı Mehmet Emin Resulzade’yi (31 Ocak 1884) doğumunun 137. yıldönümünde rahmetle anıyorum.
Emir Şıktaş