Dünya Anadil Günü: Kırım Tatar dili baskılar ve yasaklar altında

Birleşmiş Milletler (BM) Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütünün (UNESCO), dünyada yok olmaya yüz tutmuş dillerin yaşamasını sağlamak, çok dilliliği teşvik etmek ve dilsel farkındalık yaratmak amacıyla, 1999 yılında 21 Şubat tarihini “Dünya Anadil Günü” ilan etti. O tarihten bugüne, bu tarih, dünyada çeşitli etkinlikler ile anadil günü olarak kutlanıyor. Ancak, başta anadilde eğitime baskılar olmak üzere, Kırım Tatar dili bugün baskı ve yasaklarla mücadele ediyor ve yok olma tehlikesi altında olan diller kategorisinde yer alıyor.

BASKILARA DİRENEN KIRIM TATAR DİLİ

Türk dil ailesinin Oğuz ve Kıpçak özelliklerini bünyesinde barındıran ve bu özelliği ile geniş bir coğrafyaya yayılmış Türk dünyasının ortak dili olabilme niteliğini taşıyan Kırım Tatarca dili, bugün UNESCO tarafından “yok olma tehlikesi altındaki diller” listesinde sınıflandırılmakta.

İsmail Bey Gaspıralı’nın “Dilde, Fikirde, İşte Birlik” söylemi ile 130 yıla yakın bir süre önce yayınladığı “Tercüman” gazetesinin anadili olarak Kahire’den Kazan’a, Bosna’dan Kaşgar’a kadar ki büyük alanda okunan ve anlaşılan Kırım Tatarcası günümüzde kendi ana vatanı Kırım’da dahi eğitimi verilemeyen bir dil haline geldi. Kırım’ı 2014 yılında işgal eden Rusya Federasyonu, o tarihte yetersiz de olsa mevcut olan ilk ve orta öğretim seviyesinde Kırım Tatarca eğitim olanaklarını işgalden bugüne geçen altı yıl içinde neredeyse yok etmişti.

Rusya Federasyonu, bugün 2018 yılında yürürlüğe koyduğu bir kanunla işgal ettiği Kırım da dahil olmak üzere, Rusça dışındaki diğer dillerin eğitimini zorunlu olmaktan çıkardı ve seçmeli hale getirdi. İşgal altındaki Kırım’da da bugün, Kırım Tatar dili baskılara karşı direniyor ve varlığını korumaya çalışıyor.

https://qha.com.tr/haberler/