Çolpon Andicanlı değil Türkistanlıdır" ya da Elbek'in yerelciliğe isyanı
21 Ekim 2024 - 14:14
Yayına hazırlanan: Muslimbek ALIJONOV ,
Tarihte Felsefe Doktoru
Fitrat , 20. yüzyılın başlarında Cedidci hareketin genç temsilcilerinden Meşrik Yunusov'a "Elbek" lakabını vermişti . Belki de Fıtrat bu isimle Özbek halkının özgürlüğünü, acı hayallerini, Türkistan halkının hür ve hür yaşama anlarını ifade etmek istemiştir.
Elbek kısa bir hayat yaşasa da hayatı boyunca bir insanın ülkesi ve milleti için yapması gereken her şeyi yaptı.
Ayrıca Elbek'in bilimsel, folklorik ve kamusal mirası son derece geniş olup , henüz kamuoyu tarafından bilinmeyen ve günümüzle alakalı birçok eseri ve makalesi bulunmaktadır .
Elbek'in bilimsel ve gazetecilik mirasını incelerken onun ilgili makalelerinden birine rastladım . Bu, "Türkistan" gazetesinin 20 Haziran 1923 tarihli sayısında yayınlanan "Aşırı Duygu" yazısıdır .
Elbek'in bu küçük eserinde eski birliğin egemen ideolojisinin yarattığı elverişli koşullar sonucunda oluşan yerellik kötülüğü eleştiriliyordu.
Yerelciliğin devletin bütünlüğüne gerçek anlamda tehdit oluşturan, bağımsızlığının temellerine yoğun bir şekilde saldıran şeytani bir güç olduğunu unutmayalım. Elbeck bunu kendi zamanında çok iyi anlamıştı .
Bu makale bu "farkındalığın" sonucudur.
Çok fazla duygu
Fergana gazetesinin (1923 - M. Alijonov) 81. sayısının haberler bölümünde Cholpon yoldaşın Fergana'ya gidişiyle ilgili yazılan bu cümleleri okuyoruz. Başlangıçta: "Ülkeye döndü. Andicanlı genç bir şair, Ferganalı bir genç olan "Çolpon" (Abdülhamid Süleyman) şehrimize geldi. Elbette bu tür felaketlere sürüklenen ülkemizin Fergana Cholpon gibi gençlerine ihtiyacı var. Umudumuz, şairimiz "Cholpon" her zaman memleketi Fergana'da çalışıyor. Bu durumda kardeşler acılarını, gözyaşlarını birlikte paylaşıyorlar . "
Bu cümleleri okuyan ve Cholpon'un daha önce hangi pozisyonlarda çalıştığını bilmeyen yoldaşlar, bu cümlenin anlamından yola çıkarak kendileri düşüneceklerdir: "Cholpon Avrupa'da, Çin'de veya başka bir ülkede çalışıyor, artık geri dönmeleri gerektiğini düşünüyorlar." ülkelerine gidip çalışmaya başlıyorlar.
Ancak öğrenci arkadaşlarının böyle bir anlayışları varsa yanılgıya düşerler. Çolpon yoldaş fazla uzağa gitmemişti, kendi ülkesinde yani Türkistan'da kendi halkının arasında çalışıyordu.
Şimdi "Fergana" gazetesinde yazılan yukarıdaki cümlelere gelince, bu bazı yoldaşlarımızın hiçbir şeyi düşünmeden yanlış anlamaları, daha doğrusu görmezden gelmeleri sonucu yazılan sözlerdir.
Türkistan'da yaşadığımız için Fergana, Sirdarya, Semerkant ve benzeri yerlerin isimleri bizim için hiçbir şey ifade etmiyor. Türkistanlı olmamız tek başına bize yeter.
Türkistan'da yaşayan Özbek halkının da bu düşüncemizi paylaşacağını ve sadece Fergana'yı vatan olarak görmeyeceğini umuyoruz. Çok fazla duyguyla çalışmak kötüdür.
Kaynak: Elbek. "Türkistan" gazetesi, 20 Haziran 1923.
Tarihte Felsefe Doktoru
Fitrat , 20. yüzyılın başlarında Cedidci hareketin genç temsilcilerinden Meşrik Yunusov'a "Elbek" lakabını vermişti . Belki de Fıtrat bu isimle Özbek halkının özgürlüğünü, acı hayallerini, Türkistan halkının hür ve hür yaşama anlarını ifade etmek istemiştir.
Elbek kısa bir hayat yaşasa da hayatı boyunca bir insanın ülkesi ve milleti için yapması gereken her şeyi yaptı.
Ayrıca Elbek'in bilimsel, folklorik ve kamusal mirası son derece geniş olup , henüz kamuoyu tarafından bilinmeyen ve günümüzle alakalı birçok eseri ve makalesi bulunmaktadır .
Elbek'in bilimsel ve gazetecilik mirasını incelerken onun ilgili makalelerinden birine rastladım . Bu, "Türkistan" gazetesinin 20 Haziran 1923 tarihli sayısında yayınlanan "Aşırı Duygu" yazısıdır .
Elbek'in bu küçük eserinde eski birliğin egemen ideolojisinin yarattığı elverişli koşullar sonucunda oluşan yerellik kötülüğü eleştiriliyordu.
Yerelciliğin devletin bütünlüğüne gerçek anlamda tehdit oluşturan, bağımsızlığının temellerine yoğun bir şekilde saldıran şeytani bir güç olduğunu unutmayalım. Elbeck bunu kendi zamanında çok iyi anlamıştı .
Bu makale bu "farkındalığın" sonucudur.
Çok fazla duygu
Fergana gazetesinin (1923 - M. Alijonov) 81. sayısının haberler bölümünde Cholpon yoldaşın Fergana'ya gidişiyle ilgili yazılan bu cümleleri okuyoruz. Başlangıçta: "Ülkeye döndü. Andicanlı genç bir şair, Ferganalı bir genç olan "Çolpon" (Abdülhamid Süleyman) şehrimize geldi. Elbette bu tür felaketlere sürüklenen ülkemizin Fergana Cholpon gibi gençlerine ihtiyacı var. Umudumuz, şairimiz "Cholpon" her zaman memleketi Fergana'da çalışıyor. Bu durumda kardeşler acılarını, gözyaşlarını birlikte paylaşıyorlar . "
Bu cümleleri okuyan ve Cholpon'un daha önce hangi pozisyonlarda çalıştığını bilmeyen yoldaşlar, bu cümlenin anlamından yola çıkarak kendileri düşüneceklerdir: "Cholpon Avrupa'da, Çin'de veya başka bir ülkede çalışıyor, artık geri dönmeleri gerektiğini düşünüyorlar." ülkelerine gidip çalışmaya başlıyorlar.
Ancak öğrenci arkadaşlarının böyle bir anlayışları varsa yanılgıya düşerler. Çolpon yoldaş fazla uzağa gitmemişti, kendi ülkesinde yani Türkistan'da kendi halkının arasında çalışıyordu.
Şimdi "Fergana" gazetesinde yazılan yukarıdaki cümlelere gelince, bu bazı yoldaşlarımızın hiçbir şeyi düşünmeden yanlış anlamaları, daha doğrusu görmezden gelmeleri sonucu yazılan sözlerdir.
Türkistan'da yaşadığımız için Fergana, Sirdarya, Semerkant ve benzeri yerlerin isimleri bizim için hiçbir şey ifade etmiyor. Türkistanlı olmamız tek başına bize yeter.
Türkistan'da yaşayan Özbek halkının da bu düşüncemizi paylaşacağını ve sadece Fergana'yı vatan olarak görmeyeceğini umuyoruz. Çok fazla duyguyla çalışmak kötüdür.
Kaynak: Elbek. "Türkistan" gazetesi, 20 Haziran 1923.
FACEBOOK YORUMLAR