Çok partili demokrasinin İnönü'lü seneleri

Çok partili demokrasinin İnönü'lü seneleri

Demokrasimizin "İsmet Paşa'lı Yılları (1944-1973)" Metin Toker'in yakın tarihimize ayna tutan mufassal bir çalışması. Toker, 30 yıllık bir dönemi 7 ciltlik bir dizide toplamayı başarmış. Dizide yer alan 7 kitap ve anlattığı dönemler şöyle sıralanıyor:

Cilt: 1 / Tek Partiden Çok Partiye (1944-1950)

Cilt: 2 / DP'nin Altın Yılları (1950-1954)

Cilt: 3 / DP Yokuş Aşağı (1954-1957)

Cilt: 4 / Demokrasiden Darbeye (1957-1960)

Cilt: 5 / Yarı Silahlı, Yarı Külahlı Bir Ara Rejim (1960-1961)

Cilt: 6 / İnönü'nün Son Başbakanlığı (1961-1965)

Cilt: 7 / İsmet Paşa'nın Son Yılları (1965-1973)

Tek Partiden Çok Partiye, Demokrasimizin İsmet Paşalı Yılları'nı aydınlatacak dizinin ilk kitabıdır. 1944-1950 arası Türk politika tarihinde bir dönemeç noktasıdır. Tek partiden, çok partili hayata geçilirken, bu döneme damgasını vuran kimi politikacıların, önemli olayların çoğu, bugün iyi bilinmez, çünkü gizli kalmıştır.

Metin Toker, DP'nin Altın Yılları'nı anlattığı bu kitabın girişinde şunları söylüyor:

"Türk demokrasisinde 1950-54 dönemi başka türlü yaşansaydı, siyaset hayatı değişik gelişme gösterecekti. 27 Mayıs, bir açıdan o yaşamın kaçınılmaz sonucu olmuştur..."

demokrasinin kesintisiz sürmesinin imkanını 1960'ın ilkbaharında kıl payı kaçırmış olması büyük bir talihsizliktir. Seçimlerin erkene alınarak o yılın mayıs ayında yapılması fiilen kabul edilmiş, bunu hem iktidar hem de muhalefet onaylamışlar, hatta çalışmalara girişip bunları bir noktaya kadar götürmüşlerdir. Fakat ne olmuş da fırsat demokrasimizi teğet geçmiş, mayısta seçim değil askerî darbe gerçekleşmiştir? "Demokrasimizin İsmet Paşalı Yılları"nın bu 4. kitabı bundan dolayı "Demokrasiden Darbeye" başlığını taşımakta ve olaya aydınlık getirmektedir. (Demokrasimizin İsmet Paşa'lı Yılları / Metin Toker / Bilgi Yayınevi / Genişletilmiş 2. Basım 1991)
Hazırlayan: Ahmet Yabuloğlu