AHMET CEVAD AHUNDZADE: ÇIRPINIRDI KARADENİZ BAKIP TÜRKÜN BAYRAĞINA

Dinle

16 Eylül 2020 - 15:09

Sözleri Ahmed Cevad Ahundzade Bey’e Bestesi Üzeyir Hacıbeyli’ye ait olan şiir, Nuri Paşa’nın kumandasındaki Kafkas İslam Ordusu’nun Azerbaycan Türklerini, Ermeni ve Rus İşgalcilerden kurtarmak için yaptığı fedakarlığa hatıra olarak 1914 yılında yazılmış ve 1918 yılında da bestelenmiştir.

Şiirin el yazmasının, Ahmed Cevad Bey Bolşevikler tarafından tutuklandığı zaman diğer el yazmaları ile birlikte yakıldığı tahmin edilmektedir. Üzeyir Hacıbeyli’nin el yazması notalarının da 1918 yılında Ermeniler tarafından evi yakıldığı zaman ya da İran’a gitmek zorunda kaldığı dönemde kaybolduğu düşünülmektedir. Yeniden notaya alınması ise İstanbul Teknik Üniversitesinden Prof. Dr. Süleyman Şenel, tarafından 1990 yılında Üzeyir Hacıbeyli ev müzesine takdim edilmiştir. Eser Azerbaycan’da 10 Mart 1992 yılında Ahmed Cevad Bey’in 100. yıl anma gecesinde yeniden seslendirilmiştir.

AHMED CEVAD BEY

Ahmet Cevad Ahundzade, 5 Mayıs 1892’de Gence’ye bağlı Şamhor’un Seyfeli köyünde doğmuştur. Babası Mehmet Ali Bey, oldukça kültürlü eğitim görmüş bir kişiydi. Altı yaşında babasını kaybedince Gence’ye gitti. 1906’da, Gence’de Şah Abbas medresesine girdi. Medresede; Arap, Fars ve Rus dillerini öğrendi, tarih ve edebiyatla ilgilendi. İlk şiirlerini burada yazdı. 1912’de Balkan Savaşı sırasında Kafkas gönüllü kıtası ile birlikte Trakya cephesinde savaştı. Azerbaycan şiirinde Türkçülüğün ve Türk milliyetçiliğinin en ateşli savunucularından birisi oldu. 1913’te öğretmen olarak çalışmaya başladı. 1915–1916 yıllarında Batum’da yaşadı.

1920’de Azerbaycan Bolşevik Rusya tarafından işgal edilince sakıncalı aydınlar listesine alındı. Daha sonraki yıllarda “İnkılâp ve Medeniyet” dergisinin sorumlu müdürlüğünü yaptı.

Ahmed Cevad Bey, Sovyetler Birliği içerisindeki tüm Türk Milliyetçisi aydınlar gibi zulme maruz kaldı. 1937’de karşı-devrimci ve Pantürkist olarak tutuklandı ve askeri mahkemenin kararıyla 1937 sonlarında kurşuna dizilir.