Ahde Vefa Turan Derneğinden, Zeki Velidi Togan'ın büstünün kaldırılmasına tepki!

Ord. Prof. Dr. Zeki Velidi Togan’ın St. Petersburg Devlet Üniversitesindeki büstünün, Rusya Federasyonu Mahkemesinin 20 Ocak 2021 tarihli kararıyla kaldırılmasına tepkiler gelmeye devam ediyor. Ahde Vefa Turan Derneği Başkanı Harun Maral bugün sosyal medya hesabındanyaptığı konuya ilişkin tepkisini ortaya koyan paylaşımında; 12 yıldır var olan büstün basit gerekçe ve bahaneler uydurularak kaldırılmasını faşist bir uygulama olarak nitelendirerek şiddetle kınadı.

MARAL: SAYGISIZLIĞI PROTESTO EDİYORUZ

Harun Maral, söz konusu paylaşımında “Türk tarihinin gerçek yönleriyle öğrenilmesinde önemli katkıları olan Zeki Velidi Togan’ın büstüne yapılan bu saygısızlığı protesto ediyoruz.” dedi.

Maral tepkisini şu sözlerle sürdürdü:

“Ord. Prof. Dr. Zeki Velidi Togan’ın büstünden dahi korkan zihniyeti ve asılsız gerekçesini şiddetle protesto ediyoruz. Güneş balçıkla sıvanmaz. Rusya’da bazı mihraklar gölgelemeye kalkışsa bile güneş balçıkla sıvanmaz. Zeki Velidi Togan gerçek bir tarihçi ve alimdir. 12 yıldır kabul edilen ve fakat şimdi asılsız gerekçelerle büstü kaldırılan Zeki Velidi merhuma saygısızlık yapılmıştır. İlimle ve tarihi gerçeklerle bağdaşmayan bu kararı tel’in ediyoruz (lanetliyoruz).”

RUS SAVCILIĞI, ZEKİ VELİDİ TOGAN’IN BÜSTÜNDEN RAHATSIZ OLDU!

Hatırlanacağı üzere, Rusya Federasyonu’nun St. Petersburg şehri savcılığı, üniversiteye gönderdiği mesajda, üniversitedeki Türkolog Zeki Velidi Togan’ın büstünün aşırılıkla mücadele yasasını ihlal ettiği kaydedilmişti. Rus Savcılığı, Togan’ın güya “Nazi lideri Hitler’in destekçisi” olduğu öne sürmüştü.

BÜYÜK TÜRKOLOG ZEKİ VELİDİ TOGAN

Başkurt tarihçi ve fikir adamı Zeki Velidi Togan, 26 Temmuz 1970 yılında İstanbul’da hayata gözlerini yumdu. Vefatından yarım asır geçmesine rağmen bıraktığı miras bugün hala silinmedi.
Zeki Velidi Togan, İdil Ural coğrafyasında Tatar ve Başkurt halklarının yoğun olarak yaşadığı bir bölgede dünyaya geldi. 1890 yılında Başkurt bir ailede, İsterlitamak şehrinin Közen köyünde dünyaya gelen Togan, küçüklüğünde Arapça ve Farsça üzerine inşa edilen klasik bir eğitim aldı.
1908 yılına gelindiğinde ise Zeki Velidi Togan, ailesine haber vermeden eğitim arzusu ile Tataristan’ın Kazan şehrine geldi. Kazan’da Türk tarihi ve edebiyatı üzerine yetkinlik kazandı. Yayınladığı “Türk ve Tatar Tarihi” ona daha 1911 yılında akademik bir ün sağladı.
1913’te Türkistan yolculuğuna çıkan Zeki Velidi Togan, Fergana bölgesinde Kutadgu Bilig’in 11. yüzyıla ait el yazması bir nüshasını buldu.
Akademik alanda çok hızlı bir yükseliş yaşayan Zeki Velidi Togan, siyasi alanda da kendi halkının temsilcisi oldu. Duma’da Ufa Başkurt Müslümanlarının temsilcisi olarak yer aldı.

BAŞKURTLARIN İLK VE TEK CUMHURBAŞKANI

Bolşevik Devrimi’nin patlak vermesinden sonra ortaya çıkan iktidar boşluğu ve kaos ortamında 29 Kasım 1917’de Başkurtistan’ın bağımsızlığını ilan etti. Zeki Velidi Togan, Cumhurbaşkanı olarak seçildi.
Ancak Başkurtistan girişimi sadece 3 ay içerisinde Bolşeviklerin Orenburg’u işgal etmesi ile sonlandı. Zeki Velidi Togan ilk olarak hapse atıldı ancak daha sonra kaçmayı başardı.
Zeki Velidi, 1920li yılların başında Basmacı Hareketi ile Ruslara karşı mücadele içerisinde bulundu.

AVRUPA YERİNE TÜRKİYE’Yİ SEÇTİ

Parlak akademik kariyeri nedeniyle Avrupa’nın büyük üniversitelerinin kapıları Zeki Velidi Togan’a açık olsa da o soydaşı olan Türkiye’yi seçti.
1925’te Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığı’nda tercüme ofisinde görev aldı. Çeşitli üniversitelerin Türkoloji sahasındaki kaynak yetersizliğine çözümler üretti.
1939 yılında İstanbul Üniversitesi, Genel Türk Tarihi Kürsüsü’nü kurdu. 1970 yılında İstanbul’da hayata veda etti.
Zeki Velidi Togan’ın birçok eseri hala Genel Türk Tarihi alanında birincil kaynak olarak kullanılmaktadır. İslam öncesi Türk tarihi alanında bilimsel olarak akla gelen ilk öncülerdendir.

Kırım Haber Ajansı - QHA

Ayyıldız Huri Kaptan
08 Şubat 2021, 16:46