Adana Arastası

Adana Arastası

Adana ili, Seyhan ilçesinin Ali Münif Yeğenağa Caddesi Karasoku-Sarıyakup Mahallesinde, Büyük Saat Kulesi’nin tam karşısında bulunmaktadır. Bugün, Bakırcılar Çarşısı, Kapalı Çarşı (Bezzasistan), Gön Hanı (Vakıf Çarşısı) ve tarihi Ramazanoğlu Çarşısı’nın merkezini teşkil etmektedir. Halk arasında “bedesten”, “Adana Çarşısı” veya “Üstü Örtük Çarşı” olarak da bilinen eser, Ramazanoğlu Piri Bey tarafından kentin ticari hayatını canlandırmak üzere inşa edilmiştir. Arşiv kaynaklarında 8 kapılı çarşı olarak geçer. Bu kapıların, dördü güneyde, ikisi kuzeyde, biri batıda ve diğeri doğuda yer almakta, yerinde yaptığımız tespitlerde bu ifadeleri doğrulamaktadır. Bedesten büyükçe bir avlu içine alınmıştır. Avlu etrafında ise çeşitli dükkânlar ve hanlar yer alır. Çarşıda ehl-i sanayi dükkânlarının bulunması, dükkânların bir kısmında üretim yapıldığını göstermektedir. Çarşı merkezinde Çarşı Hamamı bulunur. Hamamın yanında “Pamuk Kapanı Hanı”, onun yanında boş bir arsa ve ekmek fırını bulunmaktadır. Arastanın güneyinde bugün Bakırcılar Çarşısı olarak bilinen çarşıda bakkal, attar ve diğer sanatkârlara ait 186 dükkân ve 14 fırın bulunduğu bilinmektedir. Bu dükkânların yanı sıra 2 kıl dokuma dükkânı ve 1 deri işleme dükkânı yer alır. Arastanın içerisinde toplam 51 adet dükkân olduğu kaynaklarda geçmektedir. Ancak bugün yeni yapılan dükkânlarla bu sayı artmış ve çarşının etrafı yeni dükkânlarla kapatılmış durumdadır. Bu yapı, bedesten olarak adlandırılsa da klasik bedesten mimarisinden çok arasta planına daha uygun olup, uzunlamasına dikdörtgen planlıdır; bir orta koridor ile üç bölüme ayrılmış ve orta bölüm yanlara göre daha geniş ve yüksek tutulmuştur. Her iki yanda üstleri beşik tonozla örtülü karşılıklı dükkânlar sıralanmaktadır. Bedestenin kuzey ve güney duvarlarına açılan dikdörtgen birer pencereyle aydınlatılan yapının, biri doğuda ve diğeri batıda olmak üzere iki kapısı vardır. Doğu kapısının sağ üst köşesinde XIX. yüzyıla ait bir onarım kitabesi bulunmaktadır. Günümüzde çarşı içinde yer alan dükkânların çoğu yapılan onarımlar sonucunda özgünlüğünü kaybetmiştir. Adana Büyükşehir Belediyesi’nin yürüttüğü yenileme çalışmaları ile özgün durumuna getirilmesi amaçlanmaktadır. Bugün Vakıflar Çarşısı olarak adlandırılan yapı, XVI. yüzyıla ait olup, onarım kitabesinden 1267 / 1850 yılında Kel Hasan Paşa tarafından tamir ettirildiği anlaşılmaktadır.

Ahilik Ansiklopedisi
https://www.eansiklopedi.com/adana-arastasi/