Erkan AKBALIK

[email protected]

BİR HANIM, MANİSALI, MEVLEVİ VE ŞAİR

Dinle

23 Şubat 2018 - 09:27

BİR HANIM, MANİSALI, MEVLEVİ VE ŞAİR

Yıl 1847, Dünya’nın farklı coğrafyalarında, adı sonradan büyük kitleler tarafından bilinecek olan hatta bazıları Dünya tarihine geçecek olan bebekler doğmuştur. Bunlardan en bilinenler, Amerikalı mucit Thomas Alva Edison, Alexander Graham Bell, Recaizade Mahmud Ekrem, Brezilya’da köleliğin kaldırılması davasına adanmışlığından ötürü “Kölelerin Şairi” olarak bilinen romantik şair Antonio de Castro Alves, ABD’li gazeteci ve yayıncı Joseph Pulitzer, Alman ressam Max liebermann gibi.

Manisa’mızın şairlerinden Tevhide Hanım’da çağdaşı olan yukarıdaki isimlerle aynı yıl, Osmanlı Devletinin içinde bulunduğumuz bu güzel bölgesinde, Turgutlulu Limoncuzadelerden Fehim Efendi isimli bir babadan ve İzmirli Sinanzade Ahmet Efendi’nin kızı Tahire Hanım isimli bir anneden dünyaya gelmiştir. Fakat yukarıdaki isimleri anılan yaşıtları gibi meşhur değildir. Hatta kendi coğrafyasında bile çok bilinmemiştir.

Tevhide Hanım, annesi Tahire Hanım gibi Mevlevi Tarikatına müntesiptir. Yaşadığı çağ, gerek yaşadığı topraklar gerekse diğer devletler açısından erkek hegemonyasının sürdüğü bir çağdır. Vakti zamanı geldiğinde Manisalı veznedar Çakmak Hüseyin Efendi ile evlenmiştir. Bu evlilikten 1869 tarihinde Hatice Sadiye adını verdikleri bir kızları olmuştur. Maalesef Hatice Sadiye’nin ömrü kısa olmuş ve 1891 yılında vefat etmiştir. Evlat acısına gark olan Tevhide Hanım daha acısı taze iken, kızından 5 ay sonra da eşi Hüseyin Efendiyi kaybetmiştir.

Tevhide Hanım şairdir ve bir divanı vardır. Divanda, kendi yaşamından, Manisa’dan ve çevresinden izler görmek mümkündür. Tevhide Hanım’ın Divan’ı irdelendiğinde, bölgenin her türlü özelliklerini, kültürünü ve yaşantısı görmek mümkün olmaktadır. Manisa’mızın bu önemli şairi 1901 yılında vefat etmiştir.

Kendisi hakkında yapılmış en muteber çalışma Celal Bayar Üniversitesinin değerli hocaları Gürol Pehlivan, Bülent Bayram ve M. Veysi Dörtbudak tarafından 2007 yılında Manisa Belediyesi katkıları ile yapılan “Osmanlı Taşrasında Kadın, Şair, Mevlevi Olmak TEVHİDE HANIM ve DİVANI” adlı eserdir.

Yukarıda kısaca tanıtmaya çalıştığımız bu değerli şairimizin mısralarında Manisa’yı nasıl anlattığını aşağıdaki satırlarda hep beraber okuyalım.

DESTAN-I MANİSA

Takrir edem dinle nedir hali Mağnisa’ nın

Söyleyim bak nedir ahvali Mağnisa’ nın

Düğünde bayramda atlas hare giyerler

Bozulmaz yeşili alı Mağnisa’ nın

Mağnisa’ nın içinde evliyası çok

Mescidi, camisi, medresesi çok

Hafızı müteda müderrisi çok

Olur, bülbül gibi dili Mağnisa’ nın

Etraf köyden şehirlerden gelirler

Handa hanelerde misafir olurlar